W niniejszym artykule omówiono możliwości stosowania strategii rehabilitacyjnej znanej pod nazwą bezbłędnego uczenia się (ang. errorless learning, EL) u pacjentów z chorobą Alzheimera. Autorzy przedstawiają zagadnienie w kontekście stanu wiedzy o efektywności oddziaływań neuropsychologicznych u pacjentów cierpiących na AD. Zarysowana jest historia powstania terapii metodą uczenia się bezbłędnego oraz startegie i techniki stosowane w jej obrębie. Wykazane jest nowatorstwo metodologiczne tego podejścia, które, w przeciwieństwie do większości strategii rehabilitacji neuropsychologicznej, ma względnie solidne podstawy teoretyczne. Pozostała część pracy poświęcona jest omówieniu dostępnych w literaturze ustaleń empirycznych dotyczących efektywności stosowania uczenia się bezbłędnego w rehabilitacji osób z AD. Omówione są czynniki wpływające na nią, takie jak organizacja sesji rehabilitacyjnych, częstotliwość sprawdzania postępów czynionych przez uczestników oraz rodzaj trenowanego materiału. Efektywność EL jest porównana z efektywnością innych metod rehabilitacji neuropsychologicznej. Autorzy artykułu uważają, że strategia bezbłędnego uczenia się może zwiększać efektywność treningów poznawczych i stanowi użyteczną opcję w rehabilitacji neuropsychologicznej pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera w umiarkowanym lub zaawansowanym stadium.

Cel pracyZgodnie z niektórymi interpretacjami teoretycznymi efektów treningu węchowego, trening ten może pośrednio wpływać pozytywnie na funkcjonowanie poznawcze pacjentów z otępieniem typu alzheimerowskiego. Mechanizm działania w tym wypadku stanowi stymulacja krążenia mózgowego w obszarach mózgu, które są współdzielone przez procesy węchowe i pamięciowe. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja hipotezy, że trening węchowy poprawia funkcjonowanie pamięci i uwagi u pacjentów łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.MetodaUkład typu „cross-over assignment” został użyty jako metoda interwencji. Uczestnicy z diagnozą łagodnych zaburzeń poznawczych (N=35; 17 mężczyzn i 18 kobiet) stanowili swoją własną grupę kontrolną. Podczas pierwszych 12 tygodni od czasu badania początkowego nie stosowano żadnych oddziaływań terapeutycznych. Pacjenci przeszli kontrolne badania neuropsychologiczne i wkroczyli w drugi etap badania. W tym etapie poddani zostali codziennemu treningowi sprawności węchowej, który obejmował dwie kilkuminutowe sesje dziennie, wykonywane przez następne 3 miesiące. Funkcjonowanie poznawcze pacjentów było mierzone w trzech punktach czasowych: na samym początku, po 3 miesiącach i po 6 miesiącach (od pomiaru początkowego). Użyto następujących skal do pomiaru sprawności pamięci i uwagi: ACE-III, CVLT i MMSE.WynikiUzyskano istotną statystycznie poprawę funkcjonowania pamięciowego, mierzoną za pomocą CVLT, MMSE, ACE-III: skala pamięci oraz ACE-III: wynik całkowity. Uznaje się je za artefakty związane z efektem uczenia się, nie za prawdziwe efekty treningu. Ponadto stwierdzono poprawę, na poziomie trendu, sprawności funkcjonowania uwagi mierzoną ACE-III: skala uwagi.WnioskiAutorzy dyskutują teoretyczne implikacje przeprowadzonego badania. Omawiają metodologiczne wyzwania związane z przyjętym planem badawczym oraz sugerują przyszłe kierunki badań.

No abstract

Zmiany poziomu sprawności węchowej są wczesnym symptomem rozwoju chorób neurozwyrodnieniowych, w szczególności choroby Parkinsona oraz choroby Alzheimera. W populacji zdrowej funkcjonowanie węchowe cechuje niezależność od poziomu inteligencji oraz różnych funkcji poznawczych, np. sprawności pamięciowej. Najlepsze funkcjonowanie węchowe u osób zdrowych przypada na okres pomiędzy 20 a 40 r.ż. W populacji geriatrycznej stwierdza się pogorszenie sprawności węchowej. Z tego względu istotne znaczenie ma wiedza na temat różnic między zmianami związanymi z fizjologicznym starzeniem się, a objawami wskazującymi na zmiany patologiczne w mózgu. W artykule omówiono struktury neuroanatomiczne szlaku węchowego oraz ich zmiany inwolucyjne, które mogą przyczyniać się do pogorszenia sprawności węchowej wraz z wiekiem. Przedstawiono dane na temat częstotliwości występowania dysfunkcji węchowych, różnic międzypłciowych w zakresie funkcjonowania węchowego oraz charakterystyki pogorszenia tej sprawności w wieku podeszłym. Ponadto opisano związane z wiekiem zmiany dotyczące pamięci zapachów. Autorzy sugerują, iż głównym kryterium pozwalającym różnicować między fizjologiczną a patologiczną utratą sprawnością węchu jest świadomość/brak świadomości deficytu w tym zakresie.

No abstract