Streszczenie: W tekście zaprezentowano interdyscyplinarne ujęcie wychowania do empatii, oparte na autorskim modelu teoretycznym. Przyjęcie tak rozumianej definicji empatii skutkuje wszechstronnym i wielopoziomowym oddziaływaniem na dzieci i młodzież. Efekty tych działań przynoszą różnorodne korzyści na poziomie wewnątrzosobowym oraz interpersonalnym -w tym wpływają na redukcję poziomu stresu u dzieci oraz wzmocnienie zasobów osobowościowych i społecznych przyczyniających się do polepszenia strategii radzenia sobie ze stresem i jego negatywnymi skutkami. Empatia jest także sprawdzoną metodą profilaktyki dotyczącej przemocy rówieśniczej -ciągle aktualnego problemu w polskiej szkole, prowadzącego do licznych strat zdrowotnych.Słowa kluczowe: empatia, zdrowie, stres, samoregulacja emocjonalna, przemoc rówieś-nicza, dzieci, młodzież.Analizując wyniki badań nad chorobami stanowiącymi zagrożenie dla życia ludzi w Polsce, do najważniejszych należy zaliczyć choroby układu krążenia oraz nowotworowe. Zaliczane są one do chorób cywilizacyjnych i w dużej mierze wiążą się ze stylem życia (Dziubak i in. 2011).Jednym z czterech najważniejszych czynników wpływających na stan zdrowia współczesnych młodych Polaków jest stres (Kolarczyk 2015). Zmniejszanie jego poziomu oraz rozwijanie u dzieci umiejętności radzenia sobie z wyzwaniami życia codziennego jest zatem ważnym zadaniem edukacji prozdrowotnej. Jak wskazują badania, grupą szczególnie narażoną na stres są adolescenci, np. badania Czerwiak z zespołem (2012) wykazały, że znaczna część młodzieży gimnazjalnej nie potrafi skutecznie radzić sobie ze stresem -48 proc. dziewcząt i 41 proc. chłopców tłumi lub kumuluje w sobie negatywne emocje. Działania prewencyjne należy jednak podjąć odpowiednio wcześnie, edukując dzieci już na pierwszych etapach nauki. Wyzwaniem pozostaje nie tylko rozwijanie u dzieci skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem, ale także tworzenie wspierającego środowiska szkolnego, oraz

BackgroundThis article reports the Polish adaptation of the Questionnaire to Assess Affective and Cognitive Empathy (QAACE) by Zoll and Enz – a multidimensional self-report questionnaire used to measure empathy in children aged 8-14. The QAACE is based on a two-factor cognitive-emotional model of empathy. It has a number of international adaptations and offers a convenient Polish-language tool for use with young children and adolescents.Participants and procedureThe sample consisted of 677 children aged 8-13. The survey was conducted on school premises, during classes, by an appro-priately prepared researcher.ResultsConfirmatory factor analysis revealed a good fitting measurement model representing the original underlying factor struc-ture of the QAACE among Polish children. The reliability of the questionnaire as measured by Cronbach’s α and McDon-ald’s ω was good. The reliability of the scale as assessed by the test-retest method (after four weeks) was .80. We assessed the validity of the tool by analyzing the correlation of empathy with love and sadism. General empathy, as well as cogni-tive and affective empathy, is positively related to love. The hypothesis that sadism is significantly related to empathy was also partially confirmed. General empathy and affective empathy are negatively correlated with sadism, while there was no relationship between sadism and cognitive empathy.ConclusionsThe questionnaire is the first widely available tool of this type to examine empathy and its components appropriate for chil-dren and adolescents in Poland. The questionnaire can be a useful screening test for detecting children’s level of empathy.

No abstract