Analysis of Factors Affecting Household Income Inequality with Lorenz and Concentration Curves and Interregional Comparison in Turkey

Abstract

Adil gelir dağılımı, iktisat politikalarının çözmede yetersiz kaldığı en temel iktisadi ve sosyal problemlerinden biridir. Dolayısıyla gelir dağılımını düzeltecek daha iyi politikaların geliştirilebilmesi için gelir eşitsizliğine yol açan nedenlerin belirlenebilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de gelir dağılımının güncel durumunu ve bölgelerarası farklılıkları, Lorenz eğrisi ve yoğunlaşma (konsantrasyon) eğrileri aracılığıyla incelemektir. Bu amaç hanehalkı gelir bileşenlerinin analizi ile detaylandırılmaktadır. TÜİK tarafından sağlanan 2018 yılına ait Hanehalkı Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi verileri ile yapılan analizlerde Türkiye için Gini katsayısı ve Palma oranı sırasıyla 0,393 ve 1,798 olarak tahmin edilmektedir. Bunun yanı sıra Türkiye’de gelir eşitsizliği coğrafi bölgeler arasında önemli oranda farklılaşmaktadır. İstanbul ve Batı Marmara bölgeleri en yüksek gelir eşitsizliğine sahip bölgelerdir. Bu sonuç, iktisadi gelişme ya da büyümenin gelir eşitsizliğini azaltmada başarılı olamadığını göstermektedir. Diğer yandan sosyal yardımlar, vergiler, menkul kıymet ve gayrimenkul gelirlerinin gelir dağılımı üzerinde önemli etkilere sahip olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Türkiye’de vergi sistemi gelir eşitsizliğini azaltıcı yönde etkiye sahipken gelir gruplarının diğer gelir bileşenlerinden aldıkları payın büyük kısmı genellikle üst gelir gruplarına aktarıldığından dolayı bu gelir bileşenlerinin mevcut dağılımı gelir eşitsizliğini artırıcı etkiler yaratmaktadır. Bunun yanı sıra, sosyal yardımların da daha çok üst gruplara aktarıldığına ve düşük gelir gruplarına yönlendirilemediğine dair kanıtlara ulaşılmaktadır. Son olarak gayrimenkul gelirlerinin de adil dağılmadığı ancak menkul kıymet gelirlerinden farklı olarak gayrimenkul gelirlerinin tüm gelir grupları tarafından elde edilebildiği söylenebilir.

Investigation of Human Capital Index Value and Income Distrubution in European and Central Asian Countries: The Case of Turkey

“…Among the population percentiles, the richest 10% get the most out of the national income in Bulgaria, Turkey, and Russia, with approximately one-third of national wealth divided among them. These results coincide with the findings of Topuz and Sekmen (2020). Sumer (2016) suggests that rising inequality could have adverse effects on economic growth, social welfare, and political stability.…”