StreszczenieWprowadzenie. W populacji ogólnej objaw Raynauda występuje u 3-5% ludzi. Najczęściej rozpoznaje się go u kobiet w wieku około 40 lat, u których w rodzinie występowały wcześniej zachorowania. Objaw Raynauda jest bardzo często objawem towarzyszącym różnym chorobom.Cel pracy. Ocena jakości życia pacjentów z objawem Raynauda po odbytych zabiegach z zakresu fizykoterapii. Materiał i metody.Badanie ankietowe przeprowadzono wśród 50 pacjentów, z których 13 stanowili męż-czyźni, a 37 -kobiety. W badaniu wykorzystano kwestionariusz własnego autorstwa. Do analizy wyników użyto programu STATISTICA (wersja 12.5) oraz Microsoft Excel 2007.Wyniki. Przeprowadzone badania nie potwierdziły istotnego wpływu objawu Raynauda na jakość życia chorych. Pacjenci dobrze radzili sobie z czynnościami dnia codziennego, objaw nie miał wpływu na kontakty z bliskimi osobami. Kobiety gorzej przechodziły chorobę, ponieważ częściej doświadczały negatywnych uczuć, takich jak przygnębienie, rozpacz i lęk. Pacjenci dobrze reagowali na zabiegi z zakresu fizykoterapii, czuli po nich istotną poprawę. Wzrastało ich poczucie wartości, co przekładało się na lepiej odczuwany stan zdrowia i odwrotnie.Wnioski. Badania potwierdziły, że objaw Raynauda najczęściej występował u starszych kobiet, a nie u mło-dych, jak podaje dostępne piśmiennictwo. Jakość życia kobiet, u których rozpoznano objaw Raynauda była stosunkowo niższa w sferze fizycznej, psychicznej i społecznej niż w przypadku mężczyzn. Zdrowie stanowi istotny czynnik kształtowania jakości życia. Istnieje potrzeba przeprowadzenia dalszych badań w podję-tej tematyce, które swoim zasięgiem obejmą większą grupę pacjentów.Słowa kluczowe: jakość życia, objaw Raynauda, fizykoterapia AbstractBackground. In the general population Raynaud's phenomenon occurs in 3-5% people. It is mostly recognized in women at the age of about 40 years, with the cases of this disease in the medical history of their families. Raynaud's phenomenon often accompanies various diseases.