Özel gereksinimli olsun ya da olmasın tüm çocukların gelişim ve eğitimi üzerinde ebeveyn rollerinin niteliği önemli bir etkiye sahiptir. Ancak, özel gereksinimli bir çocuğa sahip olmak ebeveynlerin daha fazla stres yaşamasına yol açabilmektedir. Bu durum da özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin uygun ve destekleyici ebeveyn rollerini yerine getirmelerini engelleyebilmektedir. Özel gereksinimli çocukların ebeveynlerinin stres kaynaklarını gidermek için öncelikle strese neden olan faktörleri açıklamak gerekmektedir. Bu sayede söz konusu ebeveynlerin etkili ebeveynlik rollerini göstermelerini engelleyen stres kaynakları giderilebilir. Bu çalışmanın amacı, 3-6 yaş aralığında özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin yaşadığı stres ile ebeveyn rolleri arasındaki ilişkiyi açıklamak ve bu ilişkinin yönünü ve düzeyini belirlemektir. Özel gereksinimli çocuğa sahip 48 ebeveynin katıldığı araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel model kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ) ve Aile Değerlendirme Ölçeği'nin (ADÖ) alt ölçeği olan Roller Ölçeği kullanılmıştır. Analiz sonucunda ebeveynlerin stres düzeyleri ile ebeveyn rolleri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulguların ışığında ebeveyn stresinin olası nedenleri tartışılarak ebeveyn stresini azaltmaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.

No abstract

Bu çalışmanın amacı 3-6 yaş arası çocuğu olan annelerin akıllı sembolleri bilme ve kullanma düzeyleri ile çocuklarını televizyonun zararlı etkilerinden nasıl koruduklarını tespit etmektir. Araştırmanın nicel bölümü 3-6 yaş arasında çocuğu olan 130 annenin katılımıyla oluşturulmuştur. Nitel bölümde ise 8 anneden elde edilen veriler dikkate alınmıştır. Nicel ve nitel yöntemler kullanılan bu çalışmada katılımcılara anket ve yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Nicel verilerin değerlendirilmesinde ANOVA, t-testi kullanılmıştır. Ebeveynlerin farkındalık düzeyleri ile sembol kullanım düzeyleri arasındaki ilişki korelasyon analizi ile bulunmuştur. Nitel veriler ise içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Bulgularda ise katılımcıların ‘olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar’ sembolü dışındaki sembolleri genellikle bildikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, katılımcıların akıllı sembolleri kullanma ve çocuklarını yönlendirme düzeylerinin de genellikle yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırma değişkenlerinden sadece eğitim durumu değişkeninin etkili olduğu bulunmuştur. Post-Hoc testi sonucunda katılımcıların eğitim düzeyleri ile yönlendirme ve farkındalık düzeyleri arasında olumlu yönde ilişki olduğu tespit edilmiştir. Nitel görüşmeler sonucunda ailelerin televizyonu daha çok eğlence ve eğitim amacıyla kullandıkları, televizyonun olumsuz örnek davranışlar oluşturduğunu düşündükleri ve çocuklarını televizyonun olumsuz etkilerinden kontrollü izleterek koruduklarını belirtmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Akıllı işaret sembolleri, televizyon, okul öncesi

No abstract