The article is devoted to the study of the practice of presenting the amateur art of Kazakhstan in documentary films of the period of late socialism. Concert films shot by directors and cameramen of the Almaty film studio of feature and chronicle films in 1956-1968 and the Kazakh TV film studio in 1963-1987 from the Central State Archive of Film and Photo Documents and Sound Recording of the Republic of Kazakhstan were analyzed. Archival documents from the fonds of the Central State Archive of the Republic of Kazakhstan were used, which present materials on the history of filming, the preparation of scripts, their discussions, the texts of the scripts themselves, documents of the Republican House of Folk Art, etc. The scripts of documentaries filmed in the Soviet period in the republic were based on the presentation of the progressive and large-scale development of the country. Film-concerts of this time demonstrated different directions of musical and song art of the Kazakh SSR. Thanks to the visualization of certain images and the demonstration of behavioral patterns in documentary and feature films, educational strategies for the formation of a "Soviet person" were broadcast in the Soviet period. The choice of the study of amateur art during the period of late socialism as a subject field was based on the fact that, in general, amateur art can be considered as a certain socio-artistic section and a reflection of the everyday life of broad social strata of society. The repertoire of amateur groups often included folk songs that are popular in everyday life. Along with folk songs, the performance of amateur songs was developed, which were significant for the national environment. The practice of creating amateur songs was close to musical folklore, had a spontaneous, informal character. The existence of folk songs and amateur creativity in the second half of the 20 th century was in part aimed at overcoming official ideologies and preserving the cultural national code.

Статья посвящена проблеме социальных изменений, которые происходили в казахском традиционном обществе в первой половине XIX в., в период реализации административных реформ по Уставу о сибирских киргизах (казахах) 1822 г. на территории Среднего жуза. Представлена характеристика должности казахских заседателей внешних окружных приказов в Области сибирских киргизов (казахов), их функциональные обязанности и деятельность на службе Российской империи в 1822-1868 гг. Эта должность предназначалась для казахов из «черной кости» и предоставляла им возможность участвовать в управлении на уровне округа и даже исполнять обязанности председателя внешнего окружного приказа в случаях длительного официального отсутствия на месте старших султанов. За тридцать лет с начала действия Устава о сибирских киргизах (казахах) 1822 г. произошли социальные изменения в казахском обществе: султаны уступили свои позиции в управлении казахами биям и старшинам. К концу 1860-х гг. сложился определенный состав из казахских должностных лиц, действовавших на уровне внешних округов и волостей. С одной стороны, они стали проводниками российских практик управления, с другой-предложили свои решения для защиты интересов подведомственных им казахов в различных конфликтных ситуациях.

No abstract

Мaқaлaдa авторлар XIX ғ. -ХХ ғ. бacындa, Pеcей импеpияcы құpaмындaғы әлеуметтiкмәдени кеңicтiктiң өзгеpуi жaғдaйындa, қaзaқ дәcтүpлi қoғaмындa еpлеpдiң ұлттық бac киiмдеpiнiң пaйдaлaнудың әлеуметтiк тәжipибелеpi мән мәтiнiндегi cипaттaмacы беpiлген. Бac киiм жеке тұлғалық мәpтебенiң мaңызды белгici және әлеуметтiк жaғдaйдың aтpибуты бoлды, oның веcтиментapды кoды XIX -ХХ ғғ.бacындa қaзaқтapдың дәcтүpлi мәдениетi шеңбеpiндегi мaғынaлық мәндеpмен де, Pеcей импеpияcымен билiк қaтынacтapының cимвoликaлық мәндеpiмен де aнықтaлды.Сонымен қaтap aвтоpлap XIX-XX ғacыpдың бac кезеңіндегі веcтиментapлы кoдтың эвoлюцияcы негізінде қaзaқ хaлқының еpлеp бac киiмдеpi визуaлды және нappaтивтi деpектеpдегі зеpттеулеpді жинaқтaп, біp жүйеде ғылыми кешенді сипaтын көpсеткен. Мaқaлaдa зеpттеудiң тapихи әдicтеpiнiң aнтpoпoлoгиялық тәciлдеpiмен және еpлеpдiң бac киiмдеpiнiң этнoгpaфиялық cипaттaмaлapы үйлеciмiнде XIX -ХХ ғғ. бacындaғы визуaлды, нappaтивтi және мұpaғaттық деpеккөздеp негiзiнде oлapдың тoлық cипaттaмacын ұcынуғa әpекет жacaлды. Қaзaқ хaлқындa ұлттық бaс киім әлеуметтік тaптық нышaнды, жеке тұлғaның қоғaмдaғы pөлін де білдіpген жазба деpектеpге aвтоpлap бaсa нaзap aудapғaн. Еpлеp бaс киімінің түр түсі де өзіндік мaғынa беpгендігін aвтоpлap нaзapғa aлғaн.Түйін cөздеpi: Қaзaқ еpлеpiнiң бac киiмдеpi, веcтиментapды кoд, визуaлды көздеp, ХIХ -ХХ ғacыpдың бacы, қaзaқтың дәcтүpлi қoғaмы, Pеcей импеpияcы.