Din Psikolojisi Tarihinde Psiko-Biyografi Geleneği

Abstract

Psiko-biyografi yaklaşık bir asırlık bir geçmişe sahip olmasına rağmen, özellikle son çeyrek asırda gittikçe artan bir ilgi görmektedir. Psiko-biyografi, basit bir biyografiden ziyade, bireyle ilgili gerçek verilerden yola çıkılarak gerçekleştirilen bir kişilik analizidir. Psiko-biyografilerde, ister tarihsel bir kişilik isterse yaşayan biri olsun, biyografik verileri kadar ürettiği yapıtlardan yola çıkarak kişiliğinin yeniden kurgulanması ve yine bu kurgudan yararlanılarak eserlerinin tekrar yorumlanması hedeflenir. Psiko-biyografisi yazılan şahsiyetin yapıtları üzerinden gidilerek kullanılan biçim, olay ve anlam katlarının çözümlenmesiyle, bilinçli ve bilinç dışı motivasyonları ile savunma mekanizmaları psikolojik ve psikanalitik kavramlarla analiz edilir. Basit bir biyografiden ziyade, bireyle ilgili gerçek verilerden yola çıkılarak gerçekleştirilen bir kişilik analizi olan psiko-biyografinin öncüleri psikanalistler olsa da, psiko-biyografi yazımında başvurulan tek psikolojik yaklaşım psikanaliz olmayıp, diğer psikolojik yaklaşımlara da müracaat edilmektedir. Psikobiyografiye konu olan bireyler genellikle çeşitli özellikleriyle ön plana çıkmış ve tarihe mal olmuş kişiliklerdir. Daha çok bu tür insanların psiko-biyografilerinin yazılma nedeni, diğer insanların onları daha iyi tanıma ve anlama isteğinin yanında, çeşitli açılardan topluma rol model olma durumlarıdır. Din psikolojisinin tarih sahnesine çıktığı yıllarda belirmeye başlayan psikobiyografik çalışmalar aynı hızla devam edememiş, uzunca bir süre bir nekahat dönemi yaşanmıştır. Makalede din psikolojisi tarihinde ortaya çıkan psikobiyografik hareketin dünyada ve ülkemizde geçirmiş olduğu evrim bazı değerlendirmelerle birlikte ele alınmıştır.

Suçluluk, Pişmanlık ve Günahkarlığın Kapsamı ve Diğer Yakın Kavramlarla İlişkisi

“…Dini gelişim seyri içinde günahkarlık duygusunun dini inanç ve OMÜİFD amel için motivasyon kaynağı olması bu duygunun gelişiminin normal düzeyde olmasına bağlıdır. Allah'ın merhameti, affediciliği bu motivasyonda etkili olduğu gibi günah işlemenin verdiği bunalım da önemli bir etken olur (Karaca, 2011).…”

Religious Development Psychology in the Context of Ecological Theory

“…Zira kendisine Tanrı'dan bahsetmiş olduğu arkadaşı o zamana kadar bu kavramı hiç duymamış olabilir. 60 Bu gibi durumların çocuğun dinî gelişiminin seyrini etkileme potansiyeli her zaman mevcuttur.…”

“…Bu bakımdan bireyin dinî kültür ile tanışması, aynı zamanda din ile tanışması anlamına gelir. 73 Zira dinî sistemler bir kültürün diğer unsurlarından tamamen bağımsız değillerdir ve din kültürün diğer bileşenlerine sıkı sıkıya entegre edilmiş durumdadır. Bu sebeple kültür temelden tamamen değişmedikçe bir dini diğer bir dinin yerine ikame etmek olanaksızdır ve dinin ilmikleri sosyal ve ekonomik yapıya sıkı sıkıya geçmiş durumdadır.…”

Öz Güven ile Dindarlık Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

“…Bilim tarihi içerisinde bu fikirden hareket ederek farklı dindarlık boyutları önerilmiştir. Bu boyutları; iç güdümlü ve dış güdümlü şeklinde iki boyutta ele alan araştırmacılar (Allport ve Ross, 1967) olduğu gibi derinlemesine, gelişimsel ve enlemesine boyutlar şeklinde daha genel bir çerçevede tasnif eden akademisyenler (Karaca, 2011) de olmuştur. Glock (2007) tarafından teklif edilen ve beş boyuttan oluşan sınıflandırma ise din psikolojisi başta olmak üzere birçok disiplin tarafından kabul edilmiş ve bu sınıflandırmaya dayanan çok sayıda dindarlık ölçeği geliştirilmiştir.…”