This paper investigates the structure of the Post-Critical Belief Scale (PCBS), which was designed by Hutsebaut (1996) to assess attitudes towards religion according to Wulff’s (1991) model. Existing results suggest ambiguous solutions, with two, three, or four factors, when only the four-factor solution is consistent with Wulff’s theoretical model. In the current study, we examined whether this hypothesized model indeed would be reflected in the data, when the more appropriate, newly-developed, Set-Exploratory Structural Equation modeling (Set-ESEM) is applied. The study was carried out on a sample of 952 participants. The results of the Set-ESEM modeling provided evidence for the good fit of the four-factor structure. Nevertheless, we also identified some shortcomings of the measure and identified items which may be removed in order to increase measurement precision.

The Post-Critical Belief Scale (PCBS) is a commonly used tool in Europe, also in Poland, for cognitive studies on religion. The theoretical basis of this scale is Wulff's (1991) model. The main aim of the research presented here was an attempt to distinguish the 4 dominant styles of thinking about religion in the students tested using the PCBS questionnaire, and then to examine the links between the individual styles and the following variables: gender, type of education, and religiosity (religious engagement and religious practices). Out of 958 participants, it was possible to distinguish 374 persons who represent the main dominant styles of religious thinking.

Artykuł prezentuje wstępną weryfikację dwóch narzędzi do mierzenia stylu analitycznego przetwarzania informacji: testu Cognitive Reflection Test (CRT) Fredericka i zadań Base-Rate Tasks (BRT) Kahnemana i Tversky’ego. Przeprowadzono analizę rzetelności testów, wstępnie sprawdzono trafność, szukając korelacji wyników z wynikami innych narzędzi do pomiaru indywidualnych właściwości funkcjonowania poznawczego, a także różnic między płciami i różnic związanych z kierunkiem studiów. W badaniach wzięło udział 374 studentów, w tym 174 mężczyzn i 200 kobiet reprezentujących różne kierunki studiów. Uzyskane wyniki potwierdziły rzetelność narzędzi (CRT: α-Cronbacha = 0,74; BRT: α-Cronbacha = 0,80). Związek wyników z wynikami innego narzędzia mierzącego styl analityczny – kwestionariusza Intuicyjność–Racjonalność – okazał się słaby. Uzyskane dane okazały się podobne do tych z badań Pennycooka, Cheyne’a, Seliego, Koehlera, Fugelsanga (2012), co przemawia za poprawnością adaptacji testów. Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano różnice między płciami (większe nasilenie stylu analitycznego u mężczyzn), a także różnice związane z wyboremstudiów (większe nasilenie stylu analitycznego u studentów nauk technicznych i kierunku psychologia).