The paper presents the research results on the relations between additive content and tribological, rheological, and oxidizing properties of lubricating greases. The greases were based on linseed oil, thickened with amorphous silica Aerosil® and modified with different concentration of polyvinylpyrrolidone. The greases were tested tribologically according to the test on T-02 testing machine and referred to the unmodified control. The evaluation of tribological properties was based on the following parameters: welding load, scuffing load, limiting load of wear, limiting load of scuffing, and limiting pressure of seizure. The results of tribological research revealed the most promising impact of the 3% addition of polyvinylpyrrolidone. All of the crucial parameters were improved in comparison to the unmodified control grease. The spectral analyses revealed that some of the components undergo oxidation during mechanical forces, leading to the formation of the oxidized organic compounds. These substances generated a layer, counteracting the wear of lubricated tribosystem. The improved resistance to oxidation of the tested lubricants with polyvinylpyrrolidone can be explained by the presence of highly hydrophilic pyrrolidone groups and hydrophobic alkyl group in polyvinylpyrrolidone (PVP) molecule. These compounds combine with hydrocarbon chains of linseed oil and act synergistically with the silicon dioxide molecules. The introduction of polyvinylpyrrolidone caused the improvement in dynamic viscosity at lower shear rates and a significant change of viscosity in low temperatures. An increased value of the yield point of the tested lubricating compositions after introduction of the additive was also observed.

Zastosowanie montmorylonitu jako dodatku modyfikującego właściwości tribologiczne smaru plastycznego wytworzonego na bazie roślinnej W publikacji przedstawiono wyniki badań wpływu różnej ilości dodatku modyfikującego na właściwości tribologiczne wybranych kompozycji smarowych. Do modyfikacji smaru plastycznego wytworzonego na bazie roślinnej i zagęszczonego 12-hydroksystearynianem litu zastosowano montmorylonit -jako przedstawiciel krzemianów warstwowych. Wykonano testy tribologiczne za pomocą aparatu czterokulowego dla smaru bazowego, tzn. niezawierającego dodatku modyfikującego, i porównano je z wynikami uzyskanymi dla smarów plastycznych zmodyfikowanych różną ilością krzemianu warstwowego. Do oceny właściwości tribologicznych wykorzystano wyniki badań granicznego obciążenia zużycia, obciążenia zespawania, obciążenia zacierającego, granicznego obciążenia zatarcia oraz granicznego nacisku zatarcia. Na podstawie wyników badań tribologicznych wybranych kompozycji smarowych stwierdzono, że dodatek 3% montmorylonitu spowodował znaczne podwyższenie, w porównaniu z kompozycją smarową niezawierającą dodatku modyfikującego, wartości poszczególnych parametrów określających poziom właściwości smarnych badanych kompozycji smarowych.Słowa kluczowe: smar plastyczny, dodatek modyfikujący, montmorylonit, właściwości przeciwzużyciowe, właści-wości przeciwzatarciowe, aparat czterokulowy.The application of montmorillonite as a modified additive of tribological properties of lubricating grease produced from vegetable base of oil The paper presented the results of research of the influence of varying amounts of a modified additive on the tribological properties of selected lubricating compositions. For the study greases based on rapeseed oil were used. Lithium stearate was applied as a thickener of lubricating greases. The lubricating compositions produced in this way were modified by laminated silicates in the form of montmorillonite. To the structure of each grease this additive in the amounts of 1%, 3% and 5% m/m was introduced. Tribological tests were carried out using a four-ball of lubricating grease not containing the modified additive and then were compared with the results obtained for lubricating greases modified with a different amount of laminated silicates. The tribological properties of the tested compositions were determined by measuring the limiting load of wear (G oz /40), welding load (P z ), scuffing load (P t ), limiting load of scuffing (P oz ) and the limiting pressure of seizure (p oz ). On the basis of the tribological research results of selected lubricating compositions it was affirmed, that the addition of 3% montmorillonite resulted in a significant increase in the values of individual parameters determining the level of tribological properties of researched lubricating compositions in comparison with lubricating composition not containing the modified additive.

Wpływ rodzaju fazy zdyspergowanej na właściwości tribologiczne smarów plastycznych wytworzonych na oleju lnianym W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu fazy zdyspergowanej na właściwości tribologiczne wybranych kompozycji smarowych. Do wytworzenia smarów plastycznych użyto oleju lnianego, który następnie zagęszczono stearynianem litu, stearynianem glinu, stearynianem wapnia, modyfikowaną krzemionką typu Aerosil ® oraz montmorylonitem. Wykonano badania właściwości tribologicznych objęte normą dla smarów plastycznych za pomocą testera tribologicznego T-02, a uzyskane wyniki porównano ze sobą i oceniono wpływ rodzaju zagęszczacza na wartość badanych parametrów. Do oceny właściwości tribologicznych wykorzystano wyniki badań granicznego obciążenia zużycia, obciążenia zespawania, obciążenia zacierającego, granicznego obciążenia zatarcia oraz granicznego nacisku zatarcia. Na podstawie wyników badań tribologicznych wybranych kompozycji smarowych stwierdzono, że najkorzystniejszymi właściwościami przeciwzużyciowymi charakteryzują się kompozycje, w których jako fazę zdyspergowaną zastosowano stearynian wapnia oraz montmorylonit, natomiast najskuteczniejszą ochronę przeciwzatarciową pełnią kompozycje, w których fazą zdyspergowaną był montmorylonit oraz modyfikowana krzemionka amorficzna Aerosil ® .Słowa kluczowe: smar plastyczny, olej bazowy, zagęszczacz, właściwości przeciwzużyciowe, właściwości przeciwzatarciowe, aparat czterokulowy.The influence of dispersed type phase on tribological properties of lubricating greases to form on the linseed oil The paper presents the results of investigations concerning the influence of dispersed phase on tribological properties of selected lubricating compositions. For the production lubricating greases linseed oil was used, which was then thickened with lithium stearate, aluminum stearate, calcium stearate, modified amorphous silica Aerosil ® and montmorillonite. The investigations of tribological properties were carried out for lubricating greases using the tribology tester T-02 and the obtained results were compared with each other and the influence of thickener type on the values of tested parameters was evaluated. For the estimation of tribological properties, results of investigations limiting load of wear (G oz /40), welding load (P z ), scuffing load (P t ), limiting load of scuffing (P oz ) and the limiting pressure of seizure (P oz ) were used. Based on the obtained results of tribological investigations of selected lubricating compositions, it was concluded that the most favorable antiwear properties are compositions, wherein calcium stearate and montmorillonite were used as the dispersed phase, while the best antiscuffing protection have compositions, wherein as the dispersed phase was used montmorillonite and modified amorphous silica Aerosil ® . WprowadzenieW ostatnich latach coraz większego znaczenia nabiera ochrona środowiska naturalnego. Przepisy i akty prawne UE kładą duży nacisk na ograniczenie stosowania, a co za tym idzie wprowadzania do środowiska szkodliwych...

Lubricants that are based on renewable raw materials have drawn increased attention in various applications, especially those related to the food industry. Due to the high requirements of environmental protection, there is a need to develop biodegradable base oils that are environmentally friendly and do not contain harmful components. The objective of the research was to obtain a base oil with a certain viscosity and certain desired lubricating properties. Base oils were obtained from Crambe abyssinica oil by means of blending with synthetic oil and oxidation. The oxidation processes were carried out in the presence of N-hydroxyphthalimide with or without CO2 as a solvent. As a final result of this study, oil bases meeting the viscosity requirements and showing suitable lubricating properties were obtained. The Raman spectra of the obtained oils were evaluated.

Raw vegetable oil from Crambe abyssinica was subjected to oxidative treatment to enhance its viscosity. The oxidation processes were carried out in the presence of N-hydroxyphthalimide with or without supercritical CO2 as a solvent. Four spectroscopic techniques (Raman, UV-VIS, FT-IR, NMR) were applied to assess the chemical changes taking place during the oxidation. Raman and NMR spectroscopy proved best in the assessment of the chemical transformations leading to increased viscosity of the modified vegetable oil.