Reflections undertaken in this article are a direct result of the research into the fate of Children Born of War (CBOW) in Poland and relate to the methodological, epistemological and ethical tension experienced while working with the interview partners and analyzing their biographical accounts. The encountered difficulties became a root cause of the critical reflection and an impulse to an attempt to systematize the knowledge about the mutual relations of two research traditions: oral history and biographical method which have coexisted over the past few decades, interfering and penetrating each other to such an extent that many researchers began to equate them or consider one of them as a part of the other and vice versa. The chaos of terms and concepts was of great importance in this process. The text also presents similarities and differences of the two approaches both in an epistemological and ethical sense. The attitude towards the narrator, which is mainly the result of different scientific goals that researchers aim at in both research fields was recognized as the fundamental difference. However, underscoring the differences has no purpose of setting boundaries, but it is a postulate to be more careful and bear theoretical and methodological self-awareness of researchers, it is also meant to foster mutual learning and inspiration, which can positively affect the quality of research and analysis.

WprowadzeniePodczas zjazdu Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej, które miało miejsce w Warszawie w dniach 1-2 października 2016 r., odbyło się kilkugodzinne spotkanie poświęcone zagadnieniom etycznym w oral history. Jego uczestnicy dzielili się swoimi przemyśleniami i licznymi wątpli-wościami wynikającymi z praktyki zawodowej. Jego owocem jest niniejszy tekst dotyczący prowadzenia wywiadu biograficznego i związanych z tym procesem dylematów. Jako autorzy zdajemy sobie sprawę, że zaledwie dotykamy pewnych kwestii, sygnalizując ich wagę. Stawiamy wiele pytań, na które należy znaleźć odpowiedzi i przełożyć je na konkretne rozwiązania i rekomendacje. Mamy nadzieję, że tekst stanie się impulsem do szerokiej i pogłębionej dyskusji w kręgu polskich oralistów1 reprezentujących róż-ne dyscypliny, a finałem będzie przyjęcie kodeksu etycznego oraz zestawu dobrych praktyk. Warto również podjąć trud przygotowania oferty szkoleń w zakresie prowadzenia wywiadów, ich opracowania i analizy dla osób 1 Termin ten wymyśliła i spopularyzowała Dobrochna Kałwa, która jako pierwsza w Polsce wprowadziła oral history do programu studiów w zakresie historii. a k u b G a ł ę z i o w s k i , J oa n n a U r b a n e k zainteresowanych oral history. Wierzymy, że ten "etyczny zwrot" w polskiej historii mówionej stanowić będzie kolejny element wzmacniający jej paradygmat naukowy2.Na podstawie własnych doświadczeń badawczych oraz zapisu wspomnianej dyskusji chcielibyśmy zlokalizować najbardziej palące tematy w debacie o etyce, wychodząc od wskazania zjawiska wytyczającego ramę dla naszych działań (vulnerability) oraz potrzebę refleksji nad etyką w badaniach przeszłości. Dalej przedstawiamy dwa spojrzenia na etyczne aspekty oral history. Pierwsze to perspektywa psychologiczna, porównanie problemów, z którymi stykają się badacze oral history z rozwiązaniami przyjętymi w świecie psychologów, zwłaszcza psychoterapeutów. Wychodzimy z założenia, że doświadczenie psychologa diagnosty i psychoterapeuty, któ-rego "chlebem powszednim" jest indywidualna rozmowa na intymne i trudne tematy, częstokroć archiwizowana i analizowana, może stanowić cenną inspirację dla praktyków i badaczy oral history. Podstawową różnicą obu podejść jest oczywiście cel prowadzonego wywiadu. Psycholog dąży do postawienia diagnozy i/lub udzielenia pomocy, a historyk -do wiedzy o przeszłości. Drugie spojrzenie natomiast odwołuje się do doświadczeń płynących z międzynarodowych projektów. Stosowane w nich podejście do etyki może stanowić zachętę do wprowadzenia konkretnych rozwiązań do praktyki polskich oralistów. VulnerabilityTematem ostatniego sympozjum3 organizowanego cyklicznie od przeszło dziesięciu lat przez fińską organizację skupiającą badaczy historii mówionej 2

No abstract

No abstract