No abstract

No abstract

Samenvatting Urine-incontinentie bij mannen is een terrein waarvoor relatief weinig aandacht bestaat, hoewel toch een aanmerkelijk deel van de populatie deze klachten heeft. Het is voor de behandeling en begeleiding belangrijk om een onderscheid te maken tussen de verschillende vormen van incontinentie. Daarnaast is het goed om samen met de patie¨nt te kijken naar de motivatie voor en verwachtingen van de verschillende behandelingsvormen. Ook diagnostiek en therapie van de incontinentie bij de man worden hier besproken. Inleiding en terminologieVolgens de WHO-criteria is er sprake van incontinentie bij een onwillekeurig verlies van urine twee of meer keren per maand, ongeacht de hoeveelheid.1 Bij een normale mictie wordt een totale diurese van 1100-1800 ml per 24 uur verondersteld met een mictiefrequentie van minder dan acht keer (waarvan maximaal e´e´n keer in de nacht) en een gemiddeld plasvolume van 200-400 ml. 1,2Er zijn slechts weinig studies verricht naar de epidemiologie en de behandeling van incontinentieproblemen bij mannen. Een recente Nederlandse studie beschreef in de groep mannen van 40-79 jaar een prevalentie van matige tot ernstige incontinentie van 16,9%, waarbij de klachten vooral optreden bij de mannen boven 65 jaar. Slechts iets meer dan een kwart van de mannen met urineverlies had hiervoor ooit een arts bezocht. Incontinentie wordt veelal verdeeld in urge-incontinentie en stressincontinentie.Bij urge-incontinentie is er sprake van een overactiviteit van de blaas, waarbij het verlies van urine optreedt als gevolg van onwillekeurige en moeilijk te onderdrukken contracties van de blaas, al dan niet in combinatie met aandrang. Dit resulteert in een frequente mictie met kleine hoeveelheden (< 150 ml) per keer, waarbij gedurende de nacht nycturieklachten bestaan. Urge-incontinentie wordt over het algemeen als erg belastend ervaren door de patie¨nt. 4 Het is bekend dat de angst voor onwillekeurig urineverlies deze klachten kan versterken. In geval van incontinentie is er onvrijwillig urineverlies (druppeltjes tot een scheutje) bij fysieke inspanning en intra-abdominale drukverhoging (zoals lachen, hoesten en springen). Verder is er een normale mictiefrequentie (minder dan 8 keer per 24 uur), zijn de gemiddelde hoeveelheden die geplast worden 200-400 ml en is er maximaal e´e´n keer per nacht een toiletgang. Deze vorm van incontinentie treedt vooral op bij vrouwen en wordt bij de man eigenlijk alleen na een ernstig trauma van het bekken of na chirurgie van de lagere urinewegen gezien. Door verbeterde technieken is incontinentie na een TURP betrekkelijk zeldzaam geworden, maar na een radicale prostatectomie in verband met een prostaatcarcinoom heeft ongeveer een op vijf mannen incontinentieklachten (dit is overigens een jaar na de ingreep nog 8%). 1 Als er kenmerken van stress-e´n urge-incontinentie aanwezig zijn, wordt dit een gemengde incontinentie genoemd.Bij de oudere mens zijn er vaak meerdere factoren die een rol spelen in het ontwikkelen van urine-incontinentie. Zo is er vaak sprake van een fysi...

No abstract

Samenvatting Lower urinary tract symptoms (LUTS) zijn een bij oudere mannen veelvoorkomend probleem. Naast de in de NHG-standaard behandelde anamnese en lichamelijk onderzoek, heeft de huisarts de mogelijkheid om een beter inzicht te krijgen in de aard en de ernst van de klachten door het gebruik van klachtenscore, mictiedagboek en eenvoudige flowmetrie. Deze aanvullende onderzoeken worden hier besproken. Vervolgens zal de huisarts in overleg met de patie¨nt kiezen voor een afwachtend beleid, medicamenteuze therapie of verwijzing naar een urologisch specialist. De huidige therapiemogelijkheden, zowel medicamenteus, minimaal invasief als chirurgisch zullen kort worden behandeld. Inleiding en terminologieBenigne prostaathyperplasie (BPH) is een goedaardig fenomeen dat, onder invloed van het (dihydro)testosteron, vanaf het dertigste levensjaar in de prostaat wordt waargenomen en boven de 80 jaar bij 90% van de mannen voorkomt. 1Traditioneel wordt bemoeilijkte mictie of prostatisme bij mannen boven de leeftijd van 50 jaar gezien als een klacht die veroorzaakt wordt door benigne prostaathyperplasie (BPH). Hoewel er een relatie bestaat tussen prostaatvergroting en het optreden van acute blaasretentie enerzijds en het verrichten van prostaatchirurgie anderzijds, is het verband tussen de klachten die door de patie¨nt worden ervaren en de grootte van de prostaat of de mate van obstructie door de prostaat niet groot. Zo bleken er bij vrouwen vergelijkbare klachten te bestaan en zijn er mannen met een bewezen obstructie die geen klachten hebben. Hedendaagse inzichten in de pathofysiologie van de mictieklachten geven aan dat er naast de mechanische obstructie door de prostaat ook sprake is van een veranderende blaasfunctie en een dynamische obstructie door spiervezels rond de urethra en de prostaat. Er ontstond dan ook steeds meer twijfel over de juistheid van het begrip BPH en in 1994 is de term Lower Urinary Tract Symptoms (LUTS) geı¨ntroduceerd door Abrams. Hij constateert dat vasthouden aan BPH verwarrend werkt in het dagelijks werk en suggereert de term LUTS voor de klachten met betrekking tot problemen bij het vullen van de blaas (frequente mictie, drang en urgeincontinentie) en problemen bij de mictie (hesitatie, slappe straal, persen, residugevoel en de onderbroken straal).2 De recent herziene NHG-standaard gebruikt in plaats van LUTS het vergelijkbare begrip bemoeilijkte mictie.3 De term benigne prostaathyperplasie zou vervolgens alleen nog gebruikt moeten worden als een histologische en niet meer als een klinische diagnose. De diagnostiek van LUTS AnamneseOngeveer 20-25% van de Nederlandse mannen boven de 50 jaar heeft mictieklachten en tweederde van deze mannen zoekt daarvoor medische hulp. De klachten kennen in de loop van de tijd een erg wisselend beloop. 4 De anamnese is een belangrijk instrument in de diagnostiek bij LUTS-klachten. Patie¨nten komen vaak spontaan al met klachten over de zwakkere straal, de frequentere mictie (met name in de nacht), de urge-klachten en het gevoel niet helemaal uit te kunnen p...