Geçmişte kalkınma planlarının amacı bireylerin ortalama gelirini arttırmaktı. Ancak günümüzde bu geleneksel görüş geçerliliğini yitirmektedir. Maddi olmayan yoksunluklar kalkınma politikalarında giderek daha fazla dikkate alınır olmuştur. Bir toplumun mutluluk düzeyi de bu değişkenlerden biridir. Kalkınma konusundaki çalışmalar insan refahını arttırmayı amaçlar. Bir refah göstergesi olarak mutluluk oranlarının mekânsal dağılışı ise refahı sağlamaya yönelik uygulamalar da hangi bölgelerde yetersizlik yaşandığını gösterir. Ayrıca çözüme yönelik politikalara yön vermesi açısından önem taşır. Bireyin ekonomik ve sosyolojik durumu yaşadığı mekânın sahip olduğu coğrafi özelliklerin avantaj ve dezavantajlar tarafından şekillenmektedir. Mutluluk soyut bir kavram olmakla birlikte, dağılış deseni değerlendirildiğinde pek çok ülkede mutlu ve mutsuz bireylerin belirli alanlarda yoğunlaştığı görülür. Bu durum soyut olan mutluluk olgusunun, somut olgular tarafından şekillendirildiğini gös-terir. Bu nedenle mutluluk kavramının coğrafi bir bakış açısıyla değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada da Türkiye'de mutluluk oranlarının dağılışı ve bu dağılışta etkili olan coğrafi faktörlerin neler olduğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan değişkenler ile mutluluk oranları arasındaki ilişkinin yönünü belirlemek amacıyla korelasyon analizi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerinden memnuniyet düzeyleri, tarım sektöründe çalışan nüfusun oranı, toplam yaş bağımlılık oranı ile illerin mutluluk düzeyleri arasında pozitif bir ilişki bulunduğu belirlenmiştir. Buna karşın hizmet sektöründe çalışanların oranı, GSYİH, net göç hızı, kadın ve erkek nüfus için ortalama ilk evlenme yaşı, intihar hızı, boşanma ve işsizlik oranları ve lise mezunlarının oranı arasında ise negatif anlamda bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Türk Coğrafya Dergisi Ö Z / A B S T R A C T M A K A L E B İ L G İ

Öznür Akgiş* a Jalan ve Ravallion (1997), mekânsal yoksulluk tuzaklarını konu alan çalışmalarına şu soru ile başlarlar: Birbirine benzer iki hane düşünün. Birinin fiziki ve beşeri sermayesinin diğerine göre daha az olduğunu kabul edelim. Bu durumda yoksulluk oranları birbirine benzer olur mu? Yanıt elbette hayırdır. Günümüz dün yası; zengin ve yoksul, kıta, ülke, bölge ve şehirlere bölünmüş tür. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda kalkınma ve

Bir ekonomik faaliyet olarak tarım, nüfusun önemli kısmının bu sektörde istihdam edildiği azgelişmiş ülkelerde kalkınma açısından önemli bir role sahiptir. Konu hakkında yapılan çalışmalar göstermektedir ki tarımsal gelişme özellikle kırsal alanlardaki yoksulluğun azaltılmasında oldukça etkilidir. Bu anlamda ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalı ülkelerde bu sektör kalkınmanın olmazsa olmazlarındandır. Gelişmekte olan ülkelerde ise tarımın kalkınmadaki etkisi konusunda azgelişmiş ülkelerdekine benzer bir rol yüklemek mümkün değildir. Ancak bu ülkelerin ekonomik yapısı geleneksel sektör olan tarım ve modern kapitalist sistemi içeren çifte bir ekonomik sistem (Diao vd., 2010) olduğundan tarımı kalkınma sürecinin tamamen dışında bırak-mak ya da etkisiz kabul etmek doğru değildir. Bu anlamda gelişmekte olan ülkelerde tarım sektörünü, kalkınmanın ana unsuru olmamakla birlikte özellikle kırsal alanlarda kalkınmanın sağlanması ve yoksulluğun azaltılmasında önemli bir araç olarak yorumlamak mümkündür (World Bank, 2007;Dethier ve Effenberger, 2012). Bu konuda pek çok ampirik kanıt bulunmaktadır. Örneğin Mellor (2001), gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğun azaltılmasında tarımın doğrudan ya da dolaylı olumlu etkileri olduğunu; Datt ve Ravallion (1998), tarımsal üretimdeki verimlilik artışının hem yerel hem de ulusal ölçekte mutlak ve göreceli yoksulluğu azalttığını; Christiansen ve Demery ( 2007) ise kişi başına düşen tarımsal büyüme oranında yaşanacak %1'lik artışın yoksulluğun azaltılmasında sanayi sektöründe yaşanacak %1,6'lık ve hizmet sektöründe yaşanacak üç kat artıştan daha etkili olduğunu tespit etmiştir.Kırsal alanlar gerek sosyal gerekse ekonomik anlamda kentlere göre daha dezavantajlı durumda olup yoksulluğun yoğunlaştığı mekanlardır. Bu alanda yaşayan bireylerin temel ekonomik faaliyetleri tarım ve ilgili sektörler olduğundan kalkınmanın sağlanmasına yönelik uygulamaların başında tarımla ilgili olanlar gelmektedir. Bu bağlamda çalışmanın konusunu Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) kapsamında yapılan makine-ekipman ve sulama desteklerinin mekânsal dağılışı ve belirleyicileri oluşturmaktadır. Buna yönelik ilçeler bazında, makine-ekipman desteği ve sulama desteği miktarlarına ilişkin veriler elde edilmiş, toplam tarım alanı dikkate alınarak dekar başına düşen destek miktarları hesaplanmış ve elde edilen değerler tematik haritalara dönüştürülmüştür. Sıcak Nokta Analizinden faydalanılarak bu desteklerin mekânsal kümelenme karakteristikleri tespit edilmiş, böylelikle Türkiye'de kırsal kalkınmayı desteklemeye yönelik yapılan tarımsal desteklerinin mekânsal dağılış profili oluşturulmuştur.

