Arkeoloji, insanın eski çağlarda oluşturduğu maddesel ürünleri incelemek suretiyle geçmişimizi aydınlatmaya çalışan bilim dalıdır. Türkiye topraklarındaki kazı çalışmalarının temeli XIX. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti Dönemi'nde başlayan bilimsel, siyasi ve askeri amaçlar doğrultusunda yapılan seyahatler ile atılmıştır. Arkeoloji bilimi Avrupa kıtasında doğmuş ve gelişmiş bir bilim dalıydı. Bu nedenle Türkiye topraklarında yapılan ilk arkeolojik kazılar yurt dışından gelen yabancı arkeologlar tarafından yürütülmüştü. * Bu çalışma18-21 Mart 2014 tarihinde gerçekleştirilen I. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu'ndaki sözlü bildirinin genişletilerek yeniden düzenlenmesi ile oluşturulmuştur.

Öz İnsanoğlu tarihin her döneminde kendinden önce yaşım topluluklardan kalan taşınır veya taşınmaz eserlere karşı her zaman çeşitli nedenlerden dolayı ilgi duymuştur. Bu ilgi ve alaka kimi zaman sanat ve kültür sevgisiyle kimi zamanda dini inanışlar, atalar kültüne ya da geçmişe olan saygı ile alakalı olmuştur. Kültürel yönden oldukça zengin olan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Anadolu topraklarında kurulan Osmanlı Devleti kendinden önce yaşamış toplumlardan kalan eski eserleri İslam Fıkhı'nın esaslarına göre korumaya çalışmıştır. Başlangıçta İslam Fıkıh esaslarına göre başlayan koruma çabaları 19. Yüzyılın başlarından itibaren Avrupa'da yaşanan gelişmeler göz önüne alınarak hazırlanan Nizamnamelerle düzenlenmeye çalışılmıştır. Osmanlı Devleti bu kapsamda 1869, 1874, 1884 yıllarında ve daha sonraları Türkiye Cumhuriyeti tarafından da uzun bir süre kullanılacak olan 1906 yılında hazırladığı Nizamnameler ile eski eserlerin korunmasına yönelik hukuki düzenlemeler yapmıştır. Toprakları üzerinde yer alan eski eserlerin korunması ve yurtdışına kaçırılmasını önlemek amacıyla Osmanlı coğrafyasının çeşitli bölgelerinde arkeolojik kazılar yapılmış, bu kazılardan çıkarılan tarihi eserler başta başkent İstanbul olmak üzere Anadolu'nun çeşitli şehirlerinde kurulan müzelere taşıyarak korunmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamızda Osmanlı Devletin'nin eski eser anlayışının nasıl ve ne şekilde doğduğu, eski eser politikalarının gelişimi ve hangi süreçlerden geçtiği, bu politikalar doğrultusunda yapılmış olan çalışmalar ve bu çalışmaların sonuçları ele alınarak genel değerlendirmeler yapılacaktır.

No abstract

No abstract

Özİnsan, tarihin ilk döneminden itibaren doğanın kendisine sunmuş olduğu şartlara bağlı olarak avcı ve toplayıcı bir yaşam sürmüştür. Doğada bulunan arpa, buğday, yulaf gibi tahıllar ve meyve ağaçları çok uzun yıllar insanın temel besin kaynağı olmuştur. İlerleyen dönemlerde yerleşik hayata geçiş ile birlikte insan, tüketici pozisyonundan üretici pozisyonuna geçmiştir. İlk köy yaşantısından günümüze kadar geçen bu uzun süreçte dahi insanlar doğada kendiliğinden yetişen ya da kendilerinin yetiştirdikleri meyve ağaçlarının meyvelerini tüketmişlerdir. Hitit metinlerinde M.Ö. ikinci binyıl Anadolu'sunun bitki örtüsü hakkında geniş bilgiler edinilmektedir. Makale konumuz olan zeytin ağacı ve meyvesi zeytin 6000 bin yıl önce Mezopotamya'da ıslah edilmeye başlanmış, 4000 yıl önce Anadolu'da kültür altına alınmıştır. Antik Anadolu coğrafyasında zeytin ve zeytin ağacı ile ilgili ilk yazılı bilgiler Hititçe tabletlerde karşımıza çıkmaktadır. Hititlerde doğada bulunan meyveleri günlük besin öğeleri arasında sıklıkla kullanmışlardır. Hitit Dönemi Anadolu'sunda yetişen ve Hititçe metinlerde karşımıza çıkan önemli bir meyve ağacı da zeytin ağacıdır. Hititçe metinlerde GIŠ SERDU ya da GIŠ ZERTU(M) olarak geçen zeytin ağacı günümüz Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde gerek besin değerinin yüksek oluşundan gerekse de ticari değerinden dolayı yoğun olarak ekilip dikilmektedir. Bu makalede Hititler Dönemi Anadolu'sunda zeytin ağacının yayılım alanı, zeytin ağacı ya da zeytinin Hitit kültüründeki yeri ve önemi, kült törenleri ve ritüellerde kullanım alanları hakkında örnekler üzerinde durulacaktır.