Στόχο της παρούσας μελέτης αποτελεί η αποτύπωση του μεθοδολογικού πλαισίου της αξιολόγησης και της οικονομικής αξιολόγησης των υπηρεσιών απεξάρτησης από παράνομες ψυχοδραστικές ουσίες στην Ελλάδα. Με βάση την θεωρία της ανάδειξης κοινωνικών προβλημάτων, προβάλλεται η κοινωνική διάσταση του προβλήματος, και η οργανωμένη απάντηση σε αυτό το πρόβλημα μέσω των δημόσιων προγραμμάτων απεξάρτησης. Η εμπειρική έρευνα που πραγματοποιήσαμε στηρίζεται στην εφαρμογή της μεθοδολογίας οικονομικού κόστους- κοινωνικού οφέλους σε αυτού του τύπου τις υπηρεσίες και συγκεκριμένα στις θεραπευτικές κοινότητες του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Για την καταγραφή του οικονομικού κόστους χρησιμοποιήθηκε το σταθμισμένο (στο συγκεκριμένο τύπο προγραμμάτων) εργαλείο Drug Abuse Treatment Cost Analysis Program (DATCAP), ενώ για την αντίστοιχη καταγραφή του κοινωνικού οφέλους αξιοποιήθηκαν τόσο σταθμισμένα ποσοτικά εργαλεία (N=243) (Addiction Severity Index –ASI και η Ευρωπαϊκή του προσαρμογή (EuropASI) όσο και ποιοτικές μέθοδοι (N=65) (ομαδικά εστιασμένες συνεντεύξεις–Focus Group) με πρώην εξαρτημένους στη φάση της κοινωνικής επανένταξης. Τέλος, για την πληρέστερη αποτύπωση του συνόλου των ερευνητικών ερωτημάτων, διεξήχθη διαδικτυακή έρευνα εκτίμησης των στάσεων και των αντιλήψεων της κοινής γνώμης για πλήθος διαστάσεων που εξετάζονται στη συγκεκριμένη μελέτη (N=238).Η παρούσα μελέτη αποτελεί την πρώτη προσπάθεια εφαρμογής οικονομικής αξιολόγησης στον συγκεκριμένο τύπο υπηρεσιών, η οποία βασίζεται σε συγκεκριμένη ερευνητική μεθοδολογία. Η ανάλυση οικονομικού κόστους και κοινωνικού οφέλους καθώς και η συγκριτική αποτύπωση της αναλογίας οικονομικού κόστους-κοινωνικού οφέλους μεταξύ των δύο τύπων θεραπευτικών κοινοτήτων οι οποίες εξετάστηκαν (διαμονής και ημερήσιας φροντίδας) καταλήγει στην επιλογή της αποδοτικότερης επιλογής με συνεξέταση και άλλων παραμέτρων. Επιπλέον γίνονται προτάσεις για επέκταση της ερευνητικής δραστηριότητας στο συγκεκριμένο πεδίο, με αφετηρία τα ευρήματα αλλά και τους περιορισμούς της συγκεκριμένης μελέτης

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ανάπτυξη Δεξιοτήτων για την Προαγωγή της Υγείας» που πραγματοποίησε το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που απευθύνθηκε στους Υπεύθυνους Αγωγής Υγείας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και στους Υπεύθυνους Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων ολόκληρης της χώρας, στοχεύοντας στην εκπαίδευση και ενίσχυση του ρόλου των επαγγελματιών προαγωγής της υγείας στη σχολική κοινότητα. Η προαγωγή της υγείας στο σχολικό περιβάλλον μέσω των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας και του θεσμού των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων εστιάζει στην ανάγκη ανάπτυξης «κοινωνικών δεξιοτήτων» των νέων. Βασικός στόχος της ανάπτυξης και καλλιέργειας των κοινωνικών δεξιοτήτων είναι να γίνουν οι νέοι περισσότερο ενεργοί και δραστήριοι αλλά και να αντεπεξέρχονται δημιουργικά στις νέες μεταβαλλόμενες συνθήκες όπως αυτές διαμορφώνονται στις σύγχρονες κοινωνίες. Ως κοινωνικές δεξιότητες μπορούν να οριστούν οι δεξιότητες διαχείρισης σχέσεων, δεξιότητες συνεργασίας, ομαδικής εργασίας, δημιουργικότητας και επιδίωξης ποιότητας καθώς και η αυτοπεποίθηση, ο αυτό-προσανατολισμός και η διακινδύνευση (Σύνοδος Λισαβόνας, 2000). Τέλος, μπορούν να θεωρηθούν ως κοινωνικές δεξιότητες η ικανότητα να εκφράζεσαι αποτελεσματικά, η ικανότητα να αξιολογείς καταστάσεις και να επιλύεις προβλήματα, η ικανότητα να διευθύνεις ανθρώπους ακόμα και η ικανότητα να μαθαίνεις πώς να μαθαίνεις (Chisholm et al., 2004). Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται οι αρχές που διαμόρφωσαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα οι οποίες αξιοποίησαν το γενικό θεωρητικό πλαίσιο των Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας, σε συνδυασμό με τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων. Παρουσιάζονται επίσης η μεθοδολογία εφαρμογής του εκπαιδευτικού προγράμματος, το περιεχόμενό του με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού πλαισίου συμπεριλαμβανομένων των στόχων και των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων. Τέλος, παρουσιάζεται εκτενώς η αξιολόγηση του προγράμματος με έμφαση στη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα. Τα συμπεράσμα

