Ο καρκίνος των ωοθηκών ανήκει στις συχνότερες γυναικολογικές κακοήθειες. Δεν υπάρχουν ειδικοί βιοδείκτες για την πρώιμη διάγνωση του. Το CA125 χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Τα παρανεοπλασματικά αντισώματα δημιουργούνται εξαιτίας της μη ρυθμισμένης ανοσιακής απόκρισης έναντι καρκινικών αντιγόνων. Η ειδική ανοσο-αντιδραστικότητα έναντι καρκινικών αντιγόνων αποτελεί έναν υποσχόμενο μηχανισμό για την ανάπτυξη πιο εξειδικευμένων βιοδεικτών. Η πρωτεΐνη TRIM21/Ro52 εμπλέκεται στη φλεγμονή, στον καρκίνο και στην αυτοανοσία. Στον καρκίνο έχει διττό ρόλο ανάλογα με τους παράγοντες καρκινογένεσης και τον τύπο του καρκίνου. Αντισώματα έναντι Ro52/TRIM21 ανιχνεύονται συχνά σε ασθενείς με αυτοάνοσες παθήσεις αλλά ακόμη και κακοήθειες. Στη μελέτη μας αναλύθηκαν με έμμεσο ανοσοφθορισμό οροί από 77 ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών ενώ η ομάδα ελέγχου αποτελούνταν από 48 ασθενείς με άλλους τύπους καρκίνου. Θετικότητα βρέθηκε στο 53,2% των ασθενών με καρκίνο των ωοθηκών με τίτλο ≥1/80 και με ένα σημαντικό ποσοστό αυτών να εμφανίζουν ένα κυτταροπλασματικό κοκκιώδες πρότυπο ανοσοφθορισμού. Αντίθετα, στην ομάδα ελέγχου θετικότητα βρέθηκε στο 31,2%. Δεν υπήρξε συσχέτιση με κλινικοεργαστηριακά στοιχεία αλλά ούτε και με την ολική επιβίωση. Ακολούθως, έγινε προσπάθεια ανεύρεσης του πιθανού αντιγόνου στόχου στο κυτταρόπλασμα με ανοσοτύπωση γραμμής αλλά δεν βρέθηκε να είναι κάποιο από τα γνωστά αντιγόνα στόχοι. Στη συνέχεια, μελετήθηκε η παρουσία αντι-Ro52 αντισωμάτων σε 490 ασθενείς με διάφορες κακοήθειες και έγινε προσπάθεια χαρτογράφησης των επιτόπων των Β κυττάρων τους. Θετικότητα βρέθηκε στο 14.3% των ασθενών συνολικά με πιο συχνή την εμφάνιση μεταξύ των ασθενών με καρκίνο ωοθηκών (30%). Βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ολική επιβίωση. Τέλος, αυτά τα μονοειδικά αντισώματα έχουν διαφορετικό προφίλ επιτόπων σε σχέση με αυτό που παρατηρείται σε αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις. Συμπερασματικά, στον καρκίνο των ωοθηκών παρατηρείται, περισσότερο από άλλους τύπους καρκίνου, απώλεια ανοσολογικής ανοχής έναντι του Ro52. Η μελέτη μας αναδεικνύει την πιθανή προγνωστική αξία του αντι-Ro52 αντισώματος σε ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών, καθιστώντας το ένα πιθανό μελλοντικό βιοδείκτη.

