W artykule wprowadzającym do tematyki tomu autorzy prezentują specyfikę, zakres i stan dzisiejszych badań nad filmową produkcją, dystrybucją i widownią. Adamczak i Klejsa odnoszą się nie tylko do światowych, ale także polskich tendencji naukowych, wskazując możliwe i jak dotąd nietknięte obszary podatne na badania. Postulują, aby akademicy jeszcze głębiej sięgnęli do archiwów i ukrytych w nich danych, co pozwoli kształtować bardzo istotny korpus wiedzy oraz poszerzyć konteksty obecnych badań. W zakończeniu autorzy szkicują prawdopodobne i potencjalne ścieżki rozwoju studiów nad produkcją i dystrybucją, biorąc pod uwagę dynamikę dzisiejszych zmian na rynku medialno-filmowym.

Artykuł traktuje o polskiej polityce repertuarowej (import filmów oraz układ tytułów w programie kin) wobec produkcji pochodzących z państw kapitalistycznych w okresie stalinowskim. Autor analizuje procesy decyzyjne odbywające się w tamtym czasie w instytucjach odpowiedzialnych za kulturę filmową, starając się odpowiedzieć na cztery powiązane ze sobą pytania. Po pierwsze: do jakiego stopnia wśród filmów kierowanych do dystrybucji uwzględniano produkcje z krajów zachodnich? Po drugie: z jakich elementów składał się proces kwalifikowania filmów zagranicznych na ekrany kin? Po trzecie: w jaki sposób system dystrybucji filmów łączył założenia polityczne z aspektami ekonomicznymi? Po czwarte: w jaki sposób monitorowano preferencje i reakcje widowni? Artykuł oparty jest na wnikliwej kwerendzie źródłowej w dokumentacji Przedsiębiorstwa Państwowego „Film Polski”, Centralnego Urzędu Kinematografii oraz Komisji ds. Filmu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a także na danych statystycznych dotyczących rozpowszechniania filmów zagranicznych w Polsce.

No abstract

Autor podejmuje w artykule słabo dotąd zbadane zagadnienie cenzury filmów zagranicznych w pierwszej dekadzie Polski Ludowej. We wstępie dokonuje przeglądu piśmiennictwa na temat cenzury filmowej i zwraca uwagę na jej specyfikę w odniesieniu do cenzury filmów polskich. Podkreśla przy tym konieczność komplementarnej analizy informacji pochodzących z Centrali Wynajmu Filmów oraz Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Pomiędzy tymi instytucjami – jak wynika z kwerendy w zespole GUKPPiW w Archiwum Akt Nowych – istniał konflikt zogniskowany na działającej przy CWF komisji kwalifikującej filmy zagraniczne. Następnie, bazując na aktach wojewódzkich urzędów cenzury z Poznania i Rzeszowa, autor pokazuje skalę omawianego zjawiska, przy czym najwięcej miejsca poświęca tzw. akcji weryfikacyjnej z 1953 r. oraz działaniom cenzorskim związanym z sytuacją polityczną w ZSRR. W zakończeniu podkreślono rolę cenzury w monitorowaniu reakcji widowni, a także podjęto problem pokazów bezdebitowych.

Książka Andrzeja Dębskiego Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919-1945 (2019) jest wieloaspektową analizą kultury filmowej we Wrocławiu w okresie międzywojennym i podczas II wojny światowej. Tom pierwszy koncentruje się na kinach, ich właścicielach i architekturze, podczas gdy w tomie drugim uwaga jest kierowana na badania repertuarów i widowni historycznej. Autor recenzji krytykuje wprawdzie kompozycję książki, ale z uznaniem odnosi się do szczegółowości przeprowadzonych analiz. W szczególności zastosowana przez Dębskiego metoda POPSTAT, wymyślona przez Johna Sedgwicka, okazała się owocna w ukazaniu podobieństw i różnic pomiędzy repertuarami Wrocławia oraz ogólnoniemieckimi wynikami box-office'u.