İngi̇ltere’ni̇n Ortadoğu’daki̇ İsti̇hbarat Merkezi̇: Arap Büro

Abstract

İngiliz istihbaratı Ortadoğu'da çeşitli isimler altında faaliyet yürüttü. Özellikle de 20. yüzyılın başında bölgedeki faaliyetlerini artırdılar. Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce Ortadoğu ve Afrika'da Mısır merkezli yaygın bir istihbarat ağı kurdular. Savaşın başlamasıyla birlikte İngiltere'nin bölgedeki faaliyetlerini ve Hindistan haricindeki Müslümanlara yönelik politikalarını yönlendirecek ve bölgedeki Müslüman halka İngiltere lehinde propaganda yapacak bir kuruma ihtiyaç duyuldu. Bu nedenle, bölgede İngiltere için istihbarat toplayacak ve bunları analiz ederek Londra'ya, Hindistan, Sudan ve Mısır gibi İngiltere'nin önemli sömürge merkezlerine iletecek bir ofisi Arap Büro adıyla Kahire'de kurdular. Bu ofis, İngiltere Dış İşleri'ne ve Mısır'daki İngiliz Müstemleke yönetimine bağlı olarak çalışan yarı özerk bir yapıya sahipti. Arap Büro'da askerden, akademisyene, bankacıya, arkeologdan gazeteciye kadar çok farklı meslek grubundan elemanlar istihdam edildi. Arap Büro, Şerif Hüseyin isyanından sonra faaliyetlerini bu isyan üzerine yoğunlaştırarak devam ettirdi. İsyancılara silah, para yardımı yaparak eğitim ve danışmalık hizmeti verdi. Bölgede saha çalışmaları yaparak bölgenin haritalarını çıkarttılar. Savaş sırasında Arap Bülten adıyla gizli bir istihbarat dergisi çıkardılar. Bölgedeki kabilelerle ve etkili liderlerle ilgili saha ve istihbarat çalışması yürüterek elde ettikleri bilgileri Londra'ya gönderdiler. Savaştan sonra da Arap Büro 1920 yılına kadar faaliyetlerini devam ettirdi.