SummaryCanine parvovirus (CPV) isolated as a new virus in dogs is endemic in this population. The application of vaccination has not prevented the spread of the disease. New antigenic variants have been isolated in different geographic regions. The article presents the evolution of CPV in the global carnivore population and the epidemiology of parvovirus infections. CPV is a very good model for understanding the sudden appearance of a disease through cross-species transmission.
Keywords: CPV, FPV, MEV, evolution, cross-species transmissionWirusy z rodziny Parvoviridae, podrodziny Parvovirinae zakażają człowieka i wiele gatunków zwierząt. Ze względu na swoistość oraz bliskie pokrewieństwo parwowirus psów (Canine Parvovirus -CPV), wirus panleukopenii kotów (Feline Panleukopenia Virus -FPV) oraz wirus zapalenia jelit norek (Mink Enteritis Virus -MEV) określane są jako tzw. "parwowirusy zwierząt mięsożernych" (18,36,42). Psy i norki mogą również ulegać zakażeniu przez parwowirusy o bardziej odległym stopniu pokrewieństwa, tj. CPV-1 z rodzaju Bocavirus oraz wirus choroby aleuckiej norek (Aleutian Mink Disease Virus -AMDV) z rodzaju Amdovirus. Wydaje się, że nie ma immunologicznych, epidemiologicznych lub patologicznych interakcji pomiędzy CPV-1 a AMDV (1,23,32).Parwowirusy są to najmniejsze wirusy nie mające otoczki lipidowej, kształtu dwudziestościanu, o śred-nicy 16-28 nm. Zawierają jednoniciowy genom DNA składający się z ok. 5000 nukleotydów. Genom ma dwie duże otwarte ramki odczytu (Open Reading Frames -ORF). Lewa koduje białka niestrukturalne -NS1 i NS2, prawa białka strukturalne, czyli VP1-VP4. O immunogenności wirusa, wyborze gospodarza oraz tropizmie do określonych komórek decydują białka kapsydu (20,27,36). Białka niestrukturalne są wielofunkcyjne i niezbędne do ekspresji genów wirusowych oraz replikacji genomu. Parwowirusy replikują się, korzystając z DNA gospodarza, wyłącznie w szybko dzielących się komórkach somatycznych w późnej fazie S. Ich replikacja zależy m.in. od budowy chemicznej, struktury i wiązań kwasów nukleinowych (17,24) . Zakażone zwierzęta stają się nosicielami i wydalają parwowirusy głównie z moczem i kałem. W sprzyjających warunkach środowiskowych wirus zachowuje zakaźność przez długi okres (5,23,32). U takich zwierząt organizm produkuje przeciwciała neutralizujące parwowirusy, dlatego prawdopodobnie najistotniejszym rodzajem odpowiedzi immunologicznej jest odporność humoralna (4, 5, 7). Niewiele wiadomo na temat roli odporności komórkowej. Nieco inaczej jest w przypadku zakażenia norek AMDV. Pobudzony organizm produkuje przeciwciała, które nie mają wła-ściwości neutralizujących, jedynie tworzą kompleksy autoimmunologiczne. Choroba objawia się najczęściej zaburzeniami rozrodu (1,23,32).W przebiegu zakażenia parwowirusowego istotną rolę odgrywa wiele czynników, m.in.: zjadliwość wirusa, wiek zwierząt oraz ich status immunologiczny. Noworodki nabywają przeciwciała głównie z siarą, co zapewnia im skuteczną ochronę przed wystąpieniem klinicznej postaci choroby. Zakażenia parwowirusowe u zwier...