Purpose – This paper aims to research the prevalence of a new drug which appeared at the era of economic crisis in Greece, called “shisha.” Shisha, a rather cheap form of crystal meth, has spread fast among drug users in Greece with the deepening of the economic crisis. The present paper is concerned with the socio-demographic characteristics of drug users who choose this type of drug and reveals the conditions under which this drug is used. In addition, perceptions of drug users about the specific drug are also explored. Design/methodology/approach – In total, 148 drug users took part in this study. Of these 73 percent were men and 27 percent women. The average age of participants was approximately 37 years. All participants in the study were interviewed face-to-face on the basis of a structured brief questionnaire with closed and open-ended questions. Findings – The data suggests that the majority of drug users who use “shisha” are mainly heroin users (63.2 percent) and they use this new drug as a second choice to heroin. Shisha can be found in the center of Athens and it is usually smoked through a glass pipe. The cost for buying the drug is relatively low (two to three euros) and the drug is produced in small illegal labs. Most participants argued that shisha is linked to violent and aggressive behavior, loss of weight, insomnia, sexual arousal and a psychotic state that may cause death. The drug is made out of a form of crystal meth produced by amphetamines and liquid acids found in batteries liquids. Practical implications – This drug is mainly used by homeless drug users in the center of Athens. Its exact synthesis cannot be identified given the fact that drug users use various recipes to produce it. Taking the drug is extremely dangerous for the health of the users. Originality/value – Research of the use of a new drug linked to the economic crisis in Greece. Researchers in this paper approached street drug users who are highly unlikely to seek help from health or other types of treatment providers.

No abstract

Ο τομέας των υπηρεσιών απεξάρτησης αποτελεί τομέα ειδικού ενδιαφέροντος στη διαδικασία σχεδιασμού κοινωνικής πολιτικής. Η εξάρτηση από ψυχοτρόπες ουσίες αποτελεί ένα έντονο και διαρκές κοινωνικό πρόβλημα σε παγκόσμια κλίμακα. Οι πολλές και σύνθετες συνέπειες τόσο σε ατομικό όσο και σε επίπεδο κοινωνικού συνόλου, επέτειναν το ενδιαφέρον για μια σε βάθος προσεκτική ανάλυση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών του φαινομένου. Ενδεικτικά αναφέρεται[1] ότι, για το 1988, το κόστος της χρήσης ουσιών στις Η.Π.Α ανέρχονταν σε 58,3 δισεκατομμύρια δολάρια εκ των οποίων το 30% αποδίδονταν σε συνέπειες της παραβατικής συμπεριφοράς και της εγκληματικότητας η οποία συνοδεύει τη χρήση ουσιών και το 32% σε απώλεια πόρων από την εργασία όλων όσων είχαν εμπλοκή με το νόμο λόγω της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Ο στόχος κάθε κοινωνικού συστήματος στο πλαίσιο του οποίου ενυπάρχει το πρόβλημα της χρήσης ναρκωτικών ουσιών είναι η μείωση των αρνητικών συνεπειών αυτού του φαινομένου στο κοινωνικό σύνολο. Η ανάπτυξη των θεραπευτικών προγραμμάτων αποτελεί μια πολιτική λύση για την επίτευξη του παραπάνω στόχου. Η σημασία σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο της συστηματικής παρακολούθησης και της αξιολόγησης των υπηρεσιών οι οποίες προσφέρονται από αυτά τα θεραπευτικά προγράμματα είναι ιδιαίτερα μεγάλη.