<p class="Default">Although rural development is the focus of development initiatives in the world, the poverty in rural areas exists as a serious problem today as well. The majority of the poor lives in rural areas worldwide and makes a living by working in such sectors as agriculture, stockbreeding, and forestry. The poor tend to be concentrated in specific areas. This is an essential clue to the success of the policies to be implemented. Each space has unique characteristics, and definition of the characteristics of poor areas is of great value to determine the basic reasons for poverty on the local scale and to produce alternatives to this end.</p><p>In this study, it was aimed to determine the case of rural poverty in Yenice district of Çanakkale province and the geographical elements influencing the distribution of poverty. Within this framework, topographical maps, climatic data, the population data on the village scale, various socio-economic indicators obtained from the public institutions in the district and health statistics constituted the main data which were used in the study. Some of the data utilized in the analysis were obtained from the questionnaires applied in the villages. The Geographic Information Systems were utilized to create the data concerning physical elements such as slope, elevation, and soil properties evaluated in the study and to prepare thematic maps.</p><p>Within the scope of the study, the disposable income was calculated for each settlement considering the data about agricultural production, state aid, and other social transfers. The poor settlements were specified by the help of the obtained disposable income and poverty indices, and the poverty profile of the district was drawn up by evaluating the geographical characteristics of these settlements. To find out the reasons for poverty, the determining elements in the spatial distribution of poverty were detected by using the indicators of rural poverty which were defined by international organizations. As a result of the analyses performed in the study, it was revealed that 79% of the rural population in the district was confronted with the problem of poverty. The chief factors which were effective on poverty were specified as elevation, slope, and the distribution of soils in terms of land use capability classes, the area of the irrigated agricultural lands, the basic economic activity conducted, and the distance from the center of the district.  </p><p> </p><p><strong>Özet</strong></p><p class="Default">Kırsal kalkınma, dünyadaki kalkınma girişimlerinin odağında yer almasına karşın, kırsal alanlardaki yoksulluk, önemli bir problem olarak varlığını günümüzde de devam ettirmektedir. Tüm dünyada yoksulların büyük bölümü kırsal alanlarda yaşamakta ve geçimlerini tarım, hayvancılık ve ormancılık gibi sektörlerde çalışarak sağlamaktadırlar. Yoksullar belirli alanlarda yoğunlaşma eğilimindedir. Bu durum uygulanacak politikaların başarısı için önemli bir ipucudur. Her mekânın kendine has özellikleri vardır ve yoksul alanların karakteristiklerinin tanımlanması, yoksulluğun yerel ölçekteki temel sebeplerinin belirlenerek buna yönelik alternatif çözümler üretme açısından büyük değer taşır.</p><p>Bu çalışmada Çanakkale ilinin Yenice ilçesinde kırsal yoksulluğun durumu ve yoksulluğun dağılışında etkili olan coğrafi unsurların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede topografya haritaları, iklim verileri, köy ölçeğindeki nüfus verileri, ilçedeki kamu kuruluşlarından sağlanan çeşitli sosyo-ekonomik göstergeler ile sağlık istatistikleri çalışmada kullanılan başlıca verileri oluşturmuştur. Analizde yararlanılan verilerin bir bölümü ise köylerde uygulanan anketlerden sağlanmıştır. Çalışmada değerlendirmeye alınan eğim, yükselti, toprak özellikleri gibi fiziki unsurlara ilişkin verilerin oluşturulmasında ve tematik haritaların hazırlanmasında Coğrafi Bilgi Sistemleri’nden yararlanılmıştır.</p><p>Çalışma kapsamında tarımsal üretim verileri, devlet yardımları ve diğer sosyal transferler dikkate alınarak her yerleşme için kullanılabilir gelir hesaplanmıştır. Elde edilen kullanılabilir gelir ve yoksulluk endeksleri yardımıyla yoksul yerleşmeler belirlenmiş ve bu yerleşmelerin coğrafi özellikleri değerlendirilerek ilçenin yoksulluk profili oluşturulmuştur. Yoksulluğun nedenlerinin belirlenmesine yönelik uluslararası kuruluşlar tarafından tanımlanmış kırsal yoksulluk göstergeleri kullanılarak yoksulluğun mekânsal dağılışındaki belirleyici unsurlar tespit edilmiştir. Çalışmada yapılan analizler sonucunda ilçedeki kırsal nüfusun %79’unun yoksulluk problemiyle karşı karşıya olduğu ortaya konulmuştur. Yoksulluk üzerinde etkili olan başlıca etmenler yükselti, eğim, toprakların arazi kullanım kabiliyet sınıfları bakımından dağılışı, sulamalı tarım alanlarının yüzölçümü, yürütülen temel ekonomik faaliyet ve ilçe merkezine uzaklık olarak belirlenmiştir.   </p>