Οι γέφυρες από οπλισμένο σκυρόδεμα αποτελούν σημαντικό μέρος των υποδομών σε όλο τον κόσμο. Η κατανόηση των διαφορετικών μηχανισμών αστοχίας των στοιχείων τους και η ανάπτυξη ακριβών εργαλείων ανάλυσης για την προσομοίωσή τους είναι σημαντική για την αξιολόγηση της μη γραμμικής συμπεριφοράς τους κατά τη διάρκεια σεισμών. Αυτή η διατριβή παρουσιάζει δύο μελέτες που διερευνούν τη μη γραμμική συμπεριφορά στοιχείων και συστημάτων γεφυρών από οπλισμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιώντας πειραματικές δοκιμές μεγάλης κλίμακας και μοντελοποίηση με μη γραμμικά πεπερασμένα στοιχεία Για αυτές τις μελέτες, έχουν εντοπιστεί και βαθμονομηθεί κατάλληλα καταστατικά μοντέλα σκυροδέματος.Στην πρώτη μελέτη, διερευνήθηκε η επίδραση της απόστασης των ράβδων διαμήκους οπλισμού στην απόδοση κυκλικών πασσάλων υπό πλευρική φόρτιση. Δύο πλήρους κλίμακας δοκίμια πασσάλων δοκιμάστηκαν υπό πλευρική φόρτιση.Η δεύτερη μελέτη είχε ως στόχο τον προσδιορισμό του ελάχιστου μήκους ανάπτυξης οπλισμού που απαιτείται για τις κεφαλές ράβδους σε κόμβους πλάκας-υποστυλώματος γεφυρών, έτσι ώστε το πάχος της πλάκας να μην χρειάζεται να είναι μεγαλύτερο από αυτό που απαιτείται για κανονικά φορτία κυκλοφορίας. Δοκιμάστηκαν τρία δοκίμια πλάκας- υποστυλώματος πλήρους κλίμακας, με μήκη ενσωμάτωσης των ράβδων με κεφαλή μικρότερα από το ελάχιστο επιτρεπόμενο στις τρέχουσες διατάξεις σχεδιασμού.Και στις δύο μελέτες, αναπτύχθηκαν μη γραμμικά μοντέλα πεπερασμένων στοιχείων για την αξιολόγηση της απόδοσης των πειραματικών δοκιμίων και για τη διεξαγωγή αριθμητικών αναλύσεων που εξετάζουν την επίδραση διαφορετικών λεπτομερειών σχεδιασμού. Τέλος, με βάση τα πειραματικά και αριθμητικά ευρήματα αυτών των μελετών, παρέχονται συστάσεις και πιθανές αλλαγές για το σχεδιασμό πασσάλων από οπλισμένο σκυρόδεμα ως προς την απόσταση του διαμήκους οπλισμού και των κόμβων πλακών-υποστυλωμάτων με κεφαλές ράβδους.

Η παρούσα μελέτη ασχολείται με την προέλευση της αιμοσφαιρίνης Ο-Θράκη με βάση τους πολυμορφισμούς του γονιδίου της β-σφαιρίνης. Ελήφθησαν δείγματα DNA από 56 άτομα. Με τη βοήθεια εφαρμογής περιοριστικών ενζύμων σε κατάλληλα προϊόντα αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης ελέγχθηκαν δεκαπέντε πολυμορφισμοί και η θέση της μεταλλαγής της αιμοσφαιρίνης Ο-Θράκη. Με άμεση βάση προς βάση ανάλυση DNA ελέγχθηκαν οι σκελετοί (frameworks) του β-γονιδίου και η θέση της μεταλλαγής. Τα αποτελέσματα ήταν: α) Η αιμοσφαιρίνη Ο-Θράκη παρουσιάζει σημαντική ομοιογένεια στον ελληνικό πληθυσμό καθώς σχετίζεται σε 85% των περιπτώσεων με τον 5΄υποαπλότυπο + - - - - - + + (Πομακικός ΙΙ) και σε 15% με τον 5΄υποαπλότυπο + - - - - - + -, ενώ καθολική είναι η συσχέτισή του με τον 3΄υποαπλότυπο - + + - - + +. Τα δεδομένα αυτά δηλώνουν ότι η μεταλλαγή έγινε πάνω στον + - - - - - + + - - + + απλότυπο, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης για την ανίχνευσή της , ενώ μετά ακολούθησε ανασυνδυασμός μεταξύ αυτού και του απλοτύπου Ι. Ο 5΄υποαπλότυπος + - - - + είναι σπανιότατος (~0,3%) στην Ελλάδα, σχετικά διαδεδομένος όμως στα φυσιολογικά χρωμοσώματα των Πομάκων (περίπου 12%). β) Ο απλότυπος + - - - - - + + / - + + - - + +, ο οποίος συνδέεται με την HbO, μπορεί να εξηγηθεί ως προϊόν ανασυνδυασμού των απλοτύπων Ι και ΙΙ, οι οποίοι απαντώνται με μεγάλη συχνότητα στον ελληνικό πληθυσμό, ενώ η μετάλλαξη της