İklime Duyarlı Kentsel Tasarım İlkeleri: Erzurum Kenti Örneği

Abstract

In the last decade, the awareness of climate sensitive and sustainable urban development is increased in Turkey. However, there are very few strategies managing this process at a stable, flexible and local scale. A climate-sensitive urban planning approach is the main strategy in this process requiring the effective integration of climate information into the design process especially for cold climate conditions as for all other climate zones. Since, the harsh winter conditions of cold climate cities create very challenging conditions in terms of outdoor design and outdoor comfort. It also directly affects the quality of life. These challenging conditions make cold climate-sensitive urban design principles and other application tools essential for winter cities. By this way, it is possible to positively change the effects of weather on the quality of life. In the light of this information, the effects of urban planning practices on microclimate of Erzurum as one of the coldest climate cities in Turkey are explained within the scope of this study. Accordingly, the analyses are conducted on four selected settlement patterns in the city within 2018-2019. The meteorological data of these settlements was obtained from the record taken from approximately 2 meters high from ground. Then, 32 climate simulations were made for these four different study areas. Additionally, thermal comfort level of the city was also evaluated at micro-scale, through these case areas. For the simulations and evaluations of thermal comfort, ENVI-met micro climatic model was used. Changes on air and surface temperatures during the winter period were investigated within the variations of design parameters. The findings show that the city is under extreme cold stress, especially in winter. It has been confirmed that urban design projects can increase outdoor comfort up to 2°C in winter. The design principles used in the projects are based on the principle of location-specific climate-sensitive urban design principles produced within the results of simulations and theoretical knowledge obtained from literature. The results of this study will contribute to the knowledge of local governments and designers. It enables them to predict the impacts of simulated design parameters in similar districts.

İmar Planlarındaki Konut Alanlarına Yönelik Yapılaşma Koşullarının İklim Duyarlılığı Değerlendirmesi: Erzurum Örneği

“…Bu sınıflamaya göre Erzurum kışı şiddetli, yazı kurak ve serin alt kategoride yer almaktadır (Şekil 1). Bu iklimde en az dört ayın ortalama sıcaklığı 100C'den fazla ve en sıcak ayların ortalama sıcaklığı 220C'den düşüktür (Yavaş, 2019). Örnek olarak seçilen Kanada ve İskandinav ülkelerinde de benzer alt kategorinin gözlendiği bölümler yaygındır.…”

“…Köppen-Geiger Dünya İklim Sınıflandırması Haritası (http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/present.htm) Türkiye'de ise bu alanda oldukça sınırlı çalışma bulunmaktadır ve yapılan araştırmalar daha çok bina ölçeğinde veya park ve bitkilendirme ile sınırlı kalmaktadır. Karasal iklime uygun konut alanı tasarımlarında temel amaç, enerjide verimliliği sağlamak, kış mevsimini olumlu kılan alanları yaratmak ve kentliyi dış mekânda konforlu bir şekilde bir araya getirmektir (Yavaş, 2019). Bu nedenle henüz gelişmesini tamamlamamış bir kent parçasında, onaylı imar planına uygun ve kentsel tasarım bilgisi içermeyen kentleşme ile iklim duyarlı tasarıma uygun kentleşme izlenmesi durumunda oluşabilecek farklılıklar Erzurum kenti örneği üzerinden değerlendirilecektir.…”

“…Kentsel iklim araştırmaları 20. yüzyıl ortalarından beri yürütülmektedir ve bu araştırmalar kentsel ısı adası (KIA), yaya konforu, hava kirliliği, sokak geometrisi gibi birçok konuyu kapsamaktadır. Günümüzde iklim duyarlı tasarımla ilgili çalışmalar daha çok örnek alan çalışmaları üzerinden yapılmaktadır (Karagöz, 2016;Milošovičova, 2010;Peker, Ataöv ve Aşcı, 2020;Yavaş, 2019). Yazın taraması sırasında bu anlamda tespit edilen tasarım kategorileri genel olarak beş başlıkta toplanmaktadır (Matzarakis, 2001;Emmanuel, 2007;Milošovičová, 2010;Dursun ve Yavaş, 2017;Givoni, 1998;Olgyay 1992;Yavaş, 2019;Gopinath vd., 2014;Oke, 1988;Shashua-Bar vd., 2011;Aksu vd., 2020):…”

“…Bu çalışma, karasal iklim koşullarının hakim olduğu Erzurum'da kentsel yapılı çevrenin iklim şartları ile uyumsuz olduğu, kentsel mekanlarda termal konforu düşürdüğü ve özellikle yeni gelişme alanlarında bu uyumsuzlukların daha da artırılmakta olduğu tespitine dayanmaktadır (Dursun ve Yavaş, 2015;Dursun ve Yavaş, 2017;Yavaş, 2019;Yavaş ve Yılmaz, 2020). Kentteki mevcut gelişme dinamikleri, imar planları ve bu planlarda tanımlanan yapılaşma koşulları ile iklime uygun kentsel çevrelerinin inşa edilemediğini ortaya koymaktadır.…”

The Role of Urban Design Guides As A Tool In The Creation Of “Places”

“…Bu da rehberlerin her ölçekte hazırlanabildiğini göstermektedir. Kentsel tasarım rehberleri evrensel bir nitelik taşımazlar, özel bir kente yönelik hazırlanırlar (Yavaş, 2012).Yapıldıkları yere göre değişiklik gösterirler. Tasarım rehberlerinin hazırlanması üç aşamada gerçekleşmektedir.…”