Higher education is a principal agent for addressing the sustainable development goals proposed by the 2030 Agenda, because of its key mission of knowledge generation, teaching and social innovation for sustainability. In order to achieve this, higher education needs to integrate transversally the values of sustainability in the way of developing the field of management, as well as research, university life and, of course, teaching. This paper focuses on teaching, and more specifically on the didactic strategies considered most relevant for training in sustainability competencies in college students, according to the guidelines commonly accepted by the international academic community. Through collaborative work among experts from six Spanish universities taking part in the EDINSOST project (education and social innovation for sustainability), funded by the Spanish R&D+i Program, in this paper the role of five active learning strategies (service learning, problem-based learning, project-oriented learning, simulation games and case studies) in education for sustainability are reviewed, and a systematic approach of their implementation in higher education settings is presented. The results provide a synthesis of their objectives, foundations, and stages of application (planning, implementation, and learning assessment), which can be used as valuable guidelines for teachers.

INTRODUCCIÓN. El objetivo de esta investigación ha sido indagar sobre la influencia de la metodología de aprendizaje-servicio en el desarrollo de competencias en sostenibilidad de los estudiantes de las titulaciones de Educación (Primaria, Infantil y Social) de tres universidades espa- ñolas (UIC, UAM y USAL). MÉTODO. Se utilizó una muestra de 129 alumnos universitarios del curso académico 2017-2018. Se llevó a cabo un estudio preexperimental mediante pretest-postest con grupos naturales, sin grupo control, con la finalidad de valorar el desarrollo de competencias en sostenibilidad de los estudiantes que cursaron cinco asignaturas impartidas mediante la estrategia didáctica aprendizaje-servicio. RESULTADOS. Los resultados de este estudio indican que el aprendizaje-servicio ha contribuido a mejorar la comprensión y conocimiento de la sostenibilidad, así como las interrelaciones entre las dimensiones social, ambiental y económica en los cinco casos de estudio. También, se demuestra cómo el uso del aprendizaje-servicio promueve el desarrollo del saber cómo, habilidades prácticas asociadas a la acción. DISCUSIÓN. Se pone en evidencia que el aprendizaje-servicio incide significativamente en el aprendizaje de la competencia en sostenibilidad asociada a la contextualización del conocimiento y el establecimiento de relaciones entre las dimensiones social, ambiental y económica de la sostenibilidad. De los tres niveles de dominio-adquisición de competencias: saber, saber cómo y saber hacer, se observa que el aprendizaje-servicio tiene un impacto mayor en el saber cómo, hecho que se atribuye a la propia metodología que ahonda en la praxis y aplicación del conocimiento teórico en contextos reales. Las asignaturas específicas en sostenibilidad son las que más contribuyen al aprendizaje de competencias en sostenibilidad. Además de integrar las competencias en el currículum de manera holística, es necesario incluir asignaturas específicas en sostenibilidad.

No abstract

Autorzy artykułu „Kitchen Lab for Kids – Program kształtowania umiejętności STEM w przedszkolu” przedstawiają założenia projektu, dofinansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu „Erasmus+ Akcja2. Edukacja szkolna – Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji szkolnej” (KA201). Celem działań pięciu zespołów badawczych z Włoch, Irlandii, Hiszpanii i Polski jest promowanie międzynarodowej wymiany najlepszych praktyk i doświadczeń w zakresie wspierania aktywnego uczenia się na poziomie wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem (ECEC), a także stymulowanie i zachęcanie nauczycieli do znajdowania nowych, nowoczesnych i interaktywnych metod nauczania zwłaszcza w zakresie edukacji STEM. W pierwszej części artykułu przedstawiono analizę dokumentów unijnych, które stanowiły podstawę dla podjętych działań projektowych. Przybliżono znaczenie podnoszenie jakości kształcenia małych dzieci. W dalszej części artykułu zamieszczono założenia metodologiczne projektu oraz planowane rezultaty intelektualne. Badania przeprowadzone w ramach programu Erasmus +, projekt „Kitchen Lab for Kids”, numer grantu: 2018-1-PL01-KA201-050857 Artykuł sfinansowany ze środków EU. Wsparcie Komisji Europejskiej dla produkcji tej publikacji nie stanowi poparcia dla treści, które odzwierciedlają jedynie poglądy autorów, a Komisja nie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.

Prezentowany artykuł został opracowany w ramach projektu „Erasmus+ KLab4Kids”. Jego głównym celem jest przybliżenie czytelnikom idei edukacji STEM, wyjaśnienie jej interdyscyplinarnego charakteru jak tzw. „metadyscypliny”, a także ukazanie możliwości jej odniesienia do wieku przedszkolnego. Tekst składa się z trzech części. W części teoretycznej zwrócono uwagę na ponadprzedmiotowy/interdyscyplinarny charakter umiejętności STEM, dokonano przeglądu dostępnych w literaturze klasyfikacji tych umiejętności i zaproponowano listę tych umiejętności STEM-owych, które mogą i powinny być skutecznie rozwijane już w wieku przedszkolnym. W drugiej, empirycznej części tekstu, założenia teoretyczne zostały zestawione z wynikami badań sondażowych przeprowadzonych wśród przyszłych nauczycieli – studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Omówiono tu wiedzę i poglądy przyszłych nauczycieli na temat istoty i celów edukacji STEM, możliwości jej prowadzenia na zajęciach przedszkolnych, dostrzegane przez badanych bariery, wyzwania i potrzeby w tym zakresie. W podsumowaniu artykułu zwrócono uwagę na wyzwania, jakie stoją przed nauczycielami, aby mogli oni sprostać wymaganiom współczesnego procesu edukacji uwzględniającego kompetencje niezbędne w XXI wieku. Badania przeprowadzone w ramach programu Erasmus +, projekt „Kitchen Lab for Kids”, numer grantu: 2018-1-PL01-KA201-050857 Artykuł sfinansowany ze środków EU. Wsparcie Komisji Europejskiej dla produkcji tej publikacji nie stanowi poparcia dla treści, które odzwierciedlają jedynie poglądy autorów, a Komisja nie może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji w niej zawartych.