HbO φαίνεται να έχει επέλθει μετά το γεγονός του ανασυνδυασμού, γ) Ο 5΄υποαπλότυπος - + + - + + + + (Πομακικός Ι) που βρέθηκε σε περίπου 35% των φυσιολογικών χρωμοσωμάτων Πομάκων μπορεί να εξηγηθεί ως προϊόν ανασυνδυασμού των απλοτύπων ΙΙ και ΙΧ. Δ) Η παρουσία δύο σπάνιων απλότυπων (Πομακικός Ι και Πομακικός ΙΙ) στο 50% των Πομακικής προέλευσης χρωμοσωμάτων υποστηρίζει την άποψη της γενετικής απομόνωσής τους και της τροποποίησης των γονιδιακών συχνοτήτων μέσω της διαδικασίας της γενετικής παρέκκλισης. ε) Η συσχέτιση τόσο της αιμοσφαιρίνης Ο-Θράκη όσο και των περιπτώσεων HbO-Arab που έχουν μελετηθεί με το σκελετό CCTCT υποδηλώνει μία κοινή προέλευση της μεταλλαγής CD121GAA→AAA. Συμπερασματικά, οι Πομάκοι, οι οποίοι φέρουν την Ο-Θράκη σε αξιοσημείωτο ποσοστό (~4,5%) φαίνεται να αποτελούν ένα αμιγή κλειστό πληθυσμό, μεσογειακής προέλευσης. Η ανάπτυξη γενετικών παρεκκλίσεων (drifts) σε αυτόν αντικατοπτρίζεται στους ιδιαίτερους απλότυπους που χαρακτηρίζουν τόσο ένα σημαντικό ποσοστό φυσιολογικών β-γονιδίων, όσο και σχεδόν το σύνολο αυτών που φέρουν τη μεταλλαγή της αιμοσφαιρίνης Ο-Θράκη. Με βάση το σκεπτικό αυτό η περιοχή των Πομάκων απετέλεσε την κοιτίδα της εμφάνισης και διασποράς της μεταλλαγής της αιμοσφαιρίνης Ο-Θράκη σε όλες τις μέχρι τώρα χώρες, κατά κύριο λόγο μέσω των εκστρατειών των Οθωμανών, με τους οποίους οι Πομάκοι αναγκάστηκαν να συστρατευτούν. Μετά την εμφάνιση της μεταλλαγής της Ο-Θράκη, ακολούθησε ένας ανασυνδυασμός μεταξύ του απλοτύπου αυτής και του απλοτύπου Ι. Οι ανά τον κόσμο διασπαρμένοι γόνοι αυτής ενεπλάκησαν επίσης σε τοπικά γεγονότα ανασυνδυασμών, διατηρώντας όμως τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά του αρχικού γόνου. Ως δευτερεύον αλλά όχι ήσσονος σημασίας συμπέρασμα αναφέρεται η γενετική συνάφεια Πομάκων και λοιπών Ελλήνων, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την ομοιογένεια των απλοτύπων των φυσιολογικών και θαλασσαιμικών γονιδίων τους.

No abstract

Οι μεταλλάξεις του γονιδίου της γλυκοσερεβροσιδάσης (GBA1) αποτελούν τον πιο συχνό γενετικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση νόσου του Parkinson (PD). Επιπλέον, οι μεταλλάξεις του GBA1 έχουν συσχετιστεί με ελαττωμένη ενεργότητα του λυσοσωμιακού ενζύμου της γλυκοσερεβροσιδάσης (GCase) σε ασθενείς με PD, αλλά και ασθενείς PD που δεν φέρουν μετάλλαξη στο GBA1 παρουσιάζουν επίσης ελαττωμένη ενεργότητα της GCase στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Συνολικά, φαίνεται πως η ενεργότητα του συγκεκριμένου ενζύμου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της PD. Όσον αφορά τον μηχανισμό δια του οποίου μεσολαβείται η συνεισφορά των μεταλλάξεων του GBA1 στον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, είναι πιθανότερα η μεταβολή της λυσοσωμιακής οδού αποικοδόμησης πρωτεϊνών. Η α-συνουκλεΐνη, η πρωτεΐνη που κατέχει κεντρικό ρόλο στην παθογένεια της PD, έχει δειχθεί ότι εκκρίνεται εξωκυττάρια, τόσο ως ελεύθερη πρωτεΐνη, όσο και ως περιεχόμενο των εξωσωμάτων. Είναι πιθανό η δυσλειτουργία του μονοπατιού της ενδοκυττάρωσης μέσω δυσλειτουργίας της GCase να συμβάλλει σε αλλαγή της έκκρισης εξωσωμάτων και της σχετιζόμενης με εξωσώματα α-συνουκλεΐνης. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξεταστεί η αλλαγή στη συσσώρευση και την έκκριση της α-συνουκλεΐνης μέσω χειρισμών στη μορφή και την ενεργότητα του λυσοσωμιακού ενζύμου της GCase. Στο πρώτο στάδιο της διατριβής, κατασκευάστηκαν τέσσερις αδενοϊοί που εμπεριείχαν την αγρίου τύπου (WT), τις μεταλλαγμένες μορφές N370S και D409V της GCase ή το γονίδιο για την πράσινη φθορίζουσα πρωτεΐνη (GFP) ως μάρτυρα. Οι ιοί χρησιμοποιήθηκαν για τη μόλυνση πρωτοταγών καλλιεργειών φλοιϊκών νευρώνων από μύες. Η μεσολαβούμενη από αδενοϊό υπερέκφραση της WT GCase οδήγησε σε σημαντική μείωση της έκκρισης εξωσωμάτων in vitro. Η ποσότητα της α-συνουκλεΐνης τόσο ενδοκυττάρια όσο και εξωκυττάρια παρουσίασε τάση αύξησης η οποία δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Στο δεύτερο στάδιο της διατριβής, σε νέα in vitro πειράματα η συμβολή της ενεργότητας της GCase ελέγχθηκε με την υπερέκφραση της α-συνουκλεΐνης μέσω αδενοϊών, παρουσία ή μη του κονδουριτολικού β-εποξειδίου ομοιοπολικού αναστολέα (CBE), εκλεκτικού αναστολέα της GCase. Εκ νέου, παρουσία του αναστολέα CBE, παρατηρήθηκε τάση αύξησης της α-συνουκλεΐνης, που δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Στο τρίτο στάδιο της διατριβής, διενεργήθηκαν in vivo πειράματα. Eπιλέχθηκαν διαγονιδιακοί μύες οι οποίοι ήταν ετερόζυγοι για την μετάλλαξη A53T του γονιδίου της α-συνουκλεΐνης (SNCA). Σε αυτό το μοντέλο ήταν δυνατή η χρόνια αναστολή του ενζύμου της GCase, μέσω της διαπεριτοναϊκής χορήγησης του CBE σε περιοδικά διαστήματα ώστε να προσομοιαστεί η συνεχώς μειωμένη ενεργότητα της GCase σε ασθενείς PD. Πράγματι, η ενδοκυττάρια ολιγομερής μορφή της α-συνουκλεΐνης ήταν στατιστικά σημαντικά αυξημένη στους μύες που έλαβαν τον αναστολέα CBE. Μάλιστα, η αναστολή της GCase προκάλεσε μία αθρόα αύξηση των εγκεφαλικών εξωσωμάτων και της ολιγομερούς α-συνουκλεΐνης που εμπεριέχεται σε εξωσώματα. Στη συνέχεια, για να ελεγχθεί ο ρόλος της μεταλλαγμένης GCase σε ένα χρόνιο μοντέλο της PD, χρησιμοποιήθηκαν ιοί για την υπερέκφραση μεταλλαγμένης GCase στους διαγονιδιακούς για την A53T α-συνουκλεΐνη μύες. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της διαπίδυσης μπορέσαμε να μετρήσουμε την εκκρινόμενη α-συνουκλεΐνη στο ραβδωτό σώμα ζώντων μυών. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρατηρήσαμε ότι οι μύες που υπερεξέφραζαν την μεταλλαγμένη N370S GCase είχαν αυξημένη έκκριση α-συνουκλεΐνης. Σε περαιτέρω πειράματα στα εν λόγω ζώα, φάνηκε ότι αυτή η αύξηση της έκκρισης της α-συνουκλεΐνης οφειλόταν σε δυσλειτουργία του λυσοσώματος, όπως αναδείχθηκε με ανοσοϊστοχημική χρώση για τον δείκτη αυτοφαγίας LC3.Συνοψίζοντας, η παρούσα διδακτορική διατριβή οδήγησε σε ενδιαφέροντα, καινούρια ευρήματα. Τα αποτελέσματα των ανωτέρω πειραμάτων αποτελούν τα πρώτα στοιχεία για το ότι η μειωμένη ενεργότητα της φυσιολογικής GCase ή η υπερέκφραση μεταλλαγμένης GCase σε ένα χρόνιο in vivo περιβάλλον οδηγούν σε αύξηση της έκκρισης της α-συνουκλεΐνης. Φάνηκε ότι αυτή η μεταβολή οφείλεται, τουλάχιστον εν μέρει, σε δυσλειτουργία της αυτοφαγίας. Αυτή η δράση της GCase μπορεί να οδηγεί σε ενίσχυση της διάδοσης της α-συνουκλεΐνης η οποία με τη σειρά της να συμβάλλει στην εξέλιξη της παθοφυσιολογίας στην PD που σχετίζεται με μεταλλάξεις στο γονίδιο GBA1. Η σχετιζόμενη με εξωσώματα ολιγομερής α-συνουκλεΐνη μπορεί να αποτελέσει θεραπευτικό στόχο αλλά και να διερευνηθεί περαιτέρω ως πιθανός βιοδείκτης. Η μελέτη των παραγόντων που την επηρεάζουν, όπως η GCase, μπορεί πράγματι να έχει κλινική σημασία.