Diğer madde kullanım örneklerine kıyasla esrar, genellikle daha ağır maddeleri deneme sürecinde bir geçiş maddesi olarak kabul edilmektedir. Öte yandan kullanıcılar açısından bağımlılık yapmadığına dair bir algı söz konusudur. Bu yönüyle madde kullanım türleri açısından özel bir konumu bulunmaktadır. Akran/arkadaş çevresi ise esrarın bu özel konumu içinde kullanıma başlama ve sürdürme konusunda etkili olan önemli parametrelerden biridir. Bu çalışma, akran ve arkadaş gruplarının esrar kullanımı üzerindeki etkisini incelemek üzere kurgulanmıştır. Nitel araştırma desenine göre hazırlanan bu araştırmada 15-25 yaş arası 10 gençle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler akran/arkadaş grubunun etkisini açıklayan tematik bir yöntemle yorumlanmıştır. Buna göre akran/arkadaş grubunun esrara başlama, kullanımı teşvik etme, özendirme ve hatırlatma gibi etkilere sahip olduğu bulunmuştur. Diğer yandan kullanım sürecinde bir ekonomik destek ve güvenlik unsuru olarak kabul edildiği ve buna bağlı olarak kullanım sıklığının ve miktarının artmasına neden olduğu öğrenilmiştir. Sonuç olarak akran/arkadaşlık ilişkilerinin esrar kullanımına başlama ve kullanımın sürdürülmesinde önemli düzeyde etkiye sahip olduğu anlaşılmaktadır.

ÖZETTürkiye'de son yüzyılda modernleşme, demografik yapı, ekonomik anlayıştaki farklılaşmalar ile gelen değişim, sosyal yaşamın her alanında etkisini gösterdiği gibi yaş temelinde de göstermektedir. Bu değişim yaşlılara yönelik algının olumsuz yöne evrilmesine yol açmıştır. Yaşanan toplumsal değişimlerin yansıtıcısı konumunda bulunan araçlardan biri olan medya, yaşlılara ilişkin süreç içerisinde farklılaşan temsillerin de belirlenmesi açısından önemli bir mecradır. Dolayısıyla, yayın hayatına devam eden yazılı medyanın incelenmesi bu değişmeyi anlamak açısından faydalı olacaktır. Bu çalışmada, Cumhuriyet Gazetesi'nin 1930-2017 yılları arasındaki sayıları incelenerek yaşlılara ilişkin temsillerin yıllar içerisinde nasıl farklılaştığını görmek amaçlanmıştır. Bu çalışma, doküman analizi yöntemine dayanmaktadır. Cumhuriyet Gazetesi'nin internet üzerinden arşivine girilerek 1930-2017 yılları arasında "yaşlı" kelimesi aratılmıştır. "Yaşlı" kelimesini içeren toplam 33.461 cümle incelenerek, cümle içerisinde yaşlı kelimesi ile doğrudan ilgili ve yaşlı kelimesini niteleyen kelimeler seçilmiştir. Elde edilen kelimeler "olumlu", "olumsuz" ve "nötr" şeklinde sınıflandırılmış ve üç kişiden uzman görüşü alınarak yeniden tasnif edilerek onar yıllık periyotlara ayrılmış ve her on yıl için yüzdeler elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, yaşlılar için üretilen olumsuz kategorisindeki kelime sayısı daha fazla bulunmuştur. Ayrıca yaşlılara ilişkin temsilin 1930 yılından 2017 yılına doğru düzenli olarak olumsuza doğru değişim gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar, medyanın toplumsal değişimi yansıtan bir araç olmasından dolayı, toplumun yaşlılara ilişkin bakış açısının yıllar içerisinde olumludan olumsuza doğru değiştiği şeklinde yorumlanabilir.

Madde bağımlılığı dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir sosyal sorun haline gelmiştir. Bu sosyal sorunla başa çıkmak için her açıdan bu konunun incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışma, tedavi sürecinde bulunan madde bağımlısı bireylerin aile algılarına odaklanmıştır. Bireylerin düşüncelerini ifade etmeleri ve bir konu hakkında tutum, algı ve görüşlerini yansıtmalarında yardımcı olan nitel araştırma tekniklerinden metafor analiziyle gerçekleştirilen bu çalışmada katılımcılar tarafından oluşturulan metaforlar yedi anlamsal kategoriye ayrılarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda madde bağımlısı bireylerin büyük çoğunluğunun aileyi bir sosyal destek unsuru olarak görmelerinin yanı sıra koruyucu ve destekleyici, yaşam kaynağı, yol gösteren, dayanak noktası, sevgi ve şefkat kaynağı olarak algıladıkları ortaya konmuştur. Çok az sayıda katılımcının ise aileyi olumsuzluk ve mutsuzluk kaynağı olarak algıladığı bulgulanmıştır. Bu sonuçlar ışığında aile odaklı tedavi programlarının geliştirilmesi ve uygulanması önerilmektedir.