Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Doğaya Yakınlık (Biyofili) Seviyelerinin Araştırılması

Abstract

Öz: Bu çalışmanın amacı okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 60-66 aylık çocuklarının doğaya yakınlık seviyelerini (biyofili) belirlemek ve bu çocukların doğa ile ilgili uyaranlara olumlu (biyofilik) ya da olumsuz (biyofobik) tepkilerinin nedenlerini araştırmaktır. Bu çalışmanın bir diğer amacı ise çocukların biyofili seviyelerinin devam ettikleri okul öncesi eğitim kurumlarının bahçelerinin doğal elementleri içerme düzeylerine ve cinsiyetlerine göre değişiklik gösterip göstermediğini araştırmaktır. Çalışmanın örneklemi Ankara İl'inin Çankaya ilçesinde yer alan dört farklı devlet okulundan seçilen 105 çocuktan oluşmuştur. Çalışmanın alt örneklemini ise temel örneklem grubundan rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 20 çocuk oluşturmaktadır. Katılımcıların doğaya yakınlık seviyelerini ölçmek amacıyla 22 maddeden oluşan 'Çocuklar için Biyofili Ölçeği' kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, çocukların biyofili seviyelerinin devam ettikleri okul öncesi eğitim kurumuna (okul öncesi eğitim kurumlarının bahçelerinin doğal elementleri içerme düzeyleri) ve cinsiyetlerine göre farklılık göstermediğini ve araştırmaya katılan tüm çocukların biyofili seviyelerinin yüksek olduğunu göstermiştir. Çocukların biyofilik ya da biyofobik yanıtlarının ortak nedenleri incelendiğinde, öne çıkan en önemli faktörün kültürün etkisi olduğu belirlenmiştir. Annelerin çocukların doğal uyaranlara verdiği olumlu ya da olumsuz tepkiler üzerinde etkili bir yere sahip olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, ilerde yapılacak çalışmaların çocukların biyofilik ya da biyofobik yanıtlarında etkili olabileceği düşünülerek, annelerin demografik özellikleri (yaş, eğitim seviyesi, dışarda geçirdiği zaman, çocukluğunu geçirtiği yaşam alanı vb.) dikkate alınarak planlanması önerilebilir. Ayrıca, farklı kültürlerde büyüyen çocukların biyofili seviyelerinin araştırılması da önerilebilir.

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Biyofili Düzeyleri

“…Benzer şekilde, alan yazında bu durumu destekler nitelikte öğrencilerin biyofili düzeylerinin cinsiyet faktörüne göre değişmediğini, erkek ve kız öğrencilerin doğanın sunmuş olduğu aktivite olanaklarını birbirine benzer olarak tercih ettiklerini vurgulamaktadırlar. (Ahmetoğlu,2017;Lucas, & Dymenr 2010;Yılmaz, & Olgan 2017).…”

2013 Okul Öncesi̇ Eği̇ti̇m Programinin Sosyal-Duygusal, Di̇l Ve Öz Bakim Kazanimlarinin Doğa Temelli̇ Öğrenme Açisindan İncelenmesi̇

“…Türkiye'de doğa temelli öğrenme ile ilgili literatür incelendiğinde; doğa eğitimi etkinliklerinin liderlik becerilerinin ortaya çıkarılmasındaki rolünün incelenmesi (Çelebi 2002), yaz bilim kampında yapılan etkinlik temelli doğa eğitiminin ilköğretim (4. ve 5. sınıf) öğrencilerinin doğaya yönelik algılarına etkisinin incelenmesi (Yardımcı 2009), ekoloji temelli doğa eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşleri (Güler 2009), öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi (Keleş, Uzun & Uzun, 2010), doğa eğitimine dayalı olarak yürütülen çevre eğitimi programının ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisinin incelenmesi (Özdemir 2010), ekoloji temelli yaz doğa eğitimi programının ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlarına etkisinin incelenmesi (Erdoğan, 2011), yaz bilim kampında 6. ve 8. sınıf öğrencilerinin doğadaki açık alanlarda aktif katılımı ile bilimin doğasına yönelik görüşleri (Leblebicioğlu, Metin, Yardımcı & Berkyürek, 2011), üniversite öğrencilerinin doğaya ilişkin algılarının incelenmesi (Kutru & Soran, 2012), ilkokul öğrencileri ve sınıf öğretmeni adaylarının doğaya ilişkin algılarını ve sorumluluklarına yönelik düşüncelerinin incelenmesi (Köşker, 2013), TÜBİTAK tarafından desteklenen bir doğa eğitimi programının öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin incelenmesi (Kıyıcı, Yiğit & Darçın, 2014), küçük çocuklar için toprak eğitimi projesinin etkililiğinin incelenmesi (Ogelman & Durkan, 2014), okul öncesi dönem çocuklarının doğaya yakınlık (biyofili) seviyelerinin araştırılması (Yılmaz & Olgan, 2017), eğitimcilerin organik okul modeliyle ilgili görüşleri (Turan & Çalışkan, 2018), okul öncesi dönemde bulunan öğrencilerin yapılan doğa eğitimleri ile sosyal becerilerinin gelişiminin incelenmesi (Çiftçi, 2019), doğa eğitimine yönelik uygulamaların fen bilgisi bölümünde okuyan öğretmen adaylarının biyofili seviyelerine etkisinin incelenmesi (Sefalı, 2019) gibi araştırmaların yapıldığı görülmüştür. Ancak, Okul Öncesi Eğitim Programında yer alan sosyo-duygusal, dil ve öz bakım gelişim alanları ile ilgili kazanım ve göstergelerin doğa temelli öğrenme ile ilişkisini inceleyen herhangi bir araştırmanın bulunmadığı görülmektedir.…”

The Effect of Environmental Awareness Education Program on Children's Environmental Awareness

“…There are many studies on environmental education in the literature (Akdağ & Erdiler, 2006;Ahi & Alisinanoğlu, 2016;Büyüktaşkapu Soydan & Öztürk Samur, 2017;Aydın & Aykaç, 2016;Aysu, 2019;Caner, 2019;Demirdirek, 2019;Çabuk & Uçar Çabuk, 2017;Dinçel, 2019;Dilli & Bapoğlu Dümenci, 2015;Durkan et al, 2015;Gülay Ogelman & Durkan, 2014;Erdoğan, 2016;Çabuk & Haktanır, 2010;Kahyaoğlu, 2016;Kesicioğlu & Alisinanoğlu, 2009;Küçük, 2017;Taşkın & Şahin, 2008;Tırpancı, 2019;Toprak, 2017;Yıldırım, 2015;Şallı, Dağal et al, 2013;Olgan & Kahraman-Öztürk, 2011;Özdemir & Uzun, 2006;Yaşar et al, 2012;Yılmaz & Olgan, 2017). In the related studies, the short or long-term effects of environmental education on children are mentioned and its importance in early childhood is emphasized.…”