Öz: Türkçe öğretmenliği lisans programlarının 5. döneminde "Anlama Teknikleri 1: Okuma Eğitimi" adlı ders verilir. Bu derste genellikle Türkçe öğretimi ile ilgili kaynakların okuma eğitimi bölümleri ve/veya başlı başına okuma eğitimini konu alan ders kitapları okutulur. Okuma eğitimi ile ilgili ders kitaplarının ve bölümlerin okumanın kavram alanını yansıtması, okumayı ve okutmayı özendirmesi ve öğretmen adaylarını okuma eğitimine hazırlaması beklenir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmeni yetiştirirken okuma eğitimi alanında sıklıkla kullanılan on ders kitabında ön plana çıkan okumanın kavram alanını tartışmaya açmaktır. İncelenen on ders kitabı belirlenirken temsil yeterliliği için uzman görüşüne başvurulmuştur. Örneklem alınan kitaplarda ön plana çıkan kavramlar sınıflandırılmış ve örneklendirilmiştir. Ayrıca Almanca ve edebiyat dersinin gelişim tarihinin ele alındığı iki kaynak da yine okumanın kavram alanını belirlemek amacıyla değerlendirilmiş, böylece Türkçe ve Almanca eğitiminde okumanın kavram alanına ilişkin farklılıklar üzerinde durulmuştur. Betimsel bir nitelik taşıyan bu çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkçe kitaplarda tespit edilen kavramlar şunlardır: fizyolojik kavramlar, fiziksel kavramlar, alışkanlık, hız, metin, bilgi, kelime hazinesi, sosyallik ve anlama. Almanca kaynaklarda Türkçe kaynaklardan farklı olan bazı kavramlar ise şunlardır: okuma sosyalleşmesi, yazınsal sosyalleşme, alımlama estetiği, metin ve okur etkileşimi, özerklik, birey olma, kimlik/kişilik geliştirici/güçlendirici bir süreç

No abstract

This article reports a small-scale study involving semi-structured interviews with students who were taking or had taken a compulsory Turkish language course on a distance-learning module at a state university in the south of Turkey. This qualitative research study was designed to investigate the implementation of the online learning system used in Turkish language courses by exploring it from the perspectives of instructors, domestic students, and international students. The study examined course content, attitude, technical problems, and pedagogical approaches as identified by the participants. Semi-structured interviews were conducted with 25 domestic students, five international students, and four instructors. The interview questions were broadly based around what the students had experienced throughout the course delivered by distance education and the extent to which the distance-education method had helped them to develop their macro language skills. The researchers also asked the participants' opinions about whether there was anything else that the university or their instructor could have done to teach the content more effectively. The students identified the challenges which they had experienced as a lack of motivation to attend the course and considering the course as inferior to their departmental courses. They also identified time management and ubiquitous learning as their main motivation for the distance-learning classes. The findings showed that the participants had contradictory views about the delivery of the course and even about the existence of such a course.

Language functions can be defined as humane purpose of language usage and the act occurring from language usage. Teaching a foreign language that aims to prepare the students to form communication in the target language focuses on language functions from 1970s to today. Language funtions that was specifically developed in the scope of teaching English as a foreign language have formed a basis for Common European Framework of Reference for Languages. In the Common European Framework of Reference for Languages, it is stated that language functions that are based on real life communicational situations ought to be taught but rather predetermined language structures. Accordingly, an education based on language functions has been adopted in the programmes reformed on teaching Turkish as a foreign language. However, there is no language functions framework that can be used as a source for teaching Turkish as a foreign language, is developed by scientific methods and includes the structure, usage and cultural elements. The purpose of this study is to develop a programme on teaching Turkish as a foreign language, to prepare course material and to prepare a language functions framework that suits cultural elements, structure, functioning and usage of Turkish in order to be used in the assessment and evaluation studies. Literature review and document analysis methods has been used nn the qualitative model and situational patterned study. Subsequent to literature review, oral and written document analysis and expert consultation, “Language Functions Framework for Teaching Turkish As a Foreign Language” has been formed. In the scope of “information inquiry and explanation”, “attides/emotions inquiry and explanation”, “persuasion”, “socialization”, “prevention and retrieval of communication errors” and “structuring the discourse” functions, 46 functions and142 subfunctions has been determined. Keywords: Language functions, teaching functional language, teaching Turkish as a foreign language, Common European Famework of Reference for Languages (CEFR), Language Policy Programme Education Policy Division Education Department Council of Europe.

Tarih araştırmaları, köklü bir geçmişe sahip olan Türkçe öğretiminin hem bugünün değerlendirilmesine hem de geleceğinin tartışılmasına zemin hazırlamaktadır. Türkçe öğretim tarihi; genellikle öğretim programları, ders kitapları ve belli başlı eğitimcilerin görüşleri temel alınarak incelenmektedir. Bunların yanı sıra haber değeri taşıyan olaylara ilişkin bilgi içeren gazeteler de Türkçe öğretiminin tarihinin aydınlatılmasında önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Bir kentteki sorun ve gelişmelere odaklanan yerel gazetelerde Türkçe öğretimiyle ilgili çeşitli haberler yer alabilmektedir. Bu bağlamda Türkiye’nin en eski yerel gazetesi olan Yeni Adana gazetesi, Türkçe öğretim tarihi açısından incelenebilecek bir kaynaktır. Bu çalışmada 1938-1955 yılları arasında Yeni Adana gazetesinde yayımlanmış Türkçe öğretimiyle ilgili haberleri belirlemek ve tematik olarak sınıflandırmak amaçlanmıştır. Nitel modeldeki bu çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmış, veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Çalışmada halka Türkçe öğretimi, okuma eğitimi, ders kitapları, sosyal etkinlikler, Türkçe öğretmenleri ve diğer konularla ilgili doksan bir haber tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçları, günümüz Türkçe öğretiminin tarihsel bir yaklaşımla kapsamlı bir biçimde değerlendirilebilmesine olanak sunmaktadır.