Occupational health is the refl ection of this defi nition in working life. Occupational diseases originating from psychosocial factors confront us as the result of risks faced in workplace and have a negative impact on employees' productiveness, peace, and health. All these factors infl uence labor peace negatively. This issue has psychological, legal, and economic aspects. Though occupational health and safety is of particular concern to employees, employers, society, and national economy, psychological occupational diseases have quite a limited coverage in literature. Based on the explanations made above, the present study will concretely present the psychosocial risk factors emerging in the unique structure of working life in Turkey in the fi rst place. Then problems associated with psychological occupational diseases resulting from psychosocial risk factors that are experienced by employees will be analyzed based on responses to the survey form developed. After the results are evaluated, it will be possible to develop policies about methods of fi ghting with the problems caused by psychological occupational diseases in workplace, family, and society. It will be showed that if appropriate measures are taken on this subject, effi ciency and productivity in workplace can be increased by supporting employees exposed to psychosocial risks in workplace through corporate and legal arrangements. It is considered that the present study will considerably improve the awareness of all parties concerned with the issue.

Sağlık hakkı veya sağlığa erişim hakkı, sosyal devlet anlayışı gereği öncelikle korunması gereken temel yaşam hakları arasında yer alır. Kişilerin sağlık hakkı kapsamında tedavi, tanı ve tetkik gibi hizmetleri alması ve bunlara ulaşımın öncelikle hükümetler tarafından ve genellikle de ücretsiz/karşılıksız sağlanması gerekir. Bu doğrultuda, sağlık hizmetleri hükümetler tarafından, geçerli sağlık sigortaları kapsamında karşılıksız veya düşük bedelli olarak sunulmakta, sigortalıların da bu hizmetlerden yararlanması belli koşullara bağlanmaktadır. Ancak bazen ülke içinde sunulan sağlık hizmetleri yeterli olmamakta, kişiler gerekli tedavi hizmetlerini almak için vatandaşı olunan ülke dışına yönelmek zorunda kalmaktadırlar. Bu durum da yurt dışında alınacak tedavi hizmetlerinin sigorta kapsamında yer alıp almayacağı sorununu ortaya çıkarmaktadır. Bazı ülkelerde sigorta kapsamına dâhil edilen yurt dışı tedavi hizmetleri, bazı ülkelerde ise kapsam dışında tutulmaktadır. Konu, Türkiye açısından değerlendirildiğinde ise yurt dışı tedavi hizmetlerinden yararlanmanın genel sağlık sigortası kapsamına dâhil edildiği, sigorta kapsamındaki kişilerin faydalanabildiği, ancak söz konusu hizmetlerden yararlanabilmenin bazı koşullara ve işlemlere tabi tutulduğu görülmektedir. Genel sağlık sigortasında yurt dışı tedavi hizmetlerinden yararlanabilecek kişilerin kapsamı oldukça geniş tutulmakla birlikte, yararlanabilmenin ön koşulu Türkiye’de tedavi ve tetkik hizmetlerinin gerçekleştirilemediğinin ispat edilmesidir. Sonrasında ise sağlık hizmetinin yurt dışında alınabileceğine ilişkin raporların ve diğer prosedürlerin tamamlanması gerekir. Gerekli işlemlerin yapılması ve tamamlanması konusunda genel sağlık sigortası hükümleri yol göstericidir. Ancak, sosyal güvenlik sisteminin parçalı yapısı, genel sağlık sigortasına ilişkin işlemlerin düzenlendiği hukuki kaynakların da dağınık olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, Türk vatandaşlarının yurt dışında tedavi ve tetkik hizmeti alabilmesinin genel sağlık sigortası kapsamındaki yerine, 5510 sayılı Kanundaki genel hükümlere ve bu hükümlerin uygulamasını açıklayan ilgili yönetmelik, tebliğ ve genelgelere dayalı olarak yapılacak işlemlere ve gerekli prosedürlere değinilerek, dağınık durumdaki mevzuat hükümleri bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Böylelikle, yurt dışında genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmeti alacak Türk vatandaşlarına ilişkin tüm hükümlerin bir arada yer aldığı bir başvuru kaynağı oluşturulmaya çaba gösterilmiştir.

Sosyal güvenlik hakkı anayasal güvence altında bulunan temel haklardan biridir. Sosyal güvenlik, çalışma yaşamında kişilerin çalışmadıkları veya çalışamadıkları dönemlerin güvence altına alınması için kamu gücüyle ve genellikle zorunluluk esasına dayanan bir güvence yöntemidir. İspanya sosyal güvenlik sistemi 1880’li yıllara dayanan yapısı ile, vatandaşlarına ve ülkesinde ikamet eden yabancılara belli koşulların sağlanması ile söz konusu kamu sosyal güvenlik hizmetini sunmaktadır. İspanya sosyal güvenlik sisteminde sigortalılara ve hak sahiplerine iş kazası ve meslek hastalığı, analık, hastalık, malullük, ölüm, işsizlik, aile yardımları sigortaları kapsamında çeşitli yardımlar sunulmaktadır. Sosyal güvenlik yapısı genel rejim, serbest meslek çalışanlarına özgü rejim ve diğer özel rejimlerden oluşmaktadır. Serbest meslek çalışanlarına yönelik rejimde, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere birtakım değişiklikler yapılmıştır. Değişikliklerle birlikte genel rejime tabi olanlar ile serbest meslek rejimine ilişkin uygulamaların birbirine yakınlaştırılması hedeflenmiştir.