Erken Çocukluk Özel Eğitimi: Kuramsal ve Yasal Temeller, Dünya’daki ve Türkiye’deki Son Eğilimler

Abstract

Giriş: Erken Çocukluk Özel Eğitimi (EÇÖE); 0-6/8 yaş döneminde gelişimsel yetersizliğe sahip veya gelişimi risk altında olan özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine sunulan hizmetler bütünüdür. Kendine özgü çalışma alanı, felsefesi, değerleri, amaçları ve ortaya çıkış nedenleriyle profesyonel alanyazını ve araştırmaları olan bir disiplin alanıdır. Bu çalışmada, EÇÖE'nin temel özelliklerine ve kuramsal temellerine, tarihsel süreç içerisindeki gelişimine, alandaki yasal düzenlemelere, Dünya'da ve Türkiye'de EÇÖE uygulamalarına yönelik güncel gelişmelere, ülkemizdeki çözüm bekleyen sorunlara ve hizmetlerin niteliğini artırabilecek birtakım önerilere yer verilmesi amaçlanmıştır.Tartışma: Ülkemizdeki yasal düzenlemelerin gelişmiş ülkelerle paralellik gösterdiği ve alandaki çalışmaların giderek hız kazandığı gözlense de ülkemize özgü EÇÖE sistem modelinin olmaması, alandaki uzman personel eksikliği, uzmanlar ve kurumlar arası iş birliği, kanıt temelli müdahalelerin uygulamalara yansıması gibi konular halen çözüm beklemektedir. Çalışmanın özellikle ülkemizdeki özel gereksinimli çocuklara ve ailelerine, EÇÖE hizmetleri sunan uzmanlara ve eğitimcilere, bu alanda araştırma yapan araştırmacılara ve yasa geliştiricilere katkılar sunması beklenmektedir.Anahtar sözcükler: Erken müdahale, erken çocukluk özel eğitimi, özel gereksinimli çocuk, gelişimsel yetersizliği olan çocuk, gelişimi risk altında olan çocuk.

Transition from Integration to Inclusion in Turkey

“…Elde edilen bu bulgu özel eğitim hizmetlerine erken dönemde başlanması ilkesi ile de tutarsızlık göstermektedir. Yapılan çalışmalar Türkiye'de erken çocuklukta özel eğitime yönelik yasal mevzuatın güçlü olmasına rağmen bu yasal düzenlemelerin uygulamaya geçirilmesinde bir boşluğun olduğunu göstermektedir (Er-Sabuncuoğlu ve Diken, 2010;Sazak-Pınar, 2006;Tomris ve Çelik, 2021). Oysaki okul öncesi dönem özel gereksinimli çocukların eğitime ilk adım attığı dönemdir ve daha sonraki eğitim kademelerinde eğitime devam etmeleri açısından büyük rol oynamaktadır.…”