Moralność jako element podejmowania decyzji finansowych w sektorze publicznym Morality as a factor in financial decisions making within the public sector Streszczenie. W niniejszym artykule zaprezentowano teoretyczny model determinant optymalnego funkcjonowania sektora publicznego, w tym podejmowania decyzji finansowych z zakresu tworzenia, a także stosowania prawa. Przy czym założono, że na system prawny (w tym tworzenie i stosowania prawa finansów publicznych) oddziałują i powinny oddziaływać uniwersalne wartości moralne. Autorzy zaprezentowali częściowe wyniki wstępnego testu praktycznego tego modelu (wyniki ankiet). Ich treść wskazuje na potrzebę podjęcia pogłębionych interdyscyplinarnych (prawniczych i socjologicznych) badań nad moralnym aspektem głównie tworzenia prawa finansów publicznych, na szczeblu zarówno państwa, jak i lokalnym. Słowa kluczowe: decyzje finansowe; stanowienie i stosowanie prawa; prawo finansów publicznych; moralność; wartości moralne; polityka.

No abstract

The aim of this article is to determine the extent of dependence/relation between moral norms and public expenditure law established in Poland as well as to determine the impact of this law on the formation of citizenship. The following theses have been formulated by the Authors on the basis of elaborated diagram: firstly, moral norms, including social rules arising from universal Christian values, should directly and indirectly strongly influence legal regulations in the scope of public expenditure as well as education and citizenship; secondly and this is a reverse process – public spending may to a certain extend impact the content of moral norms. These theses have been verified on the basis of two pilot researches. Moreover, the article, due to its aim, analyses the formation of public expenditure law in the context of public choice theory and principal-agent problem as well as verifies social evaluation of the connection between the content of moral norms and selected decisions concerning public expenditure.

One of the basic instruments of direct democracy is the referendum, which is particularly developed in Switzerland. In Poland, due to historical conditions, there is no tradition of using referendums; however, in recent years, the participation of citizens in public co-decision has started to be implemented through the instruments of governance (participatory democracy), i.e. the village council fund and participatory budgeting. Apart from the basic function, i.e. active participation in making public decisions, all the above-mentioned instruments should also fulfill another important role: it is social control in the financial sphere. Therefore, this study attempts to answer the following research question: do the instruments of direct and participatory democracy fulfil the function of social control in the field of public financial decisions, and if so, how? According to the adopted hypothesis, both the forms of direct and participatory democracy also constitute (contain) elements of social control of the activities of public authorities. And by their very nature, these legal instruments of social control are implemented in the form of ex ante external control. To verify this view, the study interprets the content of foreign and domestic acts of universally binding law (cantonal constitutions, statutory provisions).

Communication and the financial decisions made by public authorities Komunikowanie się a podejmowanie decyzji finansowych przez władzę publiczną Streszczenie. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest ocena wpływu komunikowania się władzy publicznej ze społeczeństwem na podejmowane przez tą władzę decyzji o charakterze finansowym. Mówiąc o komunikacji społecznej, autorzy mają również na myśli rzetelne informowanie o procesach zarządzania środkami publicznymi, przez co realizowana jest znana w nauce finansów publicznych-zasada przejrzystości. Postawiony powyżej cel opracowania wynika z istotnego, naszym zdaniem, problemu: jakie skutki w sferze społecznopolitycznej (np. na podejmowane decyzje finansowe czy postawy obywatelskie) wywołuje takie a nie inne informowanie obywateli o procesach gromadzenia