ÖzetFaaliyetleri sonucunda çeşitli risklere maruz kalan işletmeler, bu riskleri yönetmek ve riskten korunmak için çeşitli araçlar kullanmaktadırlar. Finansal risklerden korunmak için kullanılan en önemli araçlardan biri de türev ürünlerdir. İşletmelerin belirsizlik, gelecekteki fiyat değişiklikleri ve diğer nedenlerle ortaya çıkabilecek finansal risklere karşı kullandıkları türev ürünler, geleceğe yönelik fiyat dalgalanmalarının azalmasına ve piyasa mekanizmasının sağlıklı bir şekilde işlemesine katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmada başlıca türev ürünler hakkında bilgiler verildikten sonra, BIST-100 Endeksi'nde kayıtlı mali sektör dışındaki şirketlerin finansal araçlardan kaynaklanan risklere karşı türev ürün kullanma düzeyleri ve bu şirketlerin hangi tür türev ürün kullandıkları araştırılmıştır. Araştırma sonucunda, çalışma kapsamındaki şirketlerin 2013 yılında %36'sı, 2014 yılında %45'i finansal risklere karşı türev ürün kullandıkları tespit edilmiştir. Şirketlerin faiz riskine karşı en fazla swap sözleşmelerini kullandıkları, kur riskine karşı ise vadeli alım satış sözleşmelerini (forward, future) daha fazla tercih ettikleri tespit edilmiştir. Diğer fiyat risklerine karşı ise opsiyon sözleşmeleri daha fazla kullanılmıştır.

The main purpose of the research is to investigate nonlinear dynamics in bullwhip effect and search chaotic behavior. In the paper, a generalized supply chain model is simulated with safety stock regulations to expose the bullwhip effect. A seasonal demand model which fits Poisson distribution is utilized to generate orders from customers to retailers, continuously to distributors and a single factory. Using largest Lyapunov exponent analysis, orders are reconstructed in phase space and investigated chaotic behavior variations. Although it is assumed that increasing fluctuations of demand cause chaos and unpredictability, it is seen that predictability increases in bullwhip effect. In chaotic research aspect, demands from customers are still more chaotic than orders reach to the factory. Due to data generation, it is still a realization of a supply chain, therefore working on real data is suggested. The paper includes implications for giving ideas of nonlinear dynamics of bullwhip effect. This paper provides a novel approach to supply chains with comparing dynamics of demands and orders to identify which exhibits more chaotic behavior.

No abstract

Bu çalışmada Borsa İstanbul'da (BİST'de) işlem gören Türk Hava Yolları A.Ş. ve Pegasus Hava Yolları A. Ş.'nin finansal performansı 2013-2017 periyodu için rasyo (oran) analizi ile incelenmiştir. Havayolları şirketlerinin finansal performansının analiz çalışması için şirketlerin bilanço ve gelir tablolarından faydalanılmıştır. Söz konusu şirketlere ait mali tablolar, Kamuyu Aydınlatma Platformu'ndan (KAP) alınmıştır. KAP'tan alınan veriler çalışmanın amacına uygun olarak 17 oranın hesaplanmasında kullanılmıştır. Borsa performans oranları çalışmaya dahil edilmemiş, uygulama çalışması Microsoft (MS) Excel bilgisayar programı (yazılımı) yardımı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Türk Hava Yolları A. Ş.'nin likidite oranları Pegasus Hava Yolları A.Ş.'ye göre daha düşüktür. Aynı zamanda, net çalışma sermayesi ve borç ödeme gücü bakımından Pegasus Hava Yolları A. Ş., Türk Hava Yolları A. Ş.'ye göre daha başarılıdır. Genel olarak, her iki firma da faaliyetlerini etkin bir şekilde yürütmektedir. İşletmelerin sahip oldukları stokların geri dönüşümü ve alacakların da tahsil hızı yüksek olup, yıllar itibari ile istikrarlı bir seyir izlemiştir. Varlıkların kullanım etkinliğini ölçen varlık devir hızı incelendiğinde, her iki şirket de genel olarak başarılıdır. Türk Hava Yolları A.Ş.'nin borçluluk oranı, Pegasus Hava Yolları A.Ş.'ye göre daha yüksektir. Her iki şirket de duran varlık finansmanında ağırlıklı olarak uzun vadeli borçlanma ve öz kaynaklar yöntemini tercih etmiş olup, doğru bir finansman kararında bulunmuştur. Karlılık oranları incelendiğinde, her iki şirketin de dönemler itibari ile karlılıkları dalgalanma göstermektedir. Her iki şirketin de karlılık oranları birbirlerine yakın durumdadır. Firmaların, ana faaliyetleri konusunda karlı oldukları görülmektedir. Türk Hava Yolları A.Ş., cari oran hususunda sorunludur. Çalışmaya konu olan her iki şirketin de borçluluk oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. İki şirket arasında kıyaslama yapacak olursak, Pegasus Hava Yolları A.Ş.'nin, Türk Hava Yolları A.Ş.'ye göre finansal performansı yüksek olup, yatırım açısından daha cazip konumdadır.

Bu çalışmanın amacı hisseleri borsada işlem gören dört spor kulübünün 2014-2016 yılları arasındaki finansal performansının oran analiz yöntemi ile analiz edilmesidir. Gerçekleştirilen analiz sonucunda, spor şirketlerinin finansal yükümlülüklerini yerine getirmede sorunlar ile karşılaştıkları ve varlıklarını etkin kullanmadıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca şirketlerin kar yaratmada başarılı olmadıkları gözlenmiştir.