Kaynaştirma Siniflarinda Akran Zorbaliğinin Öğretmen Ve Öğrenci̇ Görüşleri̇ Açisindan İncelenmesi̇

Abstract

Akran zorbalığı sözel, fiziksel ve duygusal olarak zarar verici davranışları ifade etmektedir. Okullarda öğrenciler arasında sıklıkla meydana gelen zorba davranışlar kaynaştırma öğrencilerinin bulunduğu sınıflarda daha fazla gözlemlenebilmektedir. Bu araştırmada kaynaştırma sınıflarında meydana gelen akran zorbalığının öğretmenlerin ve kaynaştırma öğrencilerinin görüşleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma vaka çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun oluşturulmasında amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubunu sekiz öğretmen ile hafif düzey zihinsel yetersizliği, öğrenme güçlüğü ve dil ve konuşma bozukluğu olan sekiz kaynaştırma öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde tümevarım analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; 1) Öğretmenler akran zorbalığını şiddet, kabul etmeme, rahatsız etme ve baskı yapma biçiminde tanımlamışlardır, 2) Kaynaştırma öğrencilerinin en çok duygusal ve sözel zorbalığa maruz kaldığını ve bu durumun öğrencilerin içe kapanık, sosyalleşmekte güçlük çeken ve kendini ifade etmede yetersiz olmalarından kaynaklandığını belirtmişlerdir, 3) Kaynaştırma öğrencilerinin arkadaşlık ilişkilerinin genellikle iyi olduğunu, bazen anlaşmazlıklar yaşadıklarını belirttikleri ve arkadaşlık ilişkilerinin kötü olduğunu ifade edenlerin oyuna dahil edilmemelerini neden olarak gösterdikleri görülmektedir, 4) Kaynaştırma öğrencilerinin daha çok duygusal ve sözel zorbalığa maruz kaldıkları ancak arkadaşlarına vurma, tükürme gibi davranışlarda bulunuyor olmaları nedeniyle fiziksel zorbalık yaptıkları ortaya çıkmıştır.

Bi̇lgi̇lendi̇rme Ve Etki̇leşi̇mde Bulunmanin Normal Geli̇şi̇m Gösteren Bi̇reyleri̇n Özel Gereksi̇ni̇mli̇ Akranlarina Tutumlarina Etki̇si̇

“…Kaynaştırma ortamlarındaki özel gereksinimli öğrenciler ve normal gelişim gösteren akranlarının ilişkileri ele alındığında; özel gereksinimli öğrencilerin reddedilen ve dışlanan konumda oldukları (Baydık ve Bakkaloğlu, 2009;Girli ve Atasoy, 2012;Metin, Şenol, Yumuş, 2015) oyun ve sıra arkadaşı olarak kabul edilmedikleri (Çulhaoğlu-İmrak ve Sığırtmaç, 2011;Eratay ve Sazakpınar, 2006), normal gelişim gösteren gruba göre daha az sevilen (Kabasakal, Girli, Okun, Çelik, Vardarlı, 2008), daha az popüler olan ve daha az arkadaşa sahip (Monchy, Pijl ve Zandberg, 2004;Mu, Siegel ve Allinder, 2000;Pijl, Frostad ve Flem, 2008) öğrenciler olarak algılandıkları ve akran zorbalığıyla karşılaştıkları (Sarı ve Pürsün, 2019) bilinmektedir. Kaynaştırma uygulamalarında yaşanan bu problemlerin farklı nedenleri olduğu bilinmektedir (Berkant ve Atılgan, 2017;Cankaya ve Korkmaz, 2012;Çalışoğlu ve Taşınır, 2018;Deniz ve Çoban, 2019;Ereş ve Canaslan, 2017;Taşdemir ve Özbesler, 2017).…”

“…Kaynaştırma ortamlarında akran etkileşimini değerlendiren çalışmalar yapılmakla birlikte; araştırmalarla ortaya konan özel gereksinimli bireylere yönelik oyuna alınmama, yetersiz görülme, eleştirilme sosyal kabul görmeme (Aktan, Budak ve Botabekovna, 2019;Çulhaoğlu-İmrak ve Sığırtmaç, 2011) gibi ötekileştirici tutumların ve şiddet, kabul etmeme, rahatsız etme ve baskı yapma şeklinde kendini gösteren akran zorbalığı zorbalığının (Sarı ve Pürsün, 2019) olumsuz tutumlar olarak süregelmesi bu alanda yeni çalışmaların yapılmasını gerektirmektedir. Bu noktadan hareketle bu araştırmanın amacı bilgilendirme ve etkileşimde bulunma etkinliklerinin, normal gelişim gösteren öğrencilerin özel gereksinimli akranlarına yönelen tutumları üzerine etkisinin incelenmesidir.…”

Kaynaştırma Öğrencilerinin Zorbalığa Maruz Kalma Durumlarının ve Zorbalıkla Başa Çıkma Stratejilerinin Belirlenmesi

“…Rose et al, 2012) It was stated that students with significant cognitive and physical disabilities were exposed to bullying more intensely. On the other hand, in a study conducted by Sarı and Pürsün (2019), it was argued that most of the mainstreaming students are exposed to bullying on a daily basis. In summary, students with disabilities who benefit from special education in a mainstreaming or segregated environment are exposed to bullying.…”

“…Yapılan araştırmalarda özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin zorbalık ve mağduriyet ile ilişkili davranış sorunlarına sahip olma açısından yüksek risk taşıdıkları belirlenmiştir (Ezati Babi & Mikaeli, 2022;Jesina ve diğerleri, 2022). Özel gereksinimli öğrencilerin daha fazla zorbalığa maruz kalması, araştırmacılar tarafından genellikle bu öğrencilerin sahip olduğu sosyal beceri yetersizlikleri ile ilişkilendirilerek açıklanmaktadır (Rose ve diğerleri, 2012;Sarı & Pürsün, 2019). Nabuzoka ve Smith (1999) yetersizliği olan öğrencilerin, sözlü olmayan iletişimi, sosyal etkileşimlerdeki tehdit edici olmayan ipuçlarını ve diğerlerinin niyetlerini yanlış yorumladıklarını ve sosyal beceriler açısından bilgi birikimine sahip olmadıkları için mağdur olma açısından daha büyük risk altında olduklarını belirtmiştir.…”

“…Yapılan araştırmalarda özel gereksinimli öğrencilerin zorbalığa maruz kalma durumlarının genellikle öğrencilere veya öğretmenlere sorularak incelendiği görülmektedir (Sarı & Pürsün, 2019;Ezati Babi & Mikaeli, 2022;Jesina ve diğerleri, 2022). Bu araştırmada, kaynaştırma öğrencileriyle, bu öğrencilerin sınıf rehber öğretmenleriyle, ebeveynleriyle ve akranlarıyla görüşmeler yapılarak, kaynaştırma öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma durumlarının ve zorbalıkla başa çıkma stratejilerinin çok yönlü olarak belirlenmesi hedeflenmiştir.…”