Günümüzde turistlerin tercihleri, daha önce el değmemiş, fiziki ve beşeri coğrafya potansiyeli ile ön plana çıkan, alternatif turizm faaliyetleri açısından zengin kaynaklara sahip sahalara doğru yönelmiştir. Son yıllarda, ülkemize gelen turistlerin kitle turizmine hitap eden sahil kesimlerinden ülkemizin iç kesimlerinde yer alan çeşitli destinasyonlara yönelmeleri değişen bu turist tercihlerinin bir sonucu olarak görülebilir. Türkiye'de, Karadeniz Bölgesi'nde değişen bu turist tercihlerine cevap verebilecek çok sayıda destinasyon yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan Gümüşhane ili de, işte bu doğal ve kültürel turistik öğeleri ile alternatif turizm açısından ön plana çıkan illerimizden biridir.

Öz: Günümüzde, büyük şehirlerde yaşamanın birçok olumlu yanı bulunmasına rağmen şehirlerdeki yoğun nüfus artışı ile birlikte stres, trafik sorunları, hava kirliliği, gürültü kirliliği, doğal ortamların azlığı vb. gibi birçok sorun insanların yaşam kalitesini düşürmektedir. Bunun sonucunda insanların, yoğun şehir yaşamından uzaklaşarak doğayla iç içe olmalarını sağlayacak turizm aktivitelerine ilgisi artmıştır. Türkiye'de son yıllarda ciddi anlamda turist çeken doğa turizm kaynaklarından biri de ünü sınırlarımızın dışına taşan Burdur İli'nin Yeşilova İlçesi'nde yer alan Salda Gölü'dür. Burdur İli'nin içinde yer aldığı Göller Yöresi, Türkiye 2023 turizm stratejisinde, "Göller Bölgesi Ekoturizm Gelişim Bölgesi" olarak belirlenerek bölgedeki göllere dikkat çekilmiştir. Göller Yöresi içinde yer alan Salda Gölü, bölgesel ve uluslararası düzeyde önemli bir doğa turizmi potansiyeli taşımaktadır. Göle geçmişten günümüze değin çok sayıda yerli ve yabancı turist peyzaj güzellikleri görmek, fotoğraf çekmek, su sporları yapmak, kuş gözlemciliği, yamaç paraşütü gibi farklı turizm aktivitelerini gerçekleştirmek amacıyla gelmektedir. Salda Gölü'nün ünü, son dönemlerde özellikle T.V. kanallarında, gezginlerin sosyal bloglarında ve basında yapılan tanıtımların da katkısıyla daha fazla artmış, bunun bir sonucu olarak da göl çok önemli ziyaretçi kitlelerini ağırlamaya başlamıştır. Ancak özellikle yaz aylarında bölgeye gelen turistlerin çok fazla sayıda olması nedeniyle konaklama, sosyal ortam ve günlük gereksinimlerine yönelik ihtiyaçlarını karşılayacakları altyapı ve üstyapı ile ilgili hizmetler yetersiz kalmaktadır. Tüm bu gelişmeler kuşkusuz, Yeşilova İlçesi'nde sosyal, ekonomik ve çevresel faktörler açısından da olumlu olduğu kadar bir o kadarda da olumsuz değişimleri de ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu araştırmada Salda Gölü merkezli, Yeşilova İlçesi'nin turizm potansiyeli ele alınıp, artan turizm faaliyetlerinin Yeşilova İlçesi'nin sosyo-ekonomik yapısına etkileri araştırılmıştır. Çalışmanın amacı, Yeşilova İlçesi'nde yaşayan yerel halkın ve işletmecilerin görüşleri üzerinden Salda Gölü'nde gerçekleştirilen turizm aktivitelerinin Yeşilova İlçesi'nin sosyo-ekonomik yapısına etkisini tespit etmek ve Yeşilova İlçesi'ndeki turizm faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için yapılması gerekenleri ortaya koymaktır.

Yurdumuzun jeolojik ve jeomorfolojik şartları bizlere oluşan yeryüzü şekillerinin zenginliği açısından birçok önemli farklılık sunmaktadır. Jeolojik bakımdan genç durumdaki Türkiye'nin yükselti ve eğim şartları jeomorfolojik bakımdan birçok özel şeklin oluşmasına yardım etmiştir. Bu genç arazide oluşan özel şekillerden bir tanesi de akarsuların eğim kırıklıkları üzerinde gelişen şelalelerdir.

Türkiye Alp orojenik dağ kuşağı üzerinde yer alan ve Kuvaterner döneminde günümüz haline yakın bir hal alan oldukça arızalı bir topoğrafyaya sahiptir. Böyle bir topoğrafya üzerinde yer alması Türkiye’de yüksek dağların, derin vadilerin, dik yamaçların görülmesine olanak sağlamaktadır. Bu ortamda birtakım yerşekillerinin oluşması veya süreç içerisinde topoğrafyanın değişmesi de kaçınılmaz bir gerçekliktir. Heyelan set gölleri de böyle dağlık, tepelik, eğim değeri yüksek özetle arızalı topoğrafyalarda oluşmuş göllerdir. Bu göller; topoğrafyadaki özel şartların yardımıyla hareket eden bir kütlenin akarsu yatağının önünü kesmesiyle oluşan doğal su birikim ortamlarıdır. Bayburt - Aşkale arasında Kop dağı üzerinde gerçekleşmiş heyelan kütlesinin bir akarsu yatağının önünü keserek oluşturduğu Kop (Akburak) heyelan set gölü topoğrafik, klimatik ve vejetatif şartları itibariyle hem ülkemizdeki hem de yakın çevredeki set göllerinden farklı özellikler sunmaktadır. Bu gölün oluştuğu saha ve yakın çevresinde literatürde yer alan bir çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı Kop (Akburak) heyelan set gölünü literatüre kazandırmak ve bundan sonra yapılacak çalışmalara öncülük etmektir. Bu çalışmada gölün bu günkü durumu, oluşum şartları, topoğrafyanın hareketliliğine göre gölün kalıcı olup olmayacağı üzerine de değerlendirmeler yapılacaktır. Çalışmanın indisler yardımıyla Türkiye’deki bir heyelan set gölü üzerine yapılan ilk çalışmalardan olması onu bu bakımdan da önemli kılmaktadır. Jeomorfolojik indislerin bu göl örneğinde tutarlılık durumu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla çalışmada Blokaj, Hapsolmuş (Tutulmuş) Su, Boyutsuz Blokaj, Morfolojik Tıkanma ve Hidromorfolojik Set Gölü Süreklilik indisleri kullanılmıştır. Araştırma için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile araştırma sahasının 1/25.000 ölçekli topoğrafya haritaları sayısallaştırılmıştır. CBS üzerinden hacim hesaplamaları, havza değerlendirmeleri ve eğim değerleri üzerine analizler yapılmıştır. Bu analizler aynı zamanda Uzaktan Algılama programları (HGM Küre ve Google Earth Pro) ile desteklenmiştir. Arazi çalışmaları sırasında GPS, altimetre, lazermetre ile ölçümler yapılıp fotoğraf makinesi ile fotoğraflar çekilerek veriler elde edilmiştir. Elde edilen bütün bu veriler değerlendirilmek suretiyle Kop (Akburak) heyelan set gölü jeomorfolojik indisler ile yorumlanmıştır. Çalışma alanında yapılan değerlendirmeler sonucunda; Blokaj İndisi, Hapsolmuş (Tutulmuş) Su İndisi, Boyutsuz Blokaj İndisi ve Morfolojik Tıkanma İndisi açısından Kop (Akburak) Gölü Kararsız Oluşmuş Heyelan set gölü sınıfında nitelendirilmiştir. Ancak Hidromorfolojik Set Gölü Süreklilik İndisi açısından ise Süreksizlik Alanı içerisinde sınıflandırılmıştır.