AZINLIK HAKLARI ile YERLİ HALKLARIN HAKLARININ KOLEKTİF HAK KULLANIMI ÇERÇEVESİNDE KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Dilan MIZRAK ** Özet 'Azınlık' ve 'yerli halk' değişken, henüz net bir hukuki tanıma kavuşmamış kavramlardır. Bununla beraber, her iki grup için kabul gören bakış açısı, bulundukları devlet nüfusunun geri kalanından farklı özelliklere sahip olmalarıdır. Bu farklılık sebebiyle yaşanılabilecek olası insan hakları ihlallerinin önüne geçmek için söz konusu gruplar bakımından insan hakları mekanizmalarınca teminat altına alınan hakların kolektif kullanımı meselesi tartışılmaktadır. Gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde yerli halklara ilişkin düzenlemeler azınlıklarla karşılaştırıldığında daha net ve fazladır. Uluslararası ve bölgesel nitelikli insan hakları mekanizmalarına bakıldığında, kimi adımlar atılmış olmasına rağmen azınlık hakları hâlâ kolektiflik niteliğini tam olarak sağlayamamıştır. Uluslararası organlar ve devletlerce; metinlerin azınlık haklarının kolektif kullanımını öngörmediği savunulsa pek çok hukukçu uluslararası metinlerin dinamik yorumlanması gerektiğinden hareketle kolektif hakların kullanımının önünde engel olmadığını savunmaktadırlar. Yerli halkların kolektif hak kullanımıyla ilgili olarak ise, 1980'lerden ve özellikle 90'lardan itibaren izlenen politikada değişiklikler olduğu görülmektedir. Bölgesel olarak yürütülen çalışmalar neticesinde hazırlanan taslak bildiriler olmakla birlikte, konuya ilişkin önemli gelişme Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Bildirisinin kabulüdür. Anahtar Kelimeler: Azınlık hakları, yerli halkların hakları, kolektif hak, selfdeterminasyon, özyönetim. Abstract 'Minority' and 'indigenous peoples' are variable concepts that have not been reached to a claer definition. Nonetheless, well accepted perspective for both is to have  Bu makale, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yazılan ve 18.12.2015 tarihinde savunulan "Bir Etnik Çatışma Yöntemi Olarak Özerklik" başlıklı doktora tezi esas alınarak hazırlanmıştır.