Öğretmenli̇k Mesleği̇ni̇n Statüsünü Etki̇leyen Unsurlarin Öğretmen Görüşleri̇ Temeli̇nde İncelenmesi̇

Abstract

Tüm milletler eğitim sistemlerini daha iyi hale getirmek için sürekli bir çaba içerisindedirler. Eğitim sistemlerinin en önemli ve vazgeçilmez unsuru olan öğretmenlerin içinde bulunduğu toplumda algılanış biçimi ve statüsü öğretmen kalitesini dolaylı olarak da eğitim sistemini etkilemektedir. Saygınlığı ve statüsü zamana göre farklılık gösteren öğretmenlik mesleği artık profesyonel bir meslek olarak tanımlanmaktadır. Bir ülkenin geleceğini belirleyen öğretmenlerin toplum içindeki statüsü öğretmenliği tercih edecek kişiler ve mesleği icra eden kişiler üzerinde etkili olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı öğretmenlik mesleğinin statüsünü olumlu ve olumsuz etkileyen olay ve durumları öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda değerlendirmektir. Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasıdır. Çalışma grubu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Gaziantep Nizip ilçesinde görevli öğretmenlerden oluşturulmuştur. Araştırmada görüşme yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Veriler betimsel, içerik ve frekans analizi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde nitel veri analiz programı (ATLAS.ti 6) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlik mesleğinin statüsünü olumlu etkileyen olay ve durumlar; eğitimin kaliteli olması, öğretmenin mesleki ilke ve değerlere uygun davranması ve aile ve öğrencilerin olumlu görüşleridir. Araştırmada öğretmenlik mesleğinin statüsünü olumsuz etkileyen olay ve durumların; maddi getirisinin az olması, özlük haklarının yetersizliği ve mesleği olumsuz etkileyen medya yayınlarının olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen görüşlerine göre öğretmen mesleğinin statüsünü güçlendirmek için yapılması gerekenler; mesleğin sosyoekonomik yönünü geliştirme, mesleğin toplumsal değerini artırıcı çalışmalar yapma ve özlük haklarında iyileştirmeler yapmadır.

Yılın Öğretmenleri: Çalışmaları, Motivasyon Unsurları, Kişisel ve Mesleki Özellikleri

“…Bu farklılaşma, kendi içerisinde bir tutarlılığı da barındırmaktadır. Öğretmenliğin saygınlığını belirleyen faktörler arasında, öğretmenlerin yeterliği ve niteliği sayılmaktadır (Bozbayındır, 2019;Hargreaves, 2009;Hoyle, 2001;Ulutaş, 2017). Başka bir ifade ile öğretmenlerin mesleklerinde yeterli ve nitelikli olmaları, öğretmenlik mesleğinin saygınlığına olumlu yansımalar göstermektedir.…”

“…This differentiation has a consistency in itself. The teachers'competency and quality are considered to be the factors that determine the prestige of teaching (Bozbayındır, 2019;Hargreaves, 2009;Hoyle, 2001;Ulutaş;. In other words, teachers' competency and quality in their profession have positive reflectionson the dignity of the profession.…”

“…Öğretmenin rolleri kültürlere/toplumlara, zamana ve şartlara göre değişim göstermektedir (Çetin ve Aydın, 2019). Öğretmenler, eğitim sisteminin niteliğini belirlemede, ideal insanı yetiştirmede dinamik ve stratejik değişkendir (Akcan ve Polat, 2016;Bozak, Özdemir ve Seraslan, 2016;Bozbayındır, 2019;Göker ve Gündüz, 2017;Hatipoğlu ve Kavas, 2016;İlğan ve Ceviz, 2019;Kozikoğlu ve Özcanlı, 2020). Öğretmenler, toplumların aynası (Erzen ve Epçaçan, 2018), kültürün öğrencilere aktarıcısı ve toplumun şekillenmesinin belirleyicisi (Özkan, 2017;Özkan ve Arslantaş, 2013;Ünsal ve Bağçeci, 2016), okulun kalbi, öğrenme-öğretme süreçlerinin de temel aktörüdür (Karadoğan, 2019;Şimşek ve Tuzluca 2015).…”

Öğretmenlerin Kendini İşe Verememe Nedenleri Üzerine Fenomenolojik Bir Çözümleme

“…Karabağ Köse, Taş, Küçükçene ve Karataş'ın (2018) araştırmasına katılan öğretmenler bu araştırma sonucunda olduğu gibi sanal ortam, sosyal medya ve mesleğin itibarsızlaştırılması gibi konuları motivasyonlarını düşürücü unsurlar olarak değerlendirmişlerdir. Öğretmenler ayrıca medyanın, mesleği olumsuz etkileyen haberler yapmasını öğretmenlik mesleğinin statüsünü olumsuz etkileyen bir durum olarak ifade etmektedirler (Bozbayındır, 2019). Günümüzde sosyal medyanın ve diğer iletişim araçlarının kamuoyu denetiminde önemli bir yere sahip olduğu ancak sosyal medyanın diğer iletişim araçlarından daha bağımsız ve denetlenebilirliği daha zor bir yapıya sahip olduğu belirtilebilir.…”

Öğretmenlerin Toplumsal Saygınlık ve İmajlarına Olumsuz Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi

“…Mesleki saygınlık ve imajın düşük olması öğretmenlerin mesleklerine olan bakış açılarını ve motivasyonlarını da olumsuz etkileyebilmektedir. Ancak Türkiye örneklemi üzerinde yapılan literatür taramasında öğretmenlerin kendi algılamalarına göre mesleklerinin saygınlığını ve imajını olumsuz etkileyen faktörlerin neler olduğu ve bu faktörlerin birbirleriyle olan ilişkisinin nasıl şekillendiğine dair çalışmaların oldukça az olduğu görülmektedir (Bozbayındır, 2019;Erzen ve Epçaçan, 2018;Ulutaş, 2017). Bu araştırma "Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin saygınlığını azaltan faktörler nelerdir?…”