No abstract

The author presents the results of own research carried out within the Romani community in two villages of the Podhale region (respectively in 2011-2017 and 2013-2016). The author focuses particularly on the reasons for differences in multiple aspects of functioning of the two groups studied. The results of own research presented and analysed in the paper are based on observations and free-form interviews with both Romani and non-Romani people.

Autor prezentuje materiały empiryczne pozyskane w trakcie terenowych badań etnograficznych w latach 2011–2016 wśród Bergitka Roma w jednej z karpackich wiosek. Badaniami objęto także przedstawicieli organizacji non profit oferujących usługi w zakresie integracji Romów i miejscowych górali. Znane są obserwowane w całej Europie trudności związane z wprowadzaniem polityki integracji Romów. W ostatnich latach znaczna liczba publikacji naukowych koncentruje się na „pragmatycznych” aspektach nowych sposobów rozwoju kulturalnego odbywających się w ramach tak zwanej „demokratycznej” zmiany w obrębie społeczności romskich. Miała ona zaowocować poprawą jakości więzi między Romami i nie-Romami. Ocena przedsięwzięć określanych jako „integrowanie Romów” jest różna dla poszczególnych podmiotów, posiadających różne intencje, doświadczenia i przekonania na temat racjonalności tego typu działalności. Autor argumentuje, że antropolodzy w pewnych sytuacjach powinni być gotowi na zakwestionowanie ogólnego sensu działań integracyjnych, co jednocześnie wydaje się trudne z moralnego punktu widzenia. W tekście autor posługuje się rozróżnieniem między pojęciami „gęstych” i „rozrzedzonych” przekonań moralnych, które zostało zaproponowane przez Kwame’a A. Appiaha w jego koncepcji „kosmopolitycznej etyki”.

The author reflects on the conditions connected with obtaining data through in-depth interviews. He argues that in studies on the relations of the Romani with non-Romani peoples the issue is particularly sensitive yet seldom considered. In consideration of the social and cultural distance that ordinarily divides the ethnographer and the research subject, and the interpersonal conditions of their encounter, the author calls attention to the deliberate manner in which the researcher’s academic knowledge is engaged in creating empirical ethnographic data. In conclusion, he proposes a research program that would make it possible to define the sense of the “empirical data” category in contemporary anthropology in relation to the majority community and the Romani.

Autorzy prac poświęconych mniejszości romskiej mają dylemat, jaką nazwą rozważanej grupy się posługiwać? W języku polskim to wybór między słowami "Romowie" i "Cyganie". Wielu współczesnych liderów tej społeczności z Polski oczekuje posługiwania się wyłącznie nazwą "Romowie", a określenie "Cyganie" traktuje jako pejoratywne i obraźliwe. Wśród polskich Romów są także zdecydowani przeciwnicy posługiwania się tą nazwą. Ten wewnętrzny etniczny spór splata się z romskimi dążeniami do uznania ich rozproszonej po świecie społeczności za naród i jest wyrazem emancypacji etnicznej oraz przemian, jakie wśród nich zachodzą, jak określa to Lech Mróz "romizacji Cyganów". Autorzy tekstu starają się tę sytuację interpretować posługując się wynikami badań etnografi cznych przeprowadzonych w romskich wspólnotach w Polsce.