The article reveals the concepts of bullying and cyberbullying, provides the main characteristic features of bullying participants: aggressor and victim; reveals the reasons for the prevalence of bullying and cyberbullying among children and adolescents, among which the decline in socio-economic development of society, dissatisfaction with life, both on the part of adults (parents, teachers) and children, are particularly highlighted. low degradation of relationships in the family and among peers. A special place in the article is given to the consequences of bullying and cyberbullying for the physical and psychological health of children and their further well-being; the results of a study of the prevalence of bullying and cyberbullying among children and adolescents, the degree of involvement in the process of bullying of boys and girls, children and adolescents are given; conclusions are drawn about the necessary measures to reduce the prevalence of bullying among children and adolescents. The article BR18574152 "Scientific-theoretical and comparative - analytical analysis of the problems of bullying and cyberbullying among children and adolescents" was published as part of the target funding program of the Science Committee of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan. Keywords: schoolchildren; bullying; cyberbullying; aggressor; victim; diagnostics.
Мақалада буллинг және кибербуллинг ұғымдарыны мәні мен мазмұны ашылып, буллингке қатысушылардың негізгі сипаттамалары агрессор және жәбірленуші, балалар мен жасөспірімдер арасында буллинг және кибербуллингтің таралу себептері берілген. Олардың арасында қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының төмендеуі, ересектердің (ата-аналардың, мұғалімдердің), сонымен қатар балалардың өз өміріне қанағаттанбауы, отбасы және құрдастары арысындағы деградация. Мақалада балалардың физикалық және психологиялық денсаулығы мен олардың одан әрі әл-ауқаты үшін буллинг және кибербуллингтің салдары ерекше орын алатыны айтылған. Балалар мен жасөспірімдер арасында буллинг мен кибкербуллингтің таралуын, соның ішінде ұл және қыз балаларының, буллинг үдерісіне қатысу дәрежесін зерттеу нәтижелері келтіріліп, олардың таралуын азайту үшін қажетті шаралар туралы қорытынды жасалған. BR18574152 «Балалар мен жасөспірімдер арасындағы буллинг және кибербуллинг мәселелерін ғылыми-теориялық және салыстырмалы-аналитикалық талдау» тақырыбындағы мақала ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің мақсатты-қаржыландыру бағдарламасы аясында жарияланды. Түйін сөздер: мектеп оқушылары; қорқыту; кибербуллинг; агрессор; жәбірленуші; диагностика.
В статье раскрываются понятия буллинга и кибербуллинга, приводятся основные характерные черты участников буллинга: агрессора и жертвы; раскрываются причины распространенности буллинга и кибербуллинга среди детей и подростков, среди которых особенно выделяются понижение социально-экономического развития общества, неудовлетворенность жизнью, как со стороны взрослых (родителей, педагогов), так и со стороны детей, деградация взаимоотношений в семье и среди сверстников. Особое место в статье отводится последствиям буллинга и кибербуллинга для физического и психологического здоровья детей и их дальнейшего благополучия; приводятся результаты исследования распространенности буллинга и кибкербуллинга среди детей и подростков, степени вовлеченности в процесс травли мальчиков и девочек, детей и подростков; делаются выводы о необходимых мерах по снижению распространённости буллинга среди детей и подростков. Статья BR18574152 «Научно-теоретический и сравнительно - аналитический анализ проблем буллинга и кибербуллинга среди детей и подростков» опубликована в рамках целевой программы финансирования Комитета науки Министерства науки и высшего образования РК. Ключевые слова: школьники; буллинг; кибербуллинг; агрессор; жертва; диагностика.
