S u m m a r y T Th he e a ai im m o of f t th hi is s s st tu ud dy y was to assess the effectiveness and safety of rituximab (RTX) treatment in patients with severe, active rheumatoid arthritis (RA) in the years 2007-2012. M Ma at te er ri ia al l a an nd d m me et th ho od ds s: : The study was conducted on 38 adult patients with active RA (DAS28 > 3.2) who were enrolled in the RTX treatment program as a second or third line drug. The primary or secondary ineffectiveness of anti-TNF therapy was observed in those patients. The group consisted of 31 women (81.6%) and 7 men (18.4%). The average age was 54.6 ±11.25 years, and the average duration of RA was 16.3 ±7.9 years. The RTX effectiveness was assessed during 36 months using EULAR criteria. R Re es su ul lt ts s: : At the 6 th , 12 th , 24 th , 30 th and 36 th month of observation a good response to RTX treatment was demonstrated by 18.4%, 30.0%, 21.7%, 64.3% and 88.9% of patients, respectively. At the same time a moderate response was found in 73.7%, 53.3%, 60.9%, 14.3% and 0.0% and no response in 7.9%, 16.7%, 17.4%, 21.4% and 11.1% of patients, respectively. There were 2 non-responders (5.3%) to the initial treatment with RTX. We observed secondary ineffectiveness of RTX therapy in 10 patients (26.3%). During the course of RTX treatment the number of patients receiving oral corticosteroids was reduced from 34 (89.5%) to 16 (42.1%) (p < 0.001). In the remaining patients the mean dose of corticosteroids was lowered by 23.8%. The following adverse effects during RTX infusion were recorded in 3 (7.9%) patients: Quincke's edema, hypotonia and itching of the skin. Infections were observed in 5 (13.1%) of the treated patients. C Co on nc cl lu us si io on ns s: : RTX treatment is a safe and effective form of therapy in patients with active, long-term RA previously treated with various DMARDs.

<b>Celem pracy</b> była ocena skuteczności i bezpieczeństwa leczenia adalimumabem (ADA), w ramach programu terapeutycznego NFZ, chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) i łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS).<br /> <b>Materiał i metody</b>: Przebieg leczenia ADA analizowano w grupie 41 cho­rych (24 na RZS, 11 na ZZSK, 6 na ŁZS). Do leczenia kwalifikowano chorych wg zasad programu terapeutycznego NFZ, z dużą aktywnością choroby, pomimo dotychczas stosowanego leczenia. Adalimumab podawano podskórnie w dawce 40 mg raz na 2 tygodnie.<br /> <b>Wyniki</b>: Wśród chorych na RZS u 13 (54,2%) obserwowano adekwatną odpowiedź na leczenie: remisję u 8 osób (33,3%) i małą aktywność u 5 (20,9%), która po przerwaniu leczenia ADA utrzymywała się u 5 chorych przez średnio 4,5 miesiąca. Nieskuteczność pierwotną stwierdzono po 3 miesiącach (brak adekwatnej odpowiedzi) u 4 chorych (16,7%), po 6 miesiącach (brak remisji/małej aktywności) u 10 osób (41,7%). W okresie remisji/małej aktywności u 6 z 13 chorych obserwowano zaostrzenie RZS; u 2 z 13 chorych wystąpiła nieskuteczność wtórna. Wśród chorych na ZZSK u 1 chorego (9,1%) obserwowano nieskuteczność pierwotną. U 10 osób (90,9%) uzyskano małą aktywność choroby, która po przerwaniu leczenia ADA utrzymywała się przez średnio 5,4 miesiąca. W okresie poprawy, po przerwaniu terapii, u 8 z 10 cho­rych nastąpiło zaostrzenie; nieskuteczność wtórna wystąpiła u 1 z 10 chorych. U chorych na ŁZS małą aktywność choroby uzyskano u 5 chorych (83,3%), utrzymującą się podczas podawania leku; nieskuteczność pierwotną u 1 chorego (16,7%). W całej grupie 41 chorych leczonych ADA u 17 (41,5%) wystąpiły objawy niepożądane: infekcje dróg moczowych, oddechowych, nawracające infekcje wirusowe, zmiany skórne. Objawy te były przyczyną przerwania leczenia u 5 chorych (4 chorych na RZS i 1 chory na ZZSK). Liczba adekwatnych odpowiedzi na leczenie ADA była statystycznie istotnie większa u chorych na ZZSK niż RZS (p = 0,04). <br /> <b>Wnioski</b>: Leczenie ADA jest skuteczną i bezpieczną formą terapii u chorych na RZS, ZZSK i ŁZS, z utrzymującą się dużą aktywnością choroby oraz niereagujących na dotychczasową terapię.

S u m m a r y A Ai im m o of f t th he e s st tu ud dy y: : To investigate the effectiveness and safety of etanercept (ETA) treatment in patients with active rheumatoid arthritis (RA) and ankylosing spondylitis (AS) enrolled in the national therapeutic program. M Ma at te er ri ia al l a an nd d m me et th ho od ds s: : The study was conducted in 55 adult patients with active RA (DAS28 > 5.8) and 33 adult patients with active AS (BASDAI > 7) who were enrolled in the ETA national therapeutic program as a first (40 RA patients) or second (15 RA patients) line biological therapy. The period of observation of RA patients lasted from 3 months to 9 years, whereas in AS patients it lasted from 1 to 30 months. The safety; rate of long-term remissions and primary or secondary ineffectiveness of ETA treatment were analyzed. R Re es su ul lt ts s: : Permanent remission (over 12 months without biological therapy) occurred in a similar percentage of RA patients (5-9%) and AS patients (3-9%). There were 7 non-responders (12.7%) to the initial treatment with ETA in a group of RA patients and 3 (9%) in AS patients (NS). Secondary ineffectiveness of ETA therapy was observed in 19 (34.5%) RA patients and in 2 (6.1%) AS patients. Side effects (infections and allergic skin reactions) were relatively rare, mainly at the beginning of therapy. C Co on nc cl lu us si io on ns s: : We conclude that ETA treatment is a safe and effective form of therapy in patients with active, long-term RA previously treated with various DMARDs, and in patients with active form of AS. Primary ineffectiveness of ETA therapy is relatively rare in RA and AS patients. On the other hand, the secondary ineffectiveness of therapy in RA patients is the reason for its discontinuation in about onethird of patients after ca. 28 months of treatment.