Edukacja formalna w kontekście przemian demograficznych wsi

Abstract

Streszczenie: Celem artykułu jest zasygnalizowanie, jak przemiany demograficzne w Polsce i prognozy na następne lata mogą rzutować na funkcjonowanie i potrzebę zmian w placówkach edukacji formalnej prowadzonych przez gminy, szczególnie wiejskie. Nakreślone trendy zmian ludnościowych, m.in. w dzietności, przyroście naturalnym, oddziałują na pojawiające się wyże i niże demograficzne w różnych kategoriach wiekowych dzieci i młodzieży, biorących udział w edukacji formalnej poszczególnych szczebli. Ważne jest, aby na wszystkich poziomach kształcenia uwzględniano zmieniającą się strukturę wieku ludności, potrzebę wdrożenia idei uczenia się przez całe życie z uwagi na zmianę przyszłych zasobów pracy, zapewnienia wysokiej jakości kształcenia w kontekście wyzwań rynku pracy. Przemiany demograficzne wpływają także na strukturę wydatków przeznaczanych przez gminy na edukację. W większości gmin dysponowane środki z subwencji oświatowej nie pokrywają kosztów funkcjonowania placówki oświatowej. W sytuacji spadku liczby uczniów kwota subwencji oświatowej jest niższa, a koszty prowadzenia szkoły stałe, co pogarsza jej sytuację finansową. Rolą gminy jest uwzględnienie wyzwań demograficznych w zarządzaniu siecią szkół i innych placówek oświatowych. Wiążą się z tym działania konsolidacyjne. Organy prowadzące placówki oświatowe powinny uwzględniać także inne zagrożenia społeczne, wynikające z prognoz demograficznych – te spowodowane procesem starzenia się społeczeństwa, w tym kadry nauczycieli, oraz malejącą liczbą młodzieży studiującej.