Son yıllarda genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ile ilgili tartışmalar yaşanırken, bu organizmaların üretim miktarları her geçen yıl artmaktadır. Günümüzde rekombinant DNA metotlarının kullanımı ile elde edilen ürünlerin ülkemizde kullanımı yasak olmasına rağmen hayvan yemi olarak ülkemize yasal olarak girmektedir. Global olarak, genetiği değiştirilmiş ürünlerin çevreye salınımlarından sonra kamusal endişeler artmıştır ve bu yüzden ülkeler bazında yasal düzenlemeler yapılmıştır. Biyoçeşitlilik, en temel anlamıyla canlı organizmaların çeşitliliği anlamındadır. Tarımsal biyolojik çeşitlilik ise gıda ve tarımla ilgili biyolojik çeşitliliğin tüm bileşenlerini içermektedir. Ekin türleri, çiftlik hayvanları, balık türleri genetik kaynakları ve tarla, orman, otlak ve su ekosistemleri dâhilinde evcilleştirilmemiş tüm kaynaklar tarımsal biyolojik çeşitliliğin kapsamına girmektedir. Son elli yılda dünya nüfusunun hızla artması ile birlikte genetik çeşitlilik azalmıştır. Bununla birlikte, genetiği değiştirilmiş organizmaların çevreye salınımı ile biyoçeşitliliğe etkisi kamusal kaygı olarak ortaya çıkmaktadır. GDO'ların çevreye salınımları halinde çoğunlukla kontrolsüz tozlaşma, gen kaçışı ve yabani hibritleşme gibi ortaya çıkabilecek riskleri vardır. Bu çalışmada genetiği değiştirilmiş bitkilerin biyoçeşitliliğe etkileri, riskleri ve olası faydaları değerlendirilmiştir.

Tomato root-knot nematode, is one of the most important disease agents in tomatoes (Solanum lycopersicum). A practical and effective method for controlling this disease is by means of tomato genotypes with resistance genes against this disease. Tomato plants are offered resistance to root-knot nematode by Mi gene. Phenotypically observing genetic lines in terrestrial conditions is difficult and time consuming due to concerns about the transfer of this agent to other plants and their stability. By using the molecular markers related to resistance genes, this problem can be avoided and the selection efficiency can be increased. In this project, 34 inbred lines were tested using 1 CAPS marker associated with Mi gene, resistant and susceptible genotypes were identified. In the study, 34 genotypes were not found to be homozygous resistant (MI / MI) genotypes whereas 7 genotypes were found to be heterozygous resistant (MI / mi) and 27 genotypes (mi / mi)homozygous susceptible. As a result of this study, root-knot nematode is the basis for developing resistant varieties.

Molecular markers emerged as very important biotechnological tools in plant biotechnology. Molecular markers represent any gene region or DNA fragment related to the gene region in the genome. Numerous molecular marker techniques have been developed especially after the discovery of the Polymerase Chain Reaction. In agricultural biotechnology studies; they are used effectively in many areas such as physical mapping, gene discovery, labeling and genetic diversity with molecular marker technologies. Transposons can also be used as genetic markers because they cause insertional polymorphism. Transposons are DNA sequences that displace within the genome, causing permanent mutations and responsible for genome size changes. With the development of technologies, new techniques and the completion of genome studies in many species, transposon has been observed that it is found in almost every living species and a large part of the genome of many species consists of transposons. Plants are the living things with the highest percentage of transposons. Transposons are grouped as DNA transposons and retrotransposons according to their working principles. Studies are conducted to determine the relationship between retrotransposon markers and species. For this purpose, many marker methods have been developed; based on IRAP and REMAP retrotransposon insertion polymorphisms.

No abstract

Özet: Tagetes minuta, Asteraceae familyasından tek yıllık, dik olarak gelişen ve 2 metreye kadar boylanabilen otsu bir bitkidir. Bitkinin anavatanı Güney Amerika'dır. Günümüzde tıbbi ve aromatik amaçlı kullanılmakla beraber kurutulmuş yaprakları, çorba, et ve salatalara tat-aroma katmak, insektisit, oda kokusu gibi birçok farklı kullanım alanına sahiptir. Bu çalışma Tagetes minuta bitkisinin in vitro ortamda doku kültürü parametrelerinin belirlenmesi amacıyla Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir. Bitki doku kültürü ana materyali olan tohumlar Tarla Bitkileri Bölümü çeşit bahçesinden alınmıştır. İlk önce olgunlaşmış tohumlara yüzey sterilizasyon optimizasyonu uygulanmıştır. Daha sonra steril hale getirilen tohumlar doku kültürü kabininde, içerisinde bitki büyüme düzenleyicisi içermeyen Murashige ve Skoog (MS) besi ortamına ekilmiştir. Ardından 2 gün karanlık ortamda, 8 gün iklim dolabında 18-25 ℃'de tutulmuştur. Bu ortamda gelişen bitkilerden alınan eksplantlar, farklı konsantrasyonlarda indol asetik asit (IAA) ve benzilaminopurin (BAP) içeren ortamlara konulmuş ve en ideal bitki rejenerasyon optimizasyonu veren ortam belirlenmiştir. Eksplant kaynağı olarak in vitro ortamda yetiştirilen bitkiden elde edilen hipokotil eksplantlar kullanılmıştır. Eksplantlar farklı konsantrasyon ve kombinasyonlarda BAP ve IAA içeren MS besin ortamlarında kültüre alınmıştır. En ideal besi ortamının denendiği araştırmada, in vitro koşullarda bitki rejenerasyonu, rejenerasyon yüzdesi ve kallus oranı incelenmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda farklı bitki büyüme düzenleyicisi konstrasyonları ile eksplant kaynaklarının, bitkinin rejenerasyonuna etkisi olduğu gözlenmiştir.