Artykuł jest poświęcony przemianom współczesnego amerykańskiego (a więc w istocie światowego) przemysłu filmowego w wyniku rozwoju platform streamingowych i VOD. W tekście zostały zarysowane trzy epoki historii gospodarczej Hollywood: klasyczna, pośrednia lat 60. i 70. oraz globalnego Hollywood. Kres pierwszej położył Paramount Case (Paramount Decree) i jego konsekwencje. Drugą cechowała niestabilność finansowa i brak wyraźnego modelu ekonomicznego. Epoka globalnego Hollywood oraz jej logika opierająca się na sekwencyjności okien dystrybucyjnych jest obecnie kwestionowana przez wyniki działania platform VOD w rodzaju Netfliksa. Wymusza to zarówno reorganizację Hollywood (powołanie własnych platform), jak i zmianę logiki działania studiów (rewizja sekwencyjności okien dystrybucyjnych). W efekcie ostrej konkurencji między platformami może się wyłonić nowy porządek na rynku audiowizualnym. Nawet jeżeli tradycyjne studia hollywoodzkie zachowają dominującą pozycję, to jedynie za cenę gruntownego przekształcenia własnego modelu biznesowego.

No abstract

W artykule wprowadzającym do tematyki tomu autorzy prezentują specyfikę, zakres i stan dzisiejszych badań nad filmową produkcją, dystrybucją i widownią. Adamczak i Klejsa odnoszą się nie tylko do światowych, ale także polskich tendencji naukowych, wskazując możliwe i jak dotąd nietknięte obszary podatne na badania. Postulują, aby akademicy jeszcze głębiej sięgnęli do archiwów i ukrytych w nich danych, co pozwoli kształtować bardzo istotny korpus wiedzy oraz poszerzyć konteksty obecnych badań. W zakończeniu autorzy szkicują prawdopodobne i potencjalne ścieżki rozwoju studiów nad produkcją i dystrybucją, biorąc pod uwagę dynamikę dzisiejszych zmian na rynku medialno-filmowym.

W artykule zostaje postawione pytanie o możliwość istnienia w światowym przemyśle filmowym różnych kultur produkcji. Innymi słowy: czy można w tym względzie wyodrębnić jakąś alternatywną dla tej zachodniej (hollywoodzkiej czy też europejskiej), traktowanej jako uniwersalna. Przykładem tak rozumianej różnorodności dotyczącej procesu produkcji są kinematografie indyjskie (bollywoodzka oraz tamilska). Materiał badawczy stanowiły wywiady z pracownikami polskich ekip produkcyjnych indyjskich filmów. Współpraca ta była okazją do spotkania (lub zderzenia) dwóch kultur produkcji na planie jednego filmu. Na podstawie wywiadów zrekonstruowano osiem kluczowych różnic między europejską i indyjską kulturą produkcji. Umożliwiają one identyfikację modelu alternatywnego, opartego w mniejszym stopniu na procedurach, dokumentacji i planowaniu każdego elementu procesu produkcyjnego, a w większym na spontaniczności i elastyczności w podejściu do niego.

Tekst jest recenzją książki Krzysztofa Loski W cieniu Imperium Wschodzącego Słońca. Japoński projekt kolonialny i kultura filmowa w Azji Wschodniej (2022) poświęconej planowi imperialnemu realizowanemu przez Japonię od końca XIX w. do 1945 r. Znaczącą rolę odgrywało w nim kino. Zaletą publikacji jest ukazanie projektu kolonialnego prowadzonego przez mocarstwo niezachodnie w odniesieniu do wspólnot pokrewnych kulturowo hegemonowi. W książce omówiono dzieje japońskiego planu kolonizacyjnego realizowanego względem podbitych społeczeństw Tajwanu, Korei oraz Chin. Istotnym elementem analiz jest przedstawienie polityki pamięci. Wywód historyczny uzupełniają interludia poświęcone współczesnym filmom traktującym o wydarzeniach historycznych związanych z japońskimi próbami mocarstwowymi.