Venuti'nin "yerlileştirme" ve "yabancılaştırma" kavramlarının perspektifinden anadile ve ikinci dile yapılan çevirilerin bir karşılaştırılması / S. O. Çekçi (557-567. s.

Diliçi çeviri, son yıllardaki güncel araştırmalarla birlikte geçmişe göre adından daha çok söz ettirmeye başlayan bir Çeviribilim alt alanıdır. Teorik olarak diliçi çevirinin sınırları ilk kez 1959 yılında Roman Jakobson tarafından belirlenmiş olmasına karşın dil içi ve diller arası meselesinde çizilen sınırların muğlaklığı Jakobson’ın tanımlamalarının çeşitli araştırmacılarca sorunsallaştırılmasına yol açmıştır. Diliçi çeviri bir dil/kültür içerisinde gerçekleşen bir edim olduğundan bu alandaki araştırmalar sıklıkla tek bir kültüre özgüdür, dolayısıyla Çeviribilim içerisinde özel bir yerinin olduğu iddia edilebilir. Diliçi çeviri, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde yapılan dil reformları ve alfabe değişikliği ile, diğer kültür ve ülkelerden farklı, ideolojik bir kökten beslenen kendine has bir alanı oluşturmaktadır. Kültüre özgü oluşu ve Türkiye Cumhuriyeti’ndeki özel konumuna rağmen, Çeviribilim içerisinde bu alanda yapılan araştırmalarla hala aydınlatılmayı bekleyen birçok nokta kalmıştır. Bu çalışmada, diliçi çevirinin kuramsal çerçevesi irdelenerek, çeviribilimdeki yeri, üç temel nedene dayandırılarak Türkiye’de çeviribilimde karşılaşılan zorluklar ve Türk modernleşmesindeki rolü incelenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede vaka çalışmasında Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Efsuncu Baba adlı romanının çapraz zamansal (cross-temporal) diliçi çevirileri incelenip, çeviribilimin bir alt alanı olarak diliçi çeviriyi kavramsallaştırmak ve çeviribilim içinde yeniden konumlandırmak amaçlanmıştır. Çalışmada Efsuncu Baba romanının 1924’te Arap alfabesiyle ilk basımı ve sonrasında sırasıyla 1954, 1966, 1995 ve 2009’da yapılan farklı diliçi çevirileri karşılaştırılıp çözümlemesi yapılacaktır.

Translation revision is an essential part of professional translation, and it has been one of the biggest workloads of translation companies. However, far too little attention has been paid to it within the relevant literature on translation studies. To fill this gap, this study aims to analyze the translation revision policies of translation companies in Turkey through a questionnaire developed by Rasmussen &Schjoldager (2011). For this study, the questionnaire was adapted and slightly modified to reflect the specific situation in Turkey. The questionnaire was answered by 15 revisers and/or managers of translation companies in Turkey, specifically in three big cities (including İstanbul, Ankara, İzmir). The data derived from the questionnaire show the revision types that translation companies mostly prefer. The answers of the respondents in translation companies offer a brief insight into the parameters that translation companies consider during the revision process. The remarks of the respondents also highlighted the scarcity of the revision training within translation companies. In addition, the answers of the respondents showed that they give importance to the problems of the transfer and content of the text as well as language and presentation as suggested by Mossop (2007, 2014). This study, in short, tries to reflect a view on the current status of translation revision in Turkey through 15 translation companies.