Gentiana olivieri Griseb.’in kallus kültürlerinin kurulması ve sekonder metabolitlerin araştırılması

Abstract

Gaziantep yöresinde Afat olarak bilinen Gentiana olivieri'nin herbası, halk arasında iştah açıcı, sindirime yardımcı, antidiyabetik, antianemik, antihepatotoksik ve sakinleştirici olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, in vitro çimlendirilen G. olivieri'den alınan kök ve yaprak eksplantlarının karanlıkta kallus üretim kapasitesi araştırılmıştır. WPM ve MS ortamlarına kallus dokusu oluşumunu uyarmak için 0.5 mg L-1 BAP-1 mg L-1 NAA ile 0.2 ve 0.5 mg L-1 Kinetin-1 mg L-1 NAA kullanılmıştır. Kalluslar her 4 haftada bir alt kültüre alınmıştır. Kallus miktarındaki artışı belirlemek için kallus büyüme indeksi hesaplanmıştır. En iyi kallus gelişimi yaprak eksplantında, 0.5 mg L-1 BAP-1 mg L-1 NAA içeren WPM'de eksplant ekimini takiben 4 hafta sonra gözlenirken, kök eksplantında ise 0.2 mg L-1 Kinetin-1 mg L-1 NAA içeren MS ortamında, 8 hafta sonra gözlenmiştir. Yaprak eksplantından WPM'de üç alt kültür süresince oluşan kalluslar, metanol ile ekstre edilmiştir. Sekonder metabolitler ince tabaka kromatografisiyle (İTK) incelenmiştir. Plaklarda, iridoit yapısında olduğu düşünülen lekeler gözlenmiştir.