This article recreates the spatial distribution of German field fortifications in the mountains of Central Europe. The fortifications in question were located in the southern part of the Polish Carpathians. This particular section is a fragment of the Oberkommando des Heeres Stellung b1 (OKH Stellung b1), built in 1944, and running from north to south through all of German‐occupied Poland. Determining the course of the studied fortifications is based on the use of two remote sensing materials for data acquisition: archival military aerial photographs taken in 1944 and high‐resolution terrain derivative models based on data from airborne laser scanning (ALS). Some sections were additionally checked during the field study. Creating a reconstruction is impossible without the use of both remote sensing data sources. Only 24% of the studied fortifications are visible in both the aerial photographs and the ALS model. Aerial photographs are better suited to the photointerpretation of trenches in arable land and near buildings. Objects in these places may have been buried or otherwise ceased to be visible as relief microforms. The ALS model is especially useful in wooded areas. Laser scanning with a large number of measurements enabled the implementation of a detailed model which also included the course of trenches under the tree canopy. Combining both source materials gave a spatial image of approximately a 30 km section of the fortified line. The total length of the fortifications was 85.412 km. The reconstructed line consists of two parallel trench lines with excavations for machine gun nests and shelters, as well as isolated points of defence located in the mountains near the current border.

Celem artykułu jest charakterystyka torfowisk Kotliny Orawsko–Nowotarskiej jako miejsca do przeprowadzenia zajęć terenowych z geografii i przyrody. Wskazano unikatowość mokradeł oraz pełnione przez nie funkcje w środowisku geograficznym. W oparciu o kwerendę literatury przygotowano zestaw wiadomości o mokradłach i torfowiskach. Podczas badania terenowego opisano obiekty dydaktyczne istniejące na torfowiskach obszaru badań – ścieżkę w rezerwacie przyrody „Bór na Czerwonem” oraz ścieżkę „Torfowisko Baligówka”, położone w Kotlinie Orawsko–Nowotarskiej. Szlaki te oceniono pod kątem dostępności komunikacyjnej i stanu infrastruktury, a także treści merytorycznych oraz różnorodności krajobrazowej. Opisywane trasy i położone wzdłuż nich obiekty stanowią przykład wartościowego materiału dydaktycznego, który warto wykorzystać podczas wycieczki szkolnej na zajęciach z geografii i przyrody. W końcowej części opracowania wskazano elementy, o których nauczyciel powinien wiedzieć i zwrócić na nie uwagę uczniom podczas takich zajęć.

Zarys treści: Artykuł prezentuje możliwość wykorzystania modeli terenu pochodzących z danych LiDAR do odtworzenia elementów historycznych fortyfikacji polowych. Podczas badań odtworzono przebieg linii okopów pochodzących z II wojny światowej na obszarze Pasma Jałowieckiego i Grupy Mędralowej. W celu weryfikacji dokładności danych pozyskanych z LiDAR i identyfikacji form punktowych oprócz interpretacji modelu przeprowadzono kartowanie terenowe z użyciem GPS. Zaprezentowana w artykule metoda badań pozwala na zidentyfikowanie linii okopów rozmieszczonych na rozległym, czę-sto trudno dostępnym obszarze, przez co wskazana jest do stosowania podczas prowadzonych badań na obszarze Karpat.

4 Uni ver sity of Ag ri cul ture in Krakow, Fac ulty of En vi ron men tal En gi neer ing and Land Sur vey ing,

A b s t r a c t. Synthetic studies of biogenic deposits made on a regional scale reveal how the geological structure and land relief have been affecting the development of limnic and peat sediments. The research was made in the Nida Basin, which is the region of great diversity of natural landscape in southern Poland and has a relatively large area of peatlands. The conclusions have been based on SRTM interpretation, hydrogeological documentations of deposits near Busko-Zdrój, and field and laboratory works. The spring-fed fen at Zwierzyniec, along with the fen at Miku³owice, has been forming on the densest complexes of alkaline fens in the Ma³opolska Upland. The calcareous tufa includes records of chemical denudation occurring in the southern part of the Piñczów Hump in the Late Weichselian and Holocene.