ÖzEmevî iktidarının son bulmasıyla 132/750 yılında hilâfete geçen ve ikinci İslâm hanedanı sayılan Abbâsîler, yönetimi uzun bir ihtilâl hareketi nihayetinde devralmışlardı. İktidarı devraldıktan sonraki politikaları da ihtilâlin etkisinde olan bir anlayışa göre şekillenmişti. Öncelikli hedefleri hilâfetin kendilerinin meşru *

Hadis edebiyatının önemli bir türü olan şerhler sünnetin anlaşılması, yorumlanması ve yeni zamanlar ile irtibatlandırılması konusunda tarih boyunca önemli işlevler üstlenmişlerdir. Ancak şerh de pek çok diğer yazın türü gibi yazarın mezhep, meşrep ve içinde bulunduğu ortamdan doğrudan etkilenmektedir. Bu bağlamda şerhler bir yandan sünnetin anlaşılması gibi yüce bir ideal peşinde koşmakta öte yandan yerellikten tamamen kurtulamamaktadır. Elinizdeki çalışmada tek bir hadis özelinde şerhin bu yönünün izinin sürülmesinin amaçlandığı çalışma için Rasûlullâh’ın (s.a.s.) vefatı öncesinde Hz. Ebû Bekir’i namaz kıldırmakla görevlendirdiği hadis seçilmiştir. Hadis, sünnî ekolde onun halifeliğine önemli bir işaret olarak yorumlanması bakımından önemlidir. Ayrıca hadis, Hz. Peygamberin Hz. Âişe’nin ısrarlı talepleri üzerine söylediği teşbih içeren bir serzenişi ve bazı yorumlara göre Hz. Âişe ile Hz. Ali arasındaki kırgınlığın işaretlerini de içermektedir. Hadisin şerhi fıkhî pek çok çıkarımın yanı sıra anılan konularla ile ilgili farklı yorumlara açıktır. Hadisin Kütüb-i Tis‘a ve şerhleri çerçevesinde incelendiği çalışmanın temel sorusu Şia’ya reddiye içeriğinin şerhlere ne kadar yansıdığını tespittir. Makale, sünnî şerh literatürünün en azından bu hadis çerçevesinde Şia’ya reddiye oluşturmak gibi bir amaca ve üsluba sahip olmadığı sonucuna ulaşmıştır.

This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. / Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi.

ÖzHanefî hadis anlayışının, hicrî dokuzuncu asırda yazılmış bir fıkıh eseri olan Fethu'l-kadîr'e yansımaları ve mü-ellifinin hadisleri kullanımındaki tutumunu tesbit makalenin amacıdır. Makalede Fıkıh Usulü ve Kelam alanında ilim dünyasında adından söz edilen İbnü'l-Hümâm'ın çok sayıda hadisi delil olarak kullandığı Fethu'lkadîr isimli eserinde Hanefî hadis anlayışının yansımalarına dair örnekler sunulmuştur. Çalışmada Hanefî usûlünün tüm prensipleri yerine diğer ekollerden farklı olarak dikkati çeken bazı temel prensipleri üzerinde tespitler yapılmıştır. Bu bağlamda hadislerin Kur'ân'a arzı, mürsel hadisin sıhhat değeri, nesih gibi konuların uygulamaya yansıması ile müellifin bu konulardaki tercihi ortaya konmaya çalışılmıştır. In stead of all the issues of Hanafi Legal Theory, the article examines some discussions differ from other schools such as ard (applying Hadith to the Qur'an), worth of mursal Hadith, naskh (abrogation) and tries to determine Ibn al-Humam's preferences for these discussions in his work.

No abstract