Oral culture constitutes societies' memory. Particularly in the societies in which the script is not well developed culture transmission between individuals occurs orally. This interaction transforms into oral literature and music over time. And some individuals turns this culture transportation into a job. In this study we focus on dengbejs who are known as Kurdish oral literature transporters and the importance of the dengbej art. Dengbej is a transmission of art, music and memory. Where restrictions on Kurdish language being used as a state language constitutes an impediment on devolopment of literary language it is also an advantage for oral culture to develop better. Particularly in music field there has been a gigantic musical memory from mournings to manis. Dengbejs performed all of these different kind of music types. In our study evaluations are carried out on kilams which are generally trajic songs and refer to love, war and death. Most of these songs were performed without an instrument and in the unmetered folk song format. Because of the page restriction kilams' scripts are not included enough. The term dengbej in this study refers both man and woman artists.

Bu çalışmada, Adıyaman ve çevresinde Kürtçenin Kurmancî lehçesini konuşan Kürtler arasında söylenen Gurrî û Hûtê Kor masalı, Rus yapısalcı edebiyat eleştirisinde önemli bir figür olan Vladimir Propp'un (1895-1970) biçimbilim metodolojisi kullanılarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Propp, Rus folklor araştırmacısı A.N. Afranasyev'in derlemiş olduğu masalları işlevlerine göre incelemiş ve tasnif etmiştir. Propp, bu çalışmanın sonunda, masalların evrensel 31 temel işlevini ve bunların alt işlevlerini belirlemiştir. Gurrî û Hûtê Kor masalı, halk masalının toplumun ahlaki eğitiminde genç ve yaşlı toplumun toplumsal gerçekler ve evrensel gerçeklerle iç içe bir fantezi olarak önemi göz önünde bulundurularak tartışılmıştır. Masalın, Propp tarafından tespit edilen 31 işlevden 28'ine uygun olduğu ve bütün temel alanları karşıladığı belirlenmiştir.

Di nav çanda devki ya kurdan de dengbêjî xwediyê cihekî girîng e. Di van kilaman de evîn û şerên mezin, pirsgirêkên siyasî, civakî û hwd. hatine vegotin. Ew kilam û destanên ku bi hunera dengbêjan bûne bîra civakê, xwediyê gelek taybetiyan e. Yek ji van taybetiyên kilam û destanên kurdî, danîna şertan e. Ango kilam li ser hîmê şertan ava dibe. Bi taybetî em di kilamên dengbêjan yên şer û evîniyê de danîna gelek şertan dibînin. Ji bo xurtkirina naveroka destanê, ceribandina lehengan, berjewendiyên takekesî, ji bo nedana keçikê û hwd. şertên giran li pêşiya leheng têne danîn. Şert, piranî ji aliyê keçik an jî bavê keçikê ve têne danîn. Kesê ku şertan bîne cih jî gelek caran dilketî ye. Hewldanên dilketî, ji aliyekî ve di nav guhdaran d e rê li ber kelecanê vedike ji aliyê din ve naveroka kilamê dewlemend dike. Di vê gotarê de mîjara me, di kilamên kurdî yên dengbêjan de danîna hin şertan e. Di vê gotarê de dê hewl bê dayîn da ku rewşa danîna şertan, sedemên wan û encamên wan were.

Çevresel etkenlerin, gelenek, görenek ve tecrübeyle birleştirilmesiyle beraber yüzyıllar içerisinde halk hekimliği ortaya çıkmıştır. Mardin'de, modern tıbbın gelişimine paralel olarak halk hekimliği yöntem ve uygulamaları da değişerek ve gelişerek varlığını sürdürmektedir. Bu çalışmada, Mardin geleneksel halk hekimliğinde önemli bir yeri olan yanık tedavisi uygulamaları, örnek bir yanık vakası üzerinden ele alınmıştır. Bu çalışmaya konu olan vaka, ilk günden itibaren izlemeye alınmış, yapılan uygulamalar düzenli aralıklarla görüntülenmiş ve kayıt altına alınmıştır. Kızgın yağın dökülmesi suretiyle hastanın sol eli yanmıştır. Mardin Devlet Hastanesi acil servisinde yapılan ilk muayenede 2. derece yanık teşhisi konulmuş, ilk müdahale yapılmış ve hasta taburcu edilmiştir. İlerleyen saatlerde ağrı dayanılmaz bir hale gelince halk hekimliği yöntemlerine başvurulma ihtiyacı duyulmuştur. Daha sonra hasta, Mardin ili Kızıltepe ilçesinde yaşayan halk hekimi Ş.B.'ye başvurmuştur. Halk hekiminin eczaneden getirttiği iki ilaç, bal mumu, mum, zeytinyağı ve köy yumurtasından oluşan malzemelerle hazırladığı karışım belirli aralıklarla yaraya uygulanmıştır. Yaklaşık iki buçuk aylık bir tedavi sürecinin ardından yaranın hemen hemen iz bırakmayacak şekilde iyileştiği gözlemlenmiştir. Bu uygulamanın en önemli özelliği tedavide geleneksel halk hekimliği ile modern tıbbın olanaklarının birleştirilmesidir. Bu vakada yapılan uygulama, hastalıkların tedavisinde halk hekimliği ve modern tıbbın olanaklarının bir arada kullanılmasının önemini ortaya koymaktadır.

Gotinên pêşiyan, wekî gotinên watedar, qalibgirtî, kurt û bi huner in ku ji cerebe, pêşdaraz û baweriyên batil ên civakan diyar dikin têne penasekirin. Di çanda Kurdan de bi hezaran gotinên pêşiyan hene. Ev gotinên pêşiyan rewşa aborî, çandî, civakî, derûnî, hişmendiya zayenda civakî, weynên zayenda civakî û jiyana rojane ya civakê ji her aliyî ve sererast dikin. Kar û pîşe li gorî weynên zayenda civakî di nav mêr û jinan de hatine dabeşkirin. Wekî her qada jiyanê, di gotinên pêşiyan yên Kurdan de jî weynên zayenda civakî derdikevin pêşiya me. Îmaja jina baş û nebaş li gorî pederşahiyê hatiye şîrovekirin. Ev xebat, di çarçoveya zayenda civakî de li ser îmaja jina "baş" û "nebaş" di gotinên pêşiyan yên Kurdan de hûr dibe. Bi vê mebestê, bi hezaran gotinên pêşiyan yên Kurdan ku di çavkaniyên cuda (nivîskî-devkî) de cih girtine hatine raçavkirin, gotinên pêşiyan ku di çarçoveya zayenda civakî û weynên zayenda civakî de hatine gotin hatine diyarkirin. Di encamê de hate dîtin Di gelemperiya gotinên pêşiyan yên Kurdan de zimanekî nêr serdest e. Jina ku li gorî daxwazên mêran û civakê tevdigere û bi weynên xwe yên zayenda civakî radibe li gorî civakê "jina baş" e; jina ku li gorî hest, bîr û baweriyên xwe serbixwe tevdigere û li dijî weynên zayenda civakî tevdigere li gorî civakê "jina nebaş" e.