The paper presents aspects of a drama based six months’ project with refugee children during their first period of schooling in Greece. The project aimed to investigate whether drama sessions could facilitate second language learning, strengthen children’s participation in classroom communication and enhance interaction among pupils and teachers with few shared language resources in an attempt to provide them with positive experiences. Drama strategies were used to provide a joyful and welcoming environment and boost children’s communication skills. In most cases, drawing and painting, music and art were also used to support the drama activities. According to the research results, the children made use of various linguistic and non-linguistic resources (mother tongue, English, Greek, gestures, facial expressions, body movements, eye contact etc.) for interaction and self-expression and they developed positive feelings towards their classmates, their tutors and schooling. The language, which was produced through drama, was employed within a social context and was appropriate to the specific participants, setting and topic. Thus, the students were engaged in purposeful and meaningful communication. The findings from this case study highlight the beneficial effect of drama pedagogy on refugee children’s second language learning and on their socialization in the school environment.

Το κουκλοθέατρο είναι μια μορφή της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση και πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο, καθώς περιβάλλεται από μυστήριο, χιούμορ, προσεγγισιμότητα, εφευρετικότητα, δημιουργικότητα και δημιουργεί τις συνθήκες για αλληλεπιδραστική/διαφοροποιημένη μάθηση. Ως παιδαγωγικό εργαλείο, το κουκλοθέατρο προσφέρει την δυνατότητα στους μαθητές εκφράσουν τα συναισθήματα τους, ενεργοποιείται η φαντασία τους και διευκολύνεται η γεφύρωση των πολιτιστικών, θρησκευτικών, γλωσσικών, κοινωνικών ή φυλετικών διαφοροποιήσεων. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να μελετήσει την επίδραση του κουκλοθεάτρου ως επικοινωνιακού και διαπολιτισμικού εργαλείου στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης ή ως ξένης. Η έρευνα είχε τη μορφή έρευνας - δράσης και λαμβάνοντας υπόψη το γλωσσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο της ομάδας -στόχου σχεδιάστηκαν 16 κουκλοθεατρικές παρεμβάσεις σε 4 τμήματα εκμάθησης μητρικής γλώσσας της ευρύτερης περιοχής της Στοκχόλμης. Οι παρεμβάσεις βασίστηκαν στις αρχές της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση, της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και στις αρχές της Επικοινωνιακής Προσέγγισης, λαμβάνοντας υπόψη τη θεώρηση του Krashen, ως προς την κατάκτηση της δεύτερης γλώσσας. Η ανάλυση όλων των δεδομένων που συλλέχθηκαν συνέβαλε στην αναγνώριση των επικοινωνιακών δυνατοτήτων του κουκλοθεάτρου ως εργαλείου στην παιδαγωγική πράξη, καθώς μειώθηκε αισθητά ο παράγοντας «άγχους» στα παιδιά και συνεπώς βελτίωσαν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες. Οι μαθητές εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους στην ελληνική γλώσσα, βελτίωσαν την ακουστική τους δεξιότητα, την ικανότητά τους για αφήγηση μέσω της δραματοποίησης με κούκλες. Παράλληλα ανέπτυξαν ενσυναίσθηση, καλλιεργήθηκε η διαπολιτισμικότητά τους και ενδυναμώθηκε η διπολιτισμικότητά τους. Μακροπρόθεσμα, τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην επέκταση της εφαρμογής της μεθόδου στα αναλυτικά προγράμματα που αφορούν τη διδασκαλία γλωσσών αλλά και γενικότερα στα αναλυτικά προγράμματα όλων των βαθμίδων, αξιοποιώντας το κουκλοθέατρο ως ένα δυναμικό, διαμεσολαβητικό εργαλείο μάθησης και επικοινωνίας

Στην παρούσα εργασία θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα μιας εκπαιδευτικής εφαρμογής που υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2012-13 στο Νηπιαγωγείο Μικροθηβών Μαγνησίας από το Νοέμβριο του 2012 έως το Μάιο του 2013. Βασικός στόχος του προγράμματος ήταν η διαχείριση των διαφόρων συγκρούσεων που προκύπτουν στο χώρο του νηπιαγωγείου κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης των παιδιών με τη βοήθεια του κουκλοθέατρου. Τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η συμμετοχική παρατήρηση, οι συνεντεύξεις των παιδιών πριν και μετά από κάθε κουκλοθεατρικό δρώμενο αλλά οι εικονικές αναπαραστάσεις των παιδιών μετά την εφαρμογή. Τα παιδιά στο τέλος της εφαρμογής του προγράμματος μέσα από την απόκτηση ταυτότητας και το δεσμό τους με τις κούκλες, αλλά και την εμπλοκή τους στις ιστορίες, μπόρεσαν να νιώσουν τα αισθήματα των άλλων, να σέβονται εκείνους που διαφέρουν, να υιοθετήσουν μια τρυφερή στάση, να είναι πιο υποστηρικτικοί και ευαίσθητοι σε σχέση με την αρχή της σχολικής χρονιάς. Προωθήθηκε η αύξηση της προ-κοινωνικής συμπεριφοράς, όπως το μοίρασμα, η βοήθεια, η φροντίδα και η έκφραση συμπαράστασης. Οι κούκλες λειτούργησαν και ως μέσο για να γνωρίσουν τα παιδιά τις τεχνικές του κουκλοθέατρου και γενικότερα να ενισχυθεί το ενδιαφέρον των παιδιών για το κουκλοθέατρο. Αποδείχτηκε, λοιπόν, ότι η δραματοποίηση ιστοριών με τη χρήση κουκλοθέατρου διαφοροποίησε τις συνηθισμένες δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο και πρόσφερε στα παιδιά, τα “πολιτισμικά εργαλεία” για να τα χρησιμοποιήσουν στον κόσμο της φαντασίας.

Η παρούσα έρευνα δράσης πραγματεύεται την επίδραση της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας και της Γλωσσικά Κατάλληλης Πρακτικής στην εκπαίδευση μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Αντλώντας δεδομένα από το έργο ακαδημαϊκών (Tomlinson, Santamaria, Valiandes, Sfyroera, Chumak-Horbatsch), εξετάζεται το αποτέλεσμα της μίξης των δύο πρακτικών στη μαθησιακή διαδικασία και οι αντιλήψεις των μαθητών σχετικά με τη χρήση της νέας πρακτικής.Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας, επτά μαθητές μεταναστευτικού υπόβαθρου (10-12 ετών), συμμετείχαν σε μια παρέμβαση πέντε ερευνητικών κύκλων. Η έρευνα διεξήχθη σε Τάξη Υποδοχής δημοτικού σχολείου του Πειραιά, την Άνοιξη του 2019. Η ερευνήτρια-εκπαιδευτικός μέσω συμμετοχικής παρατήρησης και ερευνητικών ημερολογίων συνέλεξε τα δεδομένα και αναστοχάστηκε πάνω στα αποτελέσματα κάθε κύκλου έρευνας. Συγκεντρώθηκαν επίσης ποιοτικά δεδομένα που προέκυψαν από τη συζήτηση της ομάδας εστίασης των μαθητών σχετικά με τις αντιλήψεις τους για τη νέα πρακτική.Τα ευρήματα έδειξαν ότι η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία μέσα στο πλαίσιο της Πολιτισμικά και Γλωσσικά Ανταποκρινόμενης Παιδαγωγικής είχε θετικές επιδράσεις στους εκπαιδευόμενους όσον αφορά την εμπλοκή τους στην μαθησιακή διαδικασία, καθώς έδειξαν αυξημένα κίνητρα, οι διαπροσωπικές τους σχέσεις βελτιώθηκαν, ενώ όλοι δέχτηκαν τη νέα πρακτική χωρίς σοβαρούς δισταγμούς. Εκ μέρους των μαθητών, όλοι σχολίασαν θετικά τα πολλαπλά υλικά, την παιγνιώδη φύση των δραστηριοτήτων καθώς και την πολιτισμική και γλωσσική συνειδητοποίηση που προωθήθηκε.