Mitochondrial DNA study of Mongolian horses

Abstract

ХУРААНГУЙТҮЛХҮҮР ҮГС: Тэс адуу, Д-гогцоо, хяналтын хэсэг, адууны гаплотип ОРШИЛ Монгол адуу нь нүүдлийн мал аж ахуйн нөхцөлд уналга эдэлгээнд ашиглахад тохирсон, монгол орны эрс тэс уур амьсгалд сайн зохицсон, ихээхэн тэсвэр хатуужилтай, харьцангуй жижгэвтэр биетэй байдаг. Өнөөдрийн байдлаар генетикийн олон янз байдал болон гарал үүслийн судалгаа нь дутмаг байгаа билээ. Адууны митохондрийн ДНХ-ийн (мтДНХ) хэсэг нь ойролцоогоор 16600 хос нуклеотид хэмжээтэй 37 генийг агуулсан ба Д-гогцоо хэмээн нэрлэгдэх үл кодлох хэсэг нь 1192 хос нуклеотидоос тогтоно [1, 2,3]. Д-гогцоо нь 2 хэт хувьсамтгай хэсэг (HV1 , HV2 хэсэг), 4 хадгалагдсан дарааллын блок (conserved sequence block) болон TGTGCACC гэсэн 8 хос нуклеотид хэмжээтэй тандем дарааллыг агуулна [4]. Ishida болон бусад судлаачид Адууны (Equus) төрлийн амьтдын филогенетикийн холбоо хамаарлыг судлах зорилгоор адууны мтДНХ-ийн бүтэн дарааллыг олшруулан хэт хувьсамтгай хэсгийг тогтоожээ. Тэд зөөврийн РНХ-ийн хоёр талд байрлах пролин нийлэгжүүлэгч хэсэг болон хадгалагдсан дарааллын блокын төв (central conserved sequence block) хэсгийн хооронд орших хэт хувьсамтгай нэгдүгээр хэсэг нь нийт митохондрийн ДНХ-ийн хувьд хамгийн их мутацийг агуулсан хэсэг болохыг тогтоосон [5]. Бид энэхүү судалгааны ажлаар Тэс омгийн адууны генетик олон янз байдлыг тодорхойлох зорилгоор мтДНХ-ийн Д-гогцооны хэсгийн хэт хувьсамтгай 1-р хэсгийн дарааллыг олшруулан гаплотипийг тодорхойлж уг үр дүнд үндэслэн гаплогруппийг илрүүлэв.