No abstract

Informacje o naborze artykułów i zasadach recenzowania znajdują się na stronie internetowej Wydawnictwa www.pracenaukowe.ue.wroc.pl www.wydawnictwo.ue.wroc.p Publikacja udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0 PL)

W publikacji przedstawiono dylematy związane z rachunkowością we współczesnej globalnej gospodarce. W dyskursach ekonomicznych jednoznacznie wskazuje się, że rachunkowość – jako technika transkrypcji – stanowi jedynie instrument do realizacji różnych celów. Czy my – rachunkowcy aprobujemy tę diagnozę? Czy wpłynęła ona na status rachunkowości jako nauki w polskim środowisku akademickim? Dlaczego finanse (a zwłaszcza ekonomia finansowa, która w ujęciu ilościowym, jakim były teoretyczne innowacje H. Markowitza, umożliwiła przekonanie zarządów funduszy inwestycyjnych, że ich portfele są wciąż tak samo bezpieczne, mimo że w rzeczywistości stawały się one coraz bardziej ryzykowne) nie poniosły konsekwencji jako dyscyplina naukowa? To trudne pytania, które były (i są) formułowane przez wielu reprezentantów nie tylko naszej dyscypliny naukowej, ale również przez wielu noblistów (np. J. Stiglitza i R. Schillera – wskazujących „słabości” teorii finansów, a zwłaszcza ekonomii, określanej często mianem ekonomii finansowej). Na podstawie analizy literatury naukowej (być może dokonałam dyskusyjnego jej wyboru) można zadać pytania o wartość predykcji teorii rachunkowości implikujących przewidywania faktów gospodarczych, nowy pragmatyzm rachunkowości, społeczną odpowiedzialność biznesu i zarządzanie ryzykiem w kontekście racjonalności w rozumieniu Arystotelesa, J. Kanta, M. Hellera i T. Kotarbińskiego. Celem artykułu jest wskazanie powodów, z jakich powinien rozpocząć się dyskurs o zmianie pragmatyzmu rachunkowości, aby ta możliwość – oprócz czysto logicznej – stała się realna. W publikacji zastosowano metodę analityczną badań, którą wspierano metodą indukcji i dedukcji.

Celem niniejszej publikacji jest wskazanie na potrzebę nowego pragmatyzmu rachunkowości, zwłaszcza sprawozdawczości. Sprawozdawczość jest „sposobem” nie tylko ujawniania i prezentowania przeszłości organizacji gospodarczej, lecz także odczytywania przyszłości, z tym, że w XXI w. przyszłość jest problemem złożonym, co wynika z faktu reformy globalizacji. Globalizacja gospodarcza – koniec XX w. – stawiała wartości materialne ponad innymi wartościami, zwłaszcza takimi jak troska o środowisko naturalne lub etyka biznesu. Liberalizacja rynków kapitałowych (lata 90. XX w.) rozumiana jako przepływ krótkoterminowego pieniądza spekulacyjnego to efekt Konsensusu Waszyngtońskiego. Opierał się on na teorii gospodarki rynkowej, która zakłada doskonałą informację, doskonałą konkurencję i doskonałe rynki. To zdeterminowało status rachunkowości w praktyce gospodarczej, zwłaszcza amerykańskiej.Kryzys finansowy (przełom wieków XX i XXI) stanowił efekt błędnych założeń Konsensusu Waszyngtońskiego – nowy pragmatyzm globalizacji to zrównoważony rozwój, czyli trajektoria działalności, czyli długookresowy wzrost gospodarczy z zachowaniem dobrego stanu środowiska naturalnego oraz zasad etyki biznesu. Nowy pragmatyzm rachunkowości oznacza ograniczenie asymetrii informacji na rzecz informacji niefinansowych. Implikacje tych postulatów stanowią przedmiot badań, czyli rozpoznanie zmian w teorii ekonomii, zmian w sposobie działania gospodarki globalnej, nowych nurtów zarządzania. Stąd podmiotem badań były debaty na temat zmian w ww. zakresie, a zwłaszcza przyczyn kryzysu finansowego– „wynaturzeń” w sprawozdawczości finansowej. Analiza literatury ekonomicznej upoważnia do stwierdzenia, że nowy pragmatyzm rachunkowości to złożony problem w procesie reformy globalizacji.