Mogućnosti i prepreke za kreiranje Inkluzivnogregistra nematerijalnog kulturnog nasleđa AP Vojvodine -antropološka analiza * Apstrakt:U radu se razmatra trenutno stanje institucionalne prakse zaštite nematerijalnog kulturnog nasleđa (NKN) u odnosu na ideju, iznetu u antropološkoj literaturi, o neophodnosti uspostavljanja inkluzivnog registra NKN, na teritoriji cele Republike Srbije i posebno za AP Vojvodinu. S obzirom na principe Uneskove Konvencije o zaštiti NKN i prateće Operativne smernice za njeno sprovođenje, etnička atribucija nasleđa, predložena kao rešenje problema podzastupljenosti manjinskog nasleđa u državnom registru, analitički se pokazuje kao moguće, mada nedovoljno. Iako kreiranje paralelnih registara nije onemogućeno ni Uneskovom metodologijom niti globalnom kulturnom politikom, postojeća Mreža zaštite, kao i problem podzastupljenosti manjinskih identiteta, ne bi bili rešeni na način koji od antropologije, a posebno od primenjene etnologije, ne bi tražio trenutno prevelika teorijska i moralna odricanja. Analiza nesklada između teorijskog aparata antropologije, prakse primene etnologije u sistemu zaštite, pravnog okvira zaštite nacionalnih manjina i rezultata kvalitativnog istraživanja među manjinskim zajednicama, ukazuju na neophodnost daljeg međusobnog prilagođavanja nauke, administracije i nevladinog sektora kroz međusektorsku saradnju.Ključne reči: nematerijalno kulturno nasleđe, Vojvodina, Srbija, manjinske grupe, manjinska prava, kulturni identiteti, inkluzija, multikulturalizam, interkulturalnost * Članak sa projekta 177017 "Identitetske politike Evropske Unije: Prilagođavanej i primena u Republici Srbiji" koji Ministarstvo prosvete, nauke i tehnologškog razvoja finansira na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu i projekta ERASMUS+ "Žan Mone modul Antropologija Evropske unije" na Odeljenju za etnologiju i antropologiju istog fakulteta.

Do sada je u etnološkoj i antropološkoj literaturi više puta pokazano da je muzika veoma značajna za proučavanje kulturnih identiteta, upravo zato što je njihov važan element. U ovom izlaganju, na osnovu delova intervjuaje sam sprovela na nekoliko različitih terena, želim da  produbim opštu tezu da je uloga koju muzika ima u kreiranju identiteta poznata ne samo istraživačima, već i onima koji su istraživani, te samim tim da može biti svesno instrumentalizovana u reprezentacijske svrhe. Konkretno, radi se o tri kulturne (u prvom redu etničke) grupe: o grupi Slovakinja, o sprskoj porodici koja je izbegla iz Hrvatske i o grupi studenata sa Jamajke koji su bili na studentskom programu u Južnoj Karolini. Ono što je zajedničko ispitanicima iz ovih grupa jeste da su u predstavljanju sebe, umesto usmenih odgovora, koristili pesme i njihove tekstove iz onog muzičkog kontigenta koji smatraju da je proizašao iz njihove zajednice i za koje se očekivalo da će na moja pitanja odgovoriti podesnije od njihovih verbalnih odgovora. Cilj rada je da ispita da li se, kada je upotrebljena kao deo reprezentacijske strategije, ova vrsta izraza informanata može tumačiti analitičkim pojmom politike identiteta razmatranjem položaja antropologa i etnologa kao istraživača, u složenom procesu dekodiranja odgovora ispitanika i kao pasivnog učesnika u strategiji istraživanih.

The results of theoretical and field research into a) the state of protection of minorities' intangible cultural heritage, and b) the evaluation criteria for social sciences and humanities in the Republic of Serbia, indicate a clear and concerning correlation. Seemingly paradoxically, social sciences and humanities in the Serbian language are in an equally unfavorable, undervalued position as is the cultural heritage of minorities relative to that of the majority population's. Analysis suggests that, although they mostly do not perceive themselves in this way, Serbian social sciences and humanities scholars are a vulnerable social group in the sector of science and higher education, in the same sense in which ethnic minorities and communities are in terms of government cultural policy. The paper, based on the conclusions of an analysis of selected cross-study findings of field and theoretical research over a number of years, also proposes how the existing vulnerability factors can be eliminated and future ones prevented, particularly through cooperation between these two, often mutually opposed groups.

The same year that UNESCO adopted the Convention for the Protection of the Intangible Cultural Heritage, the Republic of Serbia became a member of the Council of Europe. The protection of the intangible and cultural heritage in the Republic of Serbia is done according to the regulations of these two institutions. This paper is based on a comparative analysis of two (for intangible) cultural heritage, the most important documents of individual institutions: the 2003 UNESCO Convention on the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage of Humanity and the 2005 Council of Europe Framework Convention on the Value of Cultural Heritage for Society. The aim of the paper is to compare the cultural conceptions of UNESCO and the Council of Europe, and to show whether there are differences in the cultural policies of one global and one European institution in this field.