Today, with the effect of globalization, trade openness and financial development have become a precondition for economic development.Some of the basic conditions to ensure economic growth in countries with insufficient capital accumulation are to increase foreign trade and financial development in these countries.In this study, the relationship between trade openness, financial development and economic growth was examined for 86 countries, which were divided into three groups (high, middle and low income) according to the World Bank income group classification between 1990 and 2017.In the study, panel ARDL / PMG estimators were used to examine these relationships. According to the findings obtained from empirical analysis, trade openness affects real GDP positively in all income-level countries.Financial development positively affects real GDP in middle and high income countries, while it affects negatively in low income countries.The results also show that human capital and gross capital accumulation positively affect real GDP in all countries.While the labor variable positively affects the real GDP in middle and high income countries, a statistically significant relationship was not found between labor force and real GDP for low income countries.These findings from the study will shed light on new studies where financial development in low-income countries should be examined separately.

Bu çalışmada, Türkiye’de 1987-2017 dönemi için ticari açıklık, finansal gelişme, beşeri sermaye ve reel GSYİH arasındaki ilişkiler genişletilmiş Cobb-Douglas üretim fonksiyonu kullanılarak incelenmiştir. Değişkenler arasında mevcut bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla ARDL sınır testi yapılmış ve uzun dönemde Türkiye’de ticari açıklık, finansal gelişme, beşeri sermaye ile reel GSYİH arasında eş bütünleşmenin olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Uzun dönemli katsayı tahminleri, ticari açıklığın reel GSYİH üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Diğer katsayılar incelendiğinde, uzun dönemde finansal gelişme dışındaki tüm değişkenlerin reel GSYİH üzerindeki etkisinin pozitif ve istatistiki olarak anlamlı olduğu, fakat finansal gelişmenin reel GSYİH’yı negatif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin yönünü belirlemek amacıyla yapılan VAR Granger nedensellik testinden elde edilen sonuçlar ise ekonomik büyümeden ticari açıklık, finansal gelişme ve beşeri sermayeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Böylece Türkiye’de büyüme öncül ticaret hipotezinin varlığı doğrulanmıştır. Ayrıca, ticari açıklık ile finansal gelişme arasında ve beşeri sermaye ile finansal gelişme arasında çift yönlü nedensellik ilişkileri bulunmaktadır.