Badania mikroskopowe przep³ywu tworzywa w kana³ach 16-gniazdowej formy wtryskowej Streszczenie-Przedstawiono wyniki badania niezrównowa¿onego przep³ywu tworzywa w 16-gniazdowej formie wtryskowej ze zrównowa¿onym, równoleg³ym uk³adem zimnych kana³ów doprowadzaj¹cych, stanowi¹cej przyk³ad form u¿ywanych do produkcji ma³ych wyprasek. W ich przypadku niekorzystny wp³yw niezrównowa¿onego przep³ywu tworzywa w kana³ach na przep³yw w gniazdach i na w³aoeciwooeci wyprasek jest du¿y. Badania mikroskopowe wykaza³y, ¿e zmiana kierunku przep³ywu w kana³ach doprowadzaj¹cych powoduje asymetriê przep³ywu w przekroju kana³u. W omawianym rozwi¹zaniu konstrukcyjnym uk³adu doprowadzania tworzywa jest to przy-czyn¹ nierównoczesnego wype³niania gniazd. Nierównomierny rozk³ad temperatury formy w p³asz-czyŸnie podzia³u pojawiaj¹cy siê po kilku cyklach wtryskiwania (badania termowizyjne) stanowi kolejny czynnik wp³ywaj¹cy na opisany problem. Scharakteryzowano równie¿ ró¿nice w strukturze wyprasek pochodz¹cych z poszczególnych gniazd i zinterpretowano przyczyny tego zjawiska. S³owa kluczowe: wielogniazdowa forma wtryskowa, zrównowa¿one kana³y doprowadzaj¹ce, asymetria przep³ywu, rozk³ad temperatury, morfologia wyprasek. MICROSCOPIC INVESTIGATIONS OF POLYMER FLOW IN THE RUNNERS OF 16-CAVITY INJECTION MOLD Summary-The results of investigations of polymer imbalanced flow in 16-cavity injection mold with balanced set of cold runners (Fig. 1 and 2) were presented. Such mold is an example of the molds designed for small size parts' manufacturing. In this case disadvantageous effect of polymer imbalanced flow in the runners on moldings properties is significant (Fig. 3). Microscopic investigations showed that the change in flow direction in the runners caused the flow asymmetry in runner crosssection (Fig. 5 and 6). This is the reason of inequality in cavities' filling (Fig. 7 and 8) in the construction of the system discussed. Uneven temperature distribution in the mold across the parting plane, occurring after a few injection cycles (thermovision investigations), additionally influences the imbalance effect (Fig. 4). The differences in the structures of the moldings coming from particular cavities were characterized (Fig. 9 and 10) and the reasons of the phenomenon were interpreted.

Wybrane zagadnienia wtryskiwania precyzyjnego Cz. I. WYMIARY I STABILNOOEAE WYMIAROWA WYPRASEK PRECYZYJNYCH *) Streszczenie-W opracowaniu stanowi¹cym przegl¹d literatury przedstawiono ogóln¹ charakterystykê procesu wtryskiwania precyzyjnego, wyszczególniaj¹c jego cechy odró¿niaj¹ce go od wtryskiwania konwencjonalnego i stwarzaj¹ce mo¿liwooeae uzyskiwania wyprasek o oecioele ustalonych cechach jakooeciowych-przede wszystkim o du¿ej dok³adnooeci oraz powtarzalnooeci wymiarów i kszta³tu a tak¿e o bardzo dobrym stanie powierzchni. Szczególn¹ uwagê zwrócono na powi¹zanie poszczególnych etapów omawianego procesu ze zmian¹ wymiarów wypraski oraz na czynniki decyduj¹ce o jakooeci uzyskiwanych wytworów. S³owa kluczowe: wtryskiwanie precyzyjne, wypraski, stabilnooeae wymiarowa. SELECTED PROBLEMS OF PRECISE INJECTION MOLDING. PART I. DIMENSIONS AND DIMENSIONAL STABILITY OF PRECISE MOLDINGS Summary-In the literature review the general characteristic of precise injection molding process was presented. The features distinguishing this process from the conventional injection molding are specified (Table 1). The process of precise injection molding makes possible to produce the moldings showing strictly defined quality features, mainly high precision and repeatability of dimensions and shapes as well as very good surfaces. Special attention has been paid to the relations among particular stages of the process discussed and changes of moldings' dimensions (Fig. 1) and to the factors determining the quality of the products obtained (Fig. 2).

Streszczenie -W artykule o charakterze literaturowego przegl¹du monograficznego przedstawiono wtryskiwanie precyzyjne jako proces realizowany w uk³adzie roboczym obejmuj¹cym nastêpuj¹ce elementy: cz³owieka-wykonawcê, formê wtryskow¹, wtryskarkê, metodê wtryskiwania, warunki (parametry) wtryskiwania oraz rodzaj wtryskiwanego tworzywa. Szczegó³owo omówiono wp³yw ka¿dego z tych elementów na koñcow¹ jakooeae uzyskiwanych wyprasek i jej powtarzalnooeae, uwzglêd-niaj¹c przy tym strukturê materia³u, w³aoeciwooeci mechaniczne i inne cechy u¿ytkowe, masê, skurcz, stan naprê¿eñ oraz dok³adnooeae wymiarów. S³owa kluczowe: wtryskiwanie, wtryskarki precyzyjne, jakooeae wyprasek, wykonawca, forma wtryskowa, tworzywo przetwarzane, powtarzalnooeae wyników. SELECTED PROBLEMS OF PRECISION INJECTION MOLDING. PART II. FACTORS INFLUEN-CING THE QUALITY OF PRECISE MOLDINGSSummary -In the literature review the precise injection molding is presented (Fig. 6) as a process realized in a working system consisting of the following elements: man-operator, injection mold ( Fig. 1-3), injection molding machine, injection method, injection parameters (Table 1) and the type of polymer. The effects of all the factors on the final quality of moldings obtained and its repeatability were discussed in detail. The material structure, mechanical properties and other functional features, weight, shrinkage ( Fig. 4 and 5), stress state and accuracy of dimensions of molding were taken into account.

The results of computer simulation of thermoforming process made using ANSYS Polyflow software are presented in this paper. The analysis of the wall thickness distribution across an U-shaped thermoformed product manufactured using a positive mould was made. The simulation results were verified using a mould manufactured in a 3D printing process which was Fused Deposition Modelling (FDM) and a poly(ethylene terephthalate) formed sheet. It was proven that the computer simulation and a tool made with a Rapid Tooling technology can be useful for predicting the quality of a thermoformed part, particularly to find the problems with thin-walled areas.

Powstawanie obszarów ³¹czenia strumieni tworzywa w wypraskach z wielogniazdowej formy wtryskowej * *) Streszczenie-Przedstawiono wyniki badañ dotycz¹cych po³o¿enia obszarów ³¹czenia strumieni tworzywa w wypraskach z poliacetalu, wytworzonych w 16-gniazdowej formie wtryskowej o równo-leg³ym uk³adzie gniazd formuj¹cych. W celu okreoelenia po³o¿enia tych obszarów wykorzystano metodê wizualizacji przep³ywu tworzywa w postaci linii przep³ywu na powierzchni wyprasek, uzyskanych dziêki zastosowaniu odpowiednich warunków wtryskiwania (metod¹ sterowania powstawaniem "efektu p³yty gramofonowej"). Uk³ad kana³ów wtryskowych zrównowa¿onych geometrycznie nie zapewni³ jednoczesnego wype³nienia gniazd, a powsta³a asymetria frontu strumienia tworzywa podczas jego przep³ywu w gniazdach formuj¹cych doprowadzi³a do przesuniêcia obszarów ³¹czenia strumieni tworzywa wzglêdem przewidywanej pozycji. Wyniki takie uzyskano w warunkach zarówno ma³ej, jak i du¿ej prêdkooeci wtryskiwania. Przyczyn¹ zaobserwowanego przesuniêcia jest ruch tworzywa w kana³ach wtryskowych, okreoelony konfiguracj¹ tych kana³ów. Przedstawione wyniki mog¹ byae wykorzystane w projektowaniu uk³adów doprowadzenia tworzywa w wielogniazdowej formie wtryskowej, pozwalaj¹c na uzyskiwanie wyprasek, w których eliminuje siê efekt pogorszenia wytrzyma³ooeci mechanicznej w obszarach ³¹czenia strumieni tworzywa. S³owa kluczowe: wielogniazdowa forma wtryskowa, zrównowa¿one kana³y doprowadzaj¹ce, linie przep³ywu, obszary ³¹czenia strumieni tworzywa, wytrzyma³ooeae mechaniczna wyprasek. WELD LINE FORMATION IN THE PARTS FROM MULTICAVITY INJECTION MOLD Summary-The results of investigations of weld lines locations in polyacetal moldings, prepared in 16-cavity injection mold with parallel cavities layout , were presented (Fig. 1, 3, 4). A method of melt flow visualization was used to record the weld line location on the surface of molding prepared at the proper injection conditions (method of "record grooves effect" formation control) (Fig. 2, 5). Despite using the geometrically balanced runners the cavities were not filled simultaneously (Fig. 6) and asymmetrical flow front of the polymer in the cavities led to weld lines shifts in relation to expected locations (Fig. 8-11). These results were obtained for both small and high injection velocities (Table 1). The reason of the weld line shift is the polymer melt movement in the runners, determined by runners' configuration. The results presented can be used in design of runners' sets in multicavity injection molds allowing preparation of moldings with no deterioration of mechanical strength in weld line area.