Kadınların Toplumsal Cinsiyetçiliğe Tepkileri: Meşrulaştırma, Kendini Suskunlaştırma, Yüzleşme ve Kolektif Hareket

Abstract

Kadınlar günlük yaşamlarında cinsiyetçiliğin birçok farklı türüne maruz kalır. Kadınların cinsiyetçiliği fark etme düzeyleri ve verdikleri tepkiler farklılık gösterebilir. Kadınların verdikleri bu farklı tepkiler ise kendilerinin veya cinsiyetçiliğin değişmesini farklı şekillerde etkiler. Bu tarama makalesinin amacı kadınların cinsiyetçiliğe karşı tepkilerine ilişkin alanyazın araştırmalarının cinsiyetçilik farkındalığı düşük/yüksek ve cinsiyetçiliğe tepki vermede pasif/aktif olma boyutları kapsamında derlenmesidir. Alanyazında belirtilen tepkiler cinsiyetçilik farkındalığını içerecek şekilde pasif olarak var olanı kabul etme ve onaylama durumundan aktif olarak kolektif hareketlere katılmaya kadar dört ana başlık altında sunulmuştur. Bunlar (1) cinsiyetçilik farkındalığı olmayıp ya da farkındalığı düşük olup, var olan cinsiyet sistemini olduğu gibi kabullenme ve meşrulaştırma; (2) cinsiyetçilik farkındalığı olup, cinsiyetçiliğe ilişkin olumsuz duygular yaşasa bile harekete geçmeyip kendini suskunlaştırma; (3) cinsiyetçilik farkındalığı olup, cinsiyetçi tutum ve davranışlara karşı koyma yani cinsiyetçilikle yüzleşme; ve (4) cinsiyetçilik farkındalığı olup, kolektif hareketlerde bulunma şeklinde ele alınmıştır. Cinsiyetçiliği kabullenme ve meşrulaştırma, kendini suskunlaştırma, cinsiyetçilikle yüzleşme ve kolektif hareketler olarak ele alınan bu dört ana tepkiyi etkileyen unsurlar olarak sosyal baskınlık, sistemi meşrulaştırma, sağ kanat yetkecilik, reddedilme hassasiyeti, cinsiyetçiliğin türü, failin tanıdıklığı, ortamın özellikleri, ödül-bedel algısı, kadın kimliğiyle özdeşleşme ve adaletsizlik algısı vb. ele alınmış ve ilgili ana başlıklar altında sunulmuştur. Son olarak, bu dört farklı tepkinin kadınlar üzerindeki bireysel ve grup temelli olası olumlu veya olumsuz çıktıları ele alınmıştır.