Havaalani İşletmeci̇li̇ği̇nde Yeni̇ Eği̇li̇mler: Türki̇ye Üzeri̇ne Bi̇r Değerlendi̇rme

Abstract

Havaalanları birçok ülkede uzun yıllardır merkezi veya yerel idareler tarafından işletilmişlerdir. Ancak, son yıllarda bu durum değişmekte; havaalanlarının yönetimi yapısal bir dönüşüm geçirmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, havaalanı endüstrisindeki yeni eğilimleri havaalanı işletim/yönetim modelleri çerçevesinde tartışmaktır. Bu amaçla çalışmada öncelikle ekonomik serbestleşme (deregülasyon) ve liberalleşme hareketleri irdelenecek, ardından havaalanlarını etkileyen ticarileşme, özelleştirme ve uluslararasılaşma/küreselleşme akımlarının sonucu günümüzdeki havaalanı işletim modelleri çeşitli ülkelerden örneklerle ortaya konulacaktır. Türkiye'deki havaalanı endüstrisinin mevcut durumunun ele alınmasının ardından, çalışma, yapılacak değerlendirme ile son bulacaktır.

Measurement of Financial Performance by Ratio Method in Aviation Enterprises: A Research on Two Airlines Enterprises Trading in the Istanbul Stock Market

“…aldığı, park edilebildiği alan), terminal, hangar (uçakları barındırmaya yarayan kapalı alan) gibi ana hizmet birimlerin ve ticari alanların işletilmesine yönelik faaliyetleri yürüten işletmelerdir. Bu işletmeleri; heliport (helikopter pisti) işletmeleri ve terminal işletmeleri olarak gruplandırmak mümkündür (Kuyucak Şengür, 2017 Öncü, Çömlekçi ve Coşkun (2010) çalışmalarında; havayolu işletmelerinin uyguladıkları finansal stratejiler ile bu stratejilere yönelik tercihlerinde dikkat ettikleri hususlar incelenmiştir. Çalışma sonucunda, havayolu taşıma işletmelerinin finansal strateji olarak maliyetleme ve karlılık stratejilerine önem verdikleri sonucuna ulaşılmıştır.…”

“…aldığı, park edilebildiği alan), terminal, hangar (uçakları barındırmaya yarayan kapalı alan) gibi ana hizmet birimlerin ve ticari alanların işletilmesine yönelik faaliyetleri yürüten işletmelerdir. Bu işletmeleri; heliport (helikopter pisti) işletmeleri ve terminal işletmeleri olarak gruplandırmak mümkündür (Kuyucak Şengür, 2017).…”

Havayolu Sektöründe Devlet Destekleri: Türkiye’deki Teşvikli Uçuş Hatlarının İncelenmesi

“…Devletlerin havayolu sektörüne girmelerinde; havayollarında çok sayıda insanın istihdam edilmesi ve sektörün ekonomide lokomotif rol oynaması, sektöre girişin yüksek sermaye gerektirmesi, uçakların kriz anında kritik öneme sahip olması, sektörün ülke imajını yansıtması vb. faktörlerin rol oynadığı söylenebilir (Balfour, 1995;Şengür, 2017). Dolayısıyla sektörün ilk yıllarında devlet sahipliğinde ya da devletin yönetimde söz sahibi olduğu birçok havayolu işletmesi kurularak bayrak taşıyıcı ya da ulusal taşıyıcı olarak isimlendirilmişlerdir (Rhoades, 2014;Staniland, 2003).…”

İşletmelerin Ortak Girişimlere Katılma Nedenleri: Havalimanı Terminal İşletmeleri Örneği

“…Havayolu taşımacılığı, insanlar, diğer canlılar ve eşyaların emniyetli bir şekilde havayolu ile taşınması için hava aracı işleticileri, havalimanları ve hava seyrüseferiyle ilgili her türlü altyapı ve destek hizmetleri sunan birimleri kapsamaktadır (Kuyucak Şengür, 2017). Havayolu sektöründe yaşanan işbirliklerinde şirketler yolcuları daha verimli taşıyabilmek için uçuş ağlarını birleştirmek, kaynaklarını paylaşarak havalimanı yer hizmetleri, satın alma gibi faaliyetlerde ortaklaşa hareket etmek üzere tek bir marka ismi altında bir araya gelmektedirler (Orhan, 2016).…”

“…Bu gelişmelerin Türkiye'de havaalanı işletmeciliği alanında birçok fırsat ve değişikliği de beraberinde getireceği düşünülmektedir (DHMİ, 2019). Yurtdışındaki yatırımcıların çekilebilmesi ve Türkiye kökenli yeni havaalanı işletmecilerinin ortaya çıkmasıyla hizmet kalitesi artabileceği gibi yerli havaalanı işletmelerinin uluslararası pazarlara açılımının da bu sayede daha da yaygınlaşabileceği öngörülmektedir (Kuyucak Şengür, 2